Прописка әңгімесінде Архат неліктен Алматыға, Алматы маңындағы ауылға пропискаға тұра алмады ​

қайрат, ақыл, жүрек үшеуі бір- бірінің өнерлерін көрмекші болады да ғылымға жүгінеді. Сол кезде қайрат айтыпты дүниеде ешкім де менсіз үйренбейді, тырыспайды, еңбек етпейді. Мен қайта адамды арам жолдан жақсы жолға түсіремін, маған жетер ештеңе жоқ-,депті.

Ақыл айтты:Мен болмасам олар неге жарайды, менсіз пайда таппайды, ғылым болмайды -, дейді. Сол кезде жүрек: мен арқылы қан тарайды, жаны тыныш болады егер мен болмасам қайдағы ақыл, қайрат керек оған дейді жүрек.

Осы үшеуін тыңдаған ғылым: сендердің айтқан создерің барлығы да дұрыс, бірақ осының барлығы бар адам болса сол құдайды жақтап , таза болсын депті.

Алтын адам туралы диалог

- Аға, сәлеметсіз бе!

- Сәлеметсің бе, Аспандияр! Қалың қалай, сабағың қалай?

- Бәрі жақсы, аға. Рахмет. Сіздің көмегіңіз керек болып тұр еді.

- Әрине, айта бер. Қандай көмек?

- Тарих сабағынан «Алтын адам» тақырыбына баяндама жасауым керек еді.

- Жақсы. Көмектесейін. Қандай сұрақтарың бер, сұрай бер?

- «Алтын адам» зираты қашан және қай жерден табылды?

- 1969-1970 жылдары Алматы облысы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі табылды.

- Зиратты тапқан археолог кім?

- Зиратты археолог К.А. Ақышев тапқан.

- «Алтын адамды» қысқаша сипаттап берсеңіз?

- Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 см шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген.

- Деректерге сүйенсек, «Алтын адам» қай заманда өмір сүрген?

- Есік обасынан алынған археологиялық мәліметтерге қарап, бұл адамның біздің заманымыздан бұрынғы 5 - 4 ғасырларда өмір сүргені анықталды. Киім үлгісі, жерлеу рәсімі, Алтын адамның Жетісу жерін мекендеген сақтардың көрнекті елбасының ұлы немесе жас көсем, әскербасы екенін айқын көрсетеді.

- Көмегіңізге көп рахмет, аға!

- Оқасы жоқ, бауырым!