қазақ поэзиясында лирикалық сыршылдықтың шыңына лайық, поэмаларында суреткерлік пен ойшылдығы қат-қабат келіп жататын өлең өлкесінде өшпес мұра қалдырған ұлы ақын – мағжан жұмабаев. ақын 1893 жылы қызылжар уезінің сарыайғыр болысында дүниеге келген. үлкен атасы қажы атанған жұмабай болса, өз әкесі бекен де елге беделді, ауқатты, болыс болып ел тізгінін ұстаған жан. мағжан – өз жерін де, өз тегін де мадақтаумен өткен, өмірдегі азаматтық орнын ақтауға ұмтылған, асыл маржанға теңелген сұлу лирикалық жырларымен оқырманын еліткен халқының дара перзенті. мағжан поэзиясының тіл кестесі, лирикасындағы нәзік сезім мен терең ой тоғысы ерекше ілтипатқа бөленген ақын. мағжан поэзиясы – одан рухани азық алып, жандүниеңді байытып, өмір құбылыстарына деген көзқарасыңды кеңейтіп, қоршаған ортаның қыр-сырын түсінуге көмектесетін көркем дүние. мағжан – сыршыл да өршіл маржан жырларының құдіреті арқылы өзінің бүкіл болмысы мен поэзиясының ерекшелігін танытып кеткен ұлы ақын. құбылмалы өмір күйінен өз әуезін таба білген ақын қашанда тек ұлтының керегін іздеп, мұңы мен зарын жоқтауға, қуанышын көркейтуге, жаманын жасырмай, жақсысын асырмай жырлауға берік бекінген. «мақсаты тіл ұстартып, өнер шашпақ» болған ұлы ұстазы абайша бар мақсаты ұлтының азаттық пен бостандыққа қол жеткізуі болған. мағжанның алғаш жарық көрген өлеңінің өзінен-ақ ақынның кейінгі ұлы мақсаттары көзге шалынды. тұтасымен алғанда мағжан өлеңдері қазақтың сөз өнері үшін жаңа дүние. ақын өлеңдерін оқи отырып, оның түйсіну, қабылдау қабілетінің айрықша мол, әрқилы екенін аңғарасың, терең эстетикалық талғамды сезінесің. біз мағжанды сыршыл ақын дегенімізде, көбіне оның махаббат, сүйіспеншілік тақырыбына жазылған өлеңдері төңірегінде ой қозғап келеміз. бірақ азамат ақын бұл тақырыптағы өлеңдерінде де азаматтық жүкті алға қояды. біршама өлеңдерінде ол махаббат, сезіміне тән азығы емес, жан азығы ретінде қарайды. ұлы күрестер жолында бойға қуат күш берер рухани азық деп біледі. ұлы сезімнен жаны гүлденген ақын ұлты үшін күреске нық сеніммен қ жасайды. мағжан поэзиясының тақырыбы әр алуан. өзі өмір сүрген жаңа ғасыр басында мағжан бармаған, ол жырламаған тақырып жоқ деуге болады. ақындық өнерге енді ғана мойын бұра бастаған тұста, мағжанның жан-дүниесін кеңейтіп, іздегені алдынан шамшырақ болып жанған бір құбылысты айтпай кету мүмкін емес. 1909 жылы қазақ оқырмандарына қазақ поэзиясының бүкіл болмыс-бітімінің бүтіндігін танытқан үш кітап арналды. олар абайдың «өлеңдер жинағы», ахметтің «қырық мысалы», міржақыптың «оян қазағы» еді. міне, осынау кітаптар ұлтын сүйген ұланның, өнерді құдірет түсінген ақынның айтар ойын, барар бағытын айқындап берді. алдындағы толқынның асыл ойдан өрілген шығармаларына еліктей отырып, өзіндік жолын іздестіруге ұмтылды. елінің тағдырына ортақтаса білген ақынның «ләззат қайда», «жазғы таң», «зарлы сұлу», «қ шақ», «қазағым» және т.б. жырларынан тұнба тұнық ойларды аңғарамыз. «сағындым», «сарғайдым», «түс», «анама», «з-ға» сияқты өлеңдері мағжанның түрмеде жазған шығармалары. ақын бұл өлеңдерінде темір торға қамалған жан арпалысын суреттей отырып, тілегені өлім емес ерлік екендігін дәлелдейді. мағжан поэзиясының сыршылдығына тән құбылысты біз оның сүйікті әйел, ыстық махаббатты жырлаған отты өлеңдерінен нақтырақ табамыз. бұл тақырыпқа арналған өлеңдерін әйел, оған деген адал сезімді ардақ тұту, өз тұсындағы әйел затының тағдырына араша түсіп, зарына үн қосып, жырымен жұбату деп бөлуге болады. мағжанның қазақ әйелінің теңсіздік тұрмысын көрсетіп, қасіретін жырлаған өлеңдері қатарына: «домбыра», «зарлы сұлу», «жәмила», «тілегім» өлеңдерін жатқызуға болады. xx ғасырдың басында әдебиет әлемінде қатар қанат қаққан ақындардан мағжан жұмабаевтың басты ерекшелігі өлең өрімінің өзгеше сұлулығы мен саздылығының ерекше үйлесім табуында. мағжан жұмабаев – қазақ поэзиясының жарық жұлдызы ұлы – абайға еліктей отырып, ұлы ұстаз жолын ұстанғанмен өзінше жол табудан әсте жалықпай, көп ізденген жан.
- Сәлеметсіз бе, апа! Сіз қандай кітап алғалы тұрсыз?
- Аманбысың, балам. Қасым Қайсеновтың таңдаулы шығармалары берілген кітапты алып, оқымақпын.
- Неге Қасым Қайсеновты оқығыңыз келді?
- Себебі, партизан жазушы Қасым Қайсеновтың шығармаларында Ұлы Отан соғысы туралы жазылған. Күні кеше тойлаған Жеңіс мерекесі қарсаңында Қ.Қайсеновтың туындыларымен танысқым келді.
- Ендеше, бұл кітапты оқыған кезде Отанға деген сүйіспеншілік сезімі арта түсетін шығар. Солай ма, апа?
- Дұрыс айтасың, балам. Ал сен кітап дүкеніне қандай кітап алуға келіп едің?
- Мен кітап оқығым келіп, дүкенге келген едім. Енді қандай кітап аларымды білмей тұрмын. Сіз маған кеңес берсеңіз жақсы болар еді.
- Жарайсың, балам. Кітап оқысаң, тіл байлығың көбейіп, көп нәрсені үйренесің. Мен саған М.Әуезовтың "Абай жолы" роман-эпопеясын оқуға кеңес берер едім. Ол кітапты оқитын болсаң, қазақтың ұлы ақыны Абайдың өмірімен, шығармашылығымен толықтай таныс боласың. Мен бұрын сол кітапты оқып, ерекше әсер алдым.
- Кеңесіңіз үшін рахмет, апа.
- Оқасы жоқ, балам. Кітап дүкеніне жиі келіп, кітап оқып жүруді ұмытпа. Кітаптың саған берер пайдасы көп.
- Жарайды, апа. Сізге үлкен рахмет. Сау болыңыз!
- Сау бол, балам.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Жылыжайлықәсерден Жер бе-тінде қандай өз-геріс болады?
Жер ғаламшарында- құрғақшылық , ылғал ,ну орман мен мұзды мұхиттар орын алған.Яғни польюске бөлінген.Соған байланысты температуралары да әр түрлі. Егер жер бетінде бірыңғай жылыжай болатын болса, мұздықтар еріп, жер бетін топан су басар еді.Кей елдерде қар жаумай, шөлейт жерлерге айналып кету де әбден мүмкін.Бұл дегеніміз, күннің жер ғаламшарына жақындауы.
Объяснение: