Амәтін мазмұны бойынша сөзжұмбақты дұрыс шешсеңдер, саяхат сөзінің табасыңдар.|1. алакөл мен қаш қосылып болған.2. реликт алакөлде және елінде сақталыпты.3. алакөлдің шығысында жотасы көрініп тұрады.4. деген сөз латын тілінен аударғанда «қалдық» дегендібілдіреді.5. алакөл суының құрамында бен йод, минералды заттарөте көп.6. көлдің беті қара көк, көк, көгілдір, лайсаң сары болып, түрлі түске енеді. ​

1. Теңіз

2. Бурят

3. Барлық

4. Реликт

5. Тұз

6. Шымқай

Ахмет Байтұрсынов (18.01 1873 ж., Қостанай обл., Жангелді ауд., Сарытүбек мекені, - 1938) – ақын, әдеббиет зерттеуші ғалым, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері. 1882-  84 ж. Орынбордағы мұғалімдер мектебін бітірген. 1895 - 1909 ж. Ақтобе, Қостанай, Қарқаралы уездеріндегі мектептер мен орыс- қазақ училищерінде мұғалімдік қызмет атқарады. 1909 ж. патша үкіметінің саясатына қарсы наразылық білдергіні үшін Семей түрмесіне жабылып, 1910 ж. жер аударылды. 1913 ж. Орынборда «Қазақ» газетін ұйымдастырып, 1917 ж. жылдың аяғына дейін оның редакторы болды. Патша үкіметі құлатылғаннан кейін ұлт - азаттық қозғалыс күшейеді. 1918 - 19 ж. Алашорда қатарында болады. 1919 ж. 24- маусымда Қазақ өлкесін басқаратын Әскери революциясы қазақттің мүшелігіне тағайындалады. 1922-25 ж. Қазақстан Халық ағарту комиссариаты жанындағы ғыл. әдеби комиссиянның төрағасы, Халық ағарту комиссары. 1925-29 ж. Қазақстан Халық ағарту институтында (Ташкент) және ҚазПИ де оқытушы болды.

Байтұрсынов шығармашылық жұмысын өлен жазудан бастаған. Онда ол еңбеқші халықтың ауыр халін, арман-тілегін, мұң-мұқтажын көрсетіп, жұртшылықты оқуға, білім-ғылымға, рухани биіктікке, адамгершілікке, мәдениетті көтеруге, еңбек етуге шақырады.

Ақынның алғашқы өлендері «Қырық мысал» атты аударма жинағында 1909 ж. Санкт Петербургте жарық көрде. Бұл кітабы арқылы қалың ұйқыда жатқан қараңғы елге жар салып, олардың ой санасын оятуға бар жігер қайратын, білімін жұмсайды.

Байтұрсыновтың екінші кітабы «Маса» (1911). Бұл кітапқа енген өлеңдерінде ақын қараңғылық, надандық, шаруаға енжарлық, кәсіпке марғаулық сияқты кемшіліктерді сынады.

Байтұрсыновтың қазақ әдебиеттану ғылымы мен әдебиет тарихы жөніндегі тұңғыш көлемді еңбегі  « Әдебиет танытқыш» (1926). Мұнда көркем сөз өнерінің табиғаты, сыры, мазмұны, ерекшеліктері, жанрлары, жаңа терминдер, ұғымдар жайлы жан жақты зерттеулер, тұжырымдар сөз болды. Бұл еңбегінде Байтұрсынов ауыз әдебиеті мен жазба әдебиетінің әлеум., қоғамдық, мән маңызын ашудан гөрі адамгершілік, эстетик. әсемдік әуенін талдауға көбірек көңіл бөлген. Сондай ақ мұнда жазба әдебиеттегі ағымдар, әдістер туралы ой түйіндер айтылған. Кітаптын бірінші бөлімі « Сөз өнерінің ғылымы» деп аталады. Екінші бөлімі « Қара сөз бен дарынды сөз жүйесі» деп аталады.

Байтұрсынов тілші ғалым ретінде қазақ тілінің табиғаты, өзгешееліктері, араб әліпбинің жайы, терминдер, қазақ тілін оқыту әдістемесі туралы мақалалар жазды. Ол қазақ балаларының  ана тілінде сауатын ашуына көп күш жұмсады. Осы мақсатта «Оқу құралы» (1912), «Тіл құралы» (1914), ересектердің сауатын ашуға арнап «Әліпби» (1924), «Жаңа әліпби» (1926) атты оқулықтар мен ғыл.еңбектер ұсынды.

Байтұрсынов қазақ тіл білімін 20-ғасырдың бас кезінде қалыптастырып, оның ірге тасын қалады. Араб графикасына негізделген қазақ жазауының реформаторы болды. Байтұрсынов қалдырған бай мұраның тағы бір саласы   көркем аударма. Ол орыс классиктерінің шығармаларын ұазақ тіліне аударып, көркем қазынаның бұл саласын байытуға мол үлес қосты. И.А. Крылов мысалдарының бір тобын қазақ тіліне аударып, «Қырық мысал» деген атпен жеке жинақ қылып бастырды. И.И.Хемницердін «Атпен есек», А.Пушкиннің «Балықшы мен балық», «Алтын әтеш», «Ат», «Данышпан Аликтің ажалы» шығармаларын, орыстың белгілі лирик ақыны С.Я.Надсонның өлеңін қазақ тіліне аударды.

Күз - әдемі мезгіл. Күз ашық түсті бояумен және иістермен ажыратылады. Күздігүні жығыл- жапырақтармен аңқиды, ал шалғындарда - орулы шөппен. Уже салқындыктар болады, сол кезде жас аязды ауамен аңқиды. Жел күздігүні посвежевший, ол күздің иістерін ша қалаға және кенттерге разносит.Күздің жаңбырлары уже басты. Тал-шыбықтар барлықты тамшыларда тұрады. Қарлығаштар жылы аймақтарға деген кетті. Ал тал-шыбықтарға қамықтырғыш құстармен. Алдым орманның жылға ағады. Ол олай тез ана, не күздің жаңбырларының ағады құла-. Қашан мен мектепке деген барамын, мен сияқты көремін жаңбырдың тамшылары сусоқты жерге жапырақтардан деген құлайды. Ал қашан мен мектептен деген барамын, мама-стрижиха баста жазға судың тамшыларын аулайды және өзінің стрижатам несет. Кейін ана сияқты сабақтар алқындыр-, мен погулять: шығу білмеймін жатпай-тұрмай жаңбырлар барады! Бірақ және олар тез кетеді. Қар жауады! Қарамастан және біз шаналарда тебу боламыз. Қарамастан және уже жаңбырлар болма-. Қарамастан және мен уже биыл шығармалар туралы күзді жазу болмаймын.