өлең тұтастай оқиға желісіне құрылған және тарихи деректермен берілген, осыған қарап нақты тарихи оқиғаның берілгендігін аңғару қиын емес. бұл 1916 жылғы сар даланы сабылтқан сұрапыл жарлық болатын. өлең мазмұнынан халықтың толқынысты хал-жағдайын, күпті көңіл-күйін нақты көруге болады. жамбыл жабаевтың өзі де бұл тарихи оқиғаның саналы куәгері болғандықтан, қалтқысыз жеткізе білген. «отыз бір – он тоғызды алад» деген суық хабар халықты бұлқындырды. жылады сорлы халық малын айтып, «кеткен соң қолдан шығып келмес қайтып», - дейді де, еңірейді, егіледі қайғының күндіз-түні күйін тартып. – міне, қарапайым халықтың күйі осы. халық нақақтан баз кешуде. ал басы бір, намысы нар азамат ерлер бір тудың астына ат байлай бастады. алайда, атпалдай азаматтарды әскерге былай бір алып кетсе, арынды ерлерді тұтқынға салып, дарға асып жатты. бұл қайғылы да қасіретті көрініс жамбыл жыраудың жанын жаралап, боздақ күйін базыната берді. жыраудың ендігі күйі – халықтың басына үйірілген қара бұлтты жырмен сейілту. боздақтарынан айырылған халықтың есеңгіреген ымырт шағы шығармада жақсы көрсетілген. тарихи тұтастықты теңдей ұстай отырып халық мақсат-мұратын жырлай білген дала жырауының жыр шумақтары үлкен бір тарихи жырды алып келе алды. өлең көлемі тарихи жырдың көлем пішіміне еш келмесе де сипатталған сюжет пен жеткізілген оқиға сарыны тарихи жырдың күшін танытып тұр.
казахский:
көптеген ересектер қызыл кітапқа не үшін қажет екенін біледі. ол жануарлар мен өсімдіктердің жойылу шегіне жататын тізімін қамтиды. алайда, аздаған оны қолымызда ұстады. қызыл кітапты ойлап тапқан ға, жаңа түрлердің қалай пайда болатынын және оның беттерінің әртүрлі түстердің неліктен екендігін ға айтамыз. неліктен қызыл кітапқа мұқтажбыз және неге бұл түс таңдалған? қызыл - қауіптің белгісі, қауіп. бұл кітап сирек кездесетін, жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлар әлемінің үлгілері туралы материалдарды қамтитын негізгі құжат болып табылады. оның негізінде жойылып кету қаупі төнген түрлерді қорғау, қорғау және өсіру жұмыстары жүргізілуде, егер біз қызыл кітапты ашсақ, беттерге түсті рамкалар көреміз.
қара түсті осы түрдің жануарлары планета жер бетінде толығымен қаза тапқанын көрсетеді (көгеру, теңіз сиыры).
қызыл жақтаулары бар беттерде әлі де табиғатта кездесетін қауіпті үлгілер сипатталады және қорғаныстың мұқтаждығына (көк киттің, қардың).
сары түсті рамкаларда осы жануарлар мен өсімдіктер орналастырылады, олардың саны біздің уақытта азаяды. біразырақ, олар қызыл беттерге (амур жолбарыстары) түседі.
ақ негізде - шектеулі аймақта өмір сүретін тіршілік, бірақ сонымен бірге олардың әрқайсысы әрқашан болған. мысалы, оңтүстіктен еуропаның қара өрісі.
сұр түстің ішіне жету қиын жерлерде (император пингвині) мекендейтін нашар зерттелген түр туралы ақпарат бар.
жануарлардан құтқарылған жануарлар мен өсімдіктер жасыл беттерге көшеді. ортақ күш-жігердің арқасында олардың тұрғындары қалпына келтірілді.матушка-табиғат жер шарындағы көптеген жануарлар мен өсімдіктерді құрды. әрбір түр жалпы сақтап, өз функцияларын орындайды. дегенмен, қызметінің арқасында көптеген үлгілер тәуекелге ұшырады. жаңа аумақтарды меңгеріп, орман алаңында тұрғын үй салады, жануарлар үшін аң аулайды. мұның бәрі кейбір түрлердің толық жойылуына әкеледі.
солтүстік америкада көгершіндер бұдан былай ұшпайды, африкада квагга шықпайды, дельфин байжи қытай өзендерінде жүзіп жүрмейді. қазір киттердің кейбір түрлерінің тағдыры шешілуде, бұл ерлі-зайыптылар ғана қалды.
өсімдіктер мен жануарлардың жоғалуы сөзсіз экологиялық эквивалентке әкеледі. егер азық-түлік тізбегінің бір байланысы жоғалып кетсе, басқалары біртіндеп өліп кетеді. негізгі өзгерістер бүкіл экожүйеге, соның ішінде ға әсер етеді. табиғаттың қамын ойлай отырып, бір мезгілде олардың көңіл-күйіне алаңдайды: эколог неге қызыл кітабы қажет екенін түсіндірудің қажеті жоқ. жиырмасыншы ғасырда индустриалды үлкен қасіретке әкелді. кейбір өңірлер экологиялық апаттың шегіне жетті. 1948 жылы халықаралық табиғатты қорғау одағы құрылды. оның мақсаты барлық мемлекеттердің қызметін қазіргі жағдайды түзету үшін үйлестіру болды. жануарлар мен өсімдіктердің жоғалу қаупі төнген түрлерінің тізбесін құру бойынша жұмыс басталған арнайы комиссия құрылды.
жұмыс 14 жылға созылды. 1963 жылы кітаптың бірінші басылымы жарық көрді. «қызыл» комиссияның төрағасы петер скотт болуды ұсынды. бұл түс қасіретін ға, sos сигналына байланысты. бастапқыда басылым екі томдық қалың үстел күнтізбесіне ұқсады. ол экологиялық ұйымдарға, мемлекеттік мекемелерге, сондай-ақ ғалымдарға жіберілді. олар редакциялауға рұқсат етілді. кітаптың кез келген беті алынып тасталуы мүмкін және басқа ауыстырылуы мүмкін.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Однажды дополни предложения подходящими по смыслу словами однажды кот курица и коза решили сварить они знали что куда повар кладёт разные продукты
1 Ауа райынын бир тури-шык
2 Жауын жауганда согады-найзагай
3 Омир созине синоним
4 Куз кезинде болады-кырау