СУ ТАСҚЫНЫ - бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі нәтижесінде жерді айтарлықтай су басу. Өзендер арнасына суды желмен айдау арқылы болған су тасқыны ерекше түрге жатады. Су тасқыны көпірлер, жолдар, ғимараттар, құрылымдардың қирауына, елеулі материалдық шығынға, ал судың көп жиналуы (4 м/с астам) және су үлкен биіктікке көтерілсе (2 м көп) адамдар мен жануарлардың опат болуына әкеліп соқтырады. Қираудың негізгі себептері ғимараттар мен құрылымдарға су массасының, жоғары жылдамдықта жүзіп жүрген мұздардың, әртүрлі сынықтар мен жүзіп жүрген заттардың, т.б гидравликалық соққысы болуы мүмкін. Су тасқыны кенеттен пайда болып және бірнеше сағаттан 2-3 аптаға дейін созылуы мүмкін.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Опредилить проблему.мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз. ұрлық бұрын бір ел болыпты, халқының бәрі ұры екен. кеш батса болды, көршісінің үйіне ұрлыққа түседі екен. ұрылар үйіне келсе, олардың да үйін де біреулер тонап кететін көрінеді. ұрылар елі осылайша өмір сүріпті. бір күні осы елге бір адал кісі көшіп келеді. әлгі кешті өз үйінде кітап оқумен өткізеді. түн болғанда ұрлыққа келген ұрылар шамы жанып тұрған үйден көреді де, өз жөндеріне кетеді. осылайша біраз уақыт өтеді. енді жұрт адал ға ренжи бастайды. адал жұрт тілегіне қарсы келе алмай, ол да кеш бата үйінен кетіп, таң ата оралып жүреді. тек жұрт сияқты ұрлыққа бармайды. ол түнді өзен жағасында аспандағы айға, ағып жатқан суға қарап, көпір үстінде өткізіп жүреді. таңертең үйіне келсе, ұрылар үйін тонап кетеді екен. біраз уақыттан кейін адал кедейге айналады. ал ұрлықпен айналысып жүрген отбасылар байып, ұрлықпен айналыспайтын болады. адал ң үйіне ұрлыққа түскен ұрылар ештеңе таба алмай, кедей бола бастайды. байығандар адал сияқты түнде табиғатты тамашалап, көпір үстінде жүруді әдетке айналдырады. осыдан қала халқы бай, кедей болып бөлінеді. енді бай өздері ұрлық істемейді, бірақ кедейлерге ұрлық істетеді. осылайша байығандар одан әрі байып, кедейлер кедейлене береді. бірте-бірте байлар өздері ұрлауды да, өзгелерді ұрлыққа жалдауды да қояды. бірақ енді байлығын ұрылардан қорғауды ойлайды. содан ақылдаса келіп, сақшы жиып, түрме салады. арада біраз жыл өткенде әлгі қаланың тұрғындары «ұрлық» деген сөзді ұмытады. өздері ұры болса да, енді олар «бай», «кедейміз» дейді екен. сонда баяғы адал ғана өзгермеген еді. бірақ ол да ұзамай өмірден өтіпті. елдің айтуына қарағанда аштан өліпті. 1. мәтіннен 1 қоғамдық, 1 тұрмыстық мәселені анықтаңыз. 1.
Диалог
Мұғалімдер күні жақындап келе жатыр.Ал бастауыш сыныптың оқушылары дымға да дайындалған жоқ.Бастауыш сыныптың үздіктері Ару мен Ақбота мерекелік кешке дайындықты түстен кейінгі сағат екіге аумастырды.Бұны естіген Жансая,Аруға барып былай деді:
-Сәлем,Ару!
-Сәлееем,Жансая!
-Жағдайын қалай?
-Құдайға шүкір жақсы!Не сұрайын деп келдің?!
-Ару,сендер Ақбота екеулерің дайындықты сағат екіге аумастырыпсыңдар...Неліктен?
-Өй-й-й-й,сол ма?!Өйткені,біздің апай мектептен сағат бір жарымда кетеді,ал біз оның біздің дайындықты көргенін қаламаймын.
-А-а-а-а,жарайды!Ендеше,көріскенше!