Берилген устеулерди катыстырып сойлем курастырындар осында таңертең ерен едейі амалсыздан. 10

"Тігіншіні инесі асырайды". Иголка кормилица портного. 

"МЕЗГІЛ ЖЕТСЕ МУЗ ДА ЕРІР". Придет время и лед растает. 

Жақсы сөз, жарым ырыс ---хорошее слово, пол удачи (дела) . 

Адам итті жұмсаса, ит итті жұмсайды ---стоит ли довериться кому-то, который перепоручает третьему. 

Жынды бас, екі айаққа тыным бермейді ---дурная голова, ногам покоя не даёт. 

Жаман иттін атын бөрбасар деп қояды (плохого пса, волкодавом величать, непозаслугам) ---бывает и недостойного великим называют. 

Говоря о парне : Жеті қырлы, бір сырлы ---загадочный красавец-удалец. 

"Туған жерге туыңды тік" - Водрузи свой флаг на родной земле. 

"Жері байдың елі бай" - Кто богат землей, у того богатая страна. 

"Ер туған жеріне, ит тойған жеріне" - Джигита тянет туда, где он родился, собаку тянет туда, где она наелась. 

"Бейнет қыл да зейнет қыл" - Потрудись, а потом и требуй. 

"Еңбектің көзін тапқан, байлықтың өзін табады" - Кто найдет источник труда, тот найдет само богатство. 

"Жас келсе іске - кәрі келсе асқа" - Молодому дело - старому угощение. 

"Малы бірдің жаны бір" - У кого скот общий, у того и душа едина. 

"Мал ашуы - жан ашуы" - Боль за скот - боль души. 

"Бірінші байлық - денсаулық, екінші байлық - ақ жаулық, үшінші байлық - бес саулық" - Первое богатство - здоровье, второе богатство - семья, третье богатство - наличие скота. 

"Қонақ келмеген үй - мола" - Дом, в который не приходит гость, подобен могиле. 

"Қонаққа кел демек бар да, кет демек жоқ" - Гостю можно говорить "приходи", "уходи" говорить нельзя. 

"Таспен ұрғанды аспен ұр" - На удар камня отвечай угощением.

ҮНДЕСІМ (ҮНДЕСТІК) ЗАҢЫ — буын не сөзқұрамындағы дауысты, дауыссыздыбыстардың бір әуезбен айтылуы. Тілде сөздің құрамындағы дыбыстарды (дауысты, дауыссыз) ұйыстырып, бүтін сөз етіп тұратын лингвистикалық құбылыс. Ондай құбылыс туыстас тілдер тобына ғана тән. Үндестік заң дыбыстарды алдымен буынға (егер сөз бір буынды болса), содан кейін буындарды сөзге (егер сөз екі не көп буынды болса) біріктіреді. Үндестік заңы қазақ тілінің іргелі заңдылығы болғандықтан, оның ықпалы тілдегі дыбыстардың айтылымы мен естілімінде басым болады. Осы тұрғыдан дыбыстар төрт топқа бөлінеді: 1) жуан езулік әуез дәйекшесіз ([]) беріледі. Мысалы, ата, қызық, алыс, т.б.; 2) тік таяқша ([]) жіңішке езулік әуезді: мыс., әже, егін, бірлік, т.б.; 3) дөңгелекше () жуан еріндік әуезді: мыс., қол, бұрұм, орұн, т.б.; 4) тік таяқша мен дөңгелекше () жіңішке еріндік әуезді көрсетеді: мыс., күн, көлүк, түлкү. Буын не сөздің үндесім әуезі сол буын не сөз құрамындағы дыбыстардың жасалымы өзара үйлескен, естілімі өзара үндескен тіркесін құрайды. Дәстүрлі қазақ тілтанымындағы (түркологияда) фонетика ережеде Үндестік заңын дауыстылардың үндесуі деп түсіндіріп келсе, қазақ тілінде тек дауыстылар ғана үндеседі, ал дауыссыздар көрші дауыстының ықпалында болады делінген. Сонымен қатар дыбыстардың бір-біріне ықпалын да сингармонизм заңдылығына жатқызып келді. Дауыссыз дыбыстардың арасындағы ілгерінді ықпал бойынша (мысалы, әліпби-әліппи, құр қалу-құрғалу, көкбет-көкпет, т.б.) алдыңғы дауыссыз кейінгі дауыссыздың айтылымына (артикуляциясына) әсерін дауыссыздардың сингармонизмі деп атайды. Зерттеу нәтижесінде сөз құрамындағы дыбыстардың жуан-жіңішке, еріндік-езулік болып айтылуы сөз просодикасына байланыстылығын көрсетеді. Қазақ тілінің сөз просодикасы үндесім болғандықтан, ол сөз құрамындағы дауысты, дауыссыз дыбыстарға бірдей тең ықпал етеді.