Оқылым-тапсырма. мәтінді оқы. мәтін бойынша 4 сұрақ дайында.аңшылық-саятшылық – қазақтың байырғы да қосалқы кәсібінің, сондай-ақ көшпелілер үшін күнкөріс әрі көңіл көтеру дәстүрі. бұл кәсіптің маманаңшы әрі саятшы деп атаған. аңшылықтың бейнеті көп, еңбек шығыны азбірақ табысы құнды. бағалы аң терісі, еті, қауырсыны, мамығы - қай-қайсысыда ң қажетіне жараған. құрал-сайманның үнемі жетіліп отыруыаңшылықтың да өзгеріп отыруына әсер етті. ертеде ор қазып, тор. турақақпан құрған, кейін ит қосып, құс салған, садақпен, мылтықпен атып алған«сен білесің бе? » энциклопедиясынаномер5 ​

• Отты шашуға, аттауға және басуға болмайды. Отты шашса, аттаса немесе басса, отбасының берекесі кетеді.

• Отқа түкірмейді. Қазақ халқында от қасиетті нәрсе болып саналады.

• Отты су құйып өшірмейді, өйткені оны қайта тұтату қиын болады.

• Түнде үйден күл шығармайды. Себебі күл төгілген жерді басуға тура келеді.

• Күл төгілген жерді басуға болмайды. Барлық жаманшылық күлмен кетеді, оны басу сол жаманшылықты үйіңе әкелгенмен бірдей.

• Жұлдыздарды санамайды.

• Жұлдыз санаса, өлім-жітім, жаманшылық көп болады.

• Айды қолмен көрсетсе, отбасында жаманшылық болады.

• Күнге, айға қарап дәрет сындыруға болмайды. Бұл - өлім-жітім шақыратын жаман ырым.

• Аспаннан ағып түскен жұлдызды көрген қазақтар «менің жұлдызым жоға-

• ры» дейді.

• Жаңа айды көргендер «жаңа айда жарылқа, ескі айда есірке» деп бата жасап, ырымдайды.

Объяснение:

Олар ерте кезден ауа райын алдын ала бақылап, мал-жанның түрлі апаттардан аман сақтау үшін ерте қамданып отырған. Ауа райын болжаушылар табиғат құбылыстарын бақылап, күн есептеудің дәстүрлі әдістерін құпия ұстаған. Оны атадан балаға мұра етіп қалдырып отырған. Сонымен де олар аспан денелері мен табиғат құбылыстарын бақылап, естелікке алып отыруымен бірге, өз кезегінде мал-жанға қолайлы жаңа өріс, ел-жұртқа жайлы құтты қоныс таңдауда да шешуші рөл атқарып келген. Бүгінде сол игі дәстүр ұмытылып бара жатқаны жасырын емес. Себебі интернет дамыған заманда әлемнің кез келген түкпірінде қандай ауа райы екенін немесе алдағы аптада күн райы қандай болатынын үйде отырып та білетін болдық. Әйтсе де бұл болжамдар табиғи апаттар мен зілзалалардан кейде сақтап, кейде бармақ тістетіп жататыны да бар. Ал ертедегі қазақ халқы ауа райын қалай болжаған? Академик-ғалым Ақселеу Сейдімбек «Қазақ әлемі» ғылыми-зерттеу еңбегінде осы ауа райы болжамдарын да жазып кеткен. Ендеше, назарларыңызға ата-бабаларымыздың ауа райы жайындағы жорамалдары мен ырымдарын ұсынып көрмекпіз. Құр мен шіл қар астын қорғаласа, кешікпей-ақ боран болады. Бозторғай ұясын ойпаңға салса, жаз қуаң болады. Бозторғай ұясын қыраңға салса, жаз жауынды болады. Дуадақ қыстап қалса, қыс жайлы болады. Қамыс торғайы ұясын биікке салса, жаз жаңбырлы болып, су көтеріледі. Қызыл қаз саздан соғатын ұясының іргесін биік етсе, жаз жаңбырлы болып, су көтеріледі.Міне осындайжорамалдар жасаған.