Неологизм– (гр. neos – жаңа, logos – сөз) – қоғамдағы саяси, мәдени, экономикалық қатынастардың, ғылым мен техниканың дамуына байланысты тілге енген жаңа сөздер мен сөз тіркестері, фразеологиялық оралымдар.
Неологизм лексикалық және семантикалық. болып екіге бөлінеді. Лексикалық неологизмге жаңа ұғымдардың тууымен бірге пайда болған жаңа терминдер жатса, семантикалық неологизм деп сөзбе-сөз аудару арқылы төл сөзге қосылған жеке мағынаны айтуға болады. Мысалы, кесте (таблица), шөгінді (осадки), т.б. Неологизм сөзжасамдық калькалау, (макроұя, кодтану), сондай-ақ морфологиялық, синтаксистік-морфологиялық, семантикалық-морфологиялық тәсілдер арқылы жасалып, тілдің сөздік құрамын байытады. Шет тілден енген сөздердің басым бөлігі өздерінің бастапқы мағынасын сақтайды, семантикалық жақтан өзгерістерге көп ұшырамайды. Неологизм төл сөздермен де беріле алады, сөздік құрамда бұрыннан қолданылып жүрген сөз тұлғалары жаңа мағынаға ауысып, жаңа ұғымды белгілеуге мүмкіндік алады. Алғашқыда неологизм ретінде танылған сөздер жалпыхалықтық қолданысқа түскен кезде неологизм болудан қалады. Мысалы, атом, теледидар, космос, ракета, редактор, анализ, т.б. Неологизм тілдің лексикалық құрамына ауызша және жазбаша түрде енеді. Ауызша енген сөздердің көпшілігі тұрмыс қажетіне, мәдениетке қатысты атаулар болса, жазбаша енген неологизм ғылым мен техниканың жетістіктеріне қатысты болып келеді. Қазіргі тілімізде жасалған неологизмнің көпшілігі сөз тіркестері түрінде келіп, анықтауыштық қатынаста болады. Мысалы, антропогендік фактор, компьютерлік жүйе, компьютер орталығы, т.б. АҚШ-та, Францияда, Жапония елдерінде неологизмді зерттейтін арнайы орталықтар құрылып, ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізіп келеді.[1]
Уақыт өте келе неологизмдер адам өміріне сіңісіп, үйреншікті сөздерге айналады. Солай тілімізде тұрақты сөздерге айналады.
Объяснение:
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Окыты 1жаз. Сұрақтарға жауап6-тапсырма. Мәтінді оқып, шылауларды теріп жаз. Сурбер. Мәтіндегі ақпарат туралы ой бөлісіңдер.он үш жылдан кейінлген. Ол кісініңн басқа арнаға тү-е, біреу білмейді.әсіресе кітап оқымай, ... Қазақ елі Ұлы Отан соғысы біткен соң, он үш жылдангана Рақымжан Қошқарбаевтың кім екенін алғаш білген, олерекше ерлігінің көпке танылуына, кейінгі өмірінің басқа арнсуіне бірден-бір себепкер адам – ата. Мұны біреу білсе, біреу біляКенелердің қатары азайып, көзі кеткен сайын, әсіресе кітап окуғаламторға емініп кіріп кеткен жастар бұл жағдайдан бейхабар.Рақымжан Қошқарбаевты ата бірінші рет 1958 жылдың алғакүндерінің бірінде өзіне сәлем бере келгенде көріпті. Майдангертез-ақ тіл табысып, ұзақ әңгімелеседі. Атаның айтуынша, алгашда сөзін суыртпақтап бастап, бірте-бірте бөгеті ағытылған судай актарылып кан сүйесінде жатқан сырын да, ащы шынын да жайып салыпты. Рақымжан аға кете салып, ата Кәкімжан Қазыбаевқа телефо.соғып, «Тез жеткін!» - дейді қатаң түрде. Ағасының бұйрығын екіетпейтін әдетімен ол кісі лезде жетеді. Аға келген заматта ата:— Журналиспін дейсің! Дипломым бар деп мақтанасың. Журналиске, ең алдымен, сезгiр жүрек, көреген көз керек. Соғыс біткелі бері оnүш жыл өтті. Рақымжандай тарихи адамды күні бүгінге дейін көрмейжүрген неғылған журналиссіңдер?! Адам ерлік жасауды жоспарла-майды. Ерлікті туғызатын сөт болады. Адамның жақсы қасиеті де, жа-сық қасиеті де соғыста, тап сондай сәтте көрінеді. Мұндай сөт адамныңғұмырына, керек десең, ұрпақтан ұрпаққа кететін өмірбаян, өсиет бо.лып қалады. Рақымжан - сондай қиын-қыстау сәтте асыл қырынанкөрінген азамат. Ол қыры – жасаған ерлігі. Тағдыр оның өмірбаянынсол сәтте жазды. Оның өмірбаяны - отпен жазылған өмірбаян. Мен детөрт жыл соғыстың небір қияметін көрген жанмын. Бірақ фашизм-нің соңғы бекінісіне айналған Берлинді алғандагы соғыс, Рейхстагқату тігердегі сұрапыл соғыс - ол нағыз жойқын қырғын! Рақымжан -Жеңіс жалауын желбіретіп Рейхстагқа тіккен батыр ..Зейнеп Ахметова)• Бауыржан Момышұлы Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігін қалай баға-лады?• Батырдың «Адамның жақсы қасиеті де, жасық қасиеті де соғыста, тапсондай сәтте көрінеді» деген пікірін қалай түсінесің?• Сенің өміріңде бүкіл алдағы өміріңе әсер еткен оқиға болды ма?
Менің атам.
Менің атамның есімі – Тұрсын, жасы жетпіс екіде, дегенмен әлі жас көрінеді, өз күші өзінде. Атам көп жылдар бойы Ішкі Істер Басқармасында абыройлы қызмет атқарған, қазіргі таңда зейнеткер. Менің атам мен әжем ауылда тұрады. Атам барлық немерелерін кішкене күнінен еңбекке баулып, өзінің бар білгенін бізге үйретуде. «Үлкен кісі - шежіре» демекші атам мен әжем әрқашан бізге ақылдары мен өсиеттерін айтып, тәрбиелеп отырады.
Мен өзім бірінші сыныпқа дейін әжемнің тәрбиесінде болғанмын. Тұңғыш немере атасы мен әжесіне бауырына салынатын салт – дәстүр бар ғой, міне, сол дәстүр бойынша ата – анам мені атам мен әжемнің тәрбиесіне беріпті. Үлкен кісілер айтып жатады ғой, әжесінің тәрбиесін көрген бала жаман болмайды деп. Өз басым, бұл өте жақсы дәстүр деп есептеймін. Қарт кісілер таусылмас қазына ғой, жас ұрпақтың ол кісілерден үйренері мол. Демалыс уақытында ауылға ұзақ уақыт бойы бармай қалсақ, әжемнің ыстық бауырсақтары мен атамның «айналайын» деп маңдайымнан сипағанын сағынып отырамын. Үнемі ол кісілерге көмектесіп тұрамыз. Ал атам болса әрдайым «Қолыңнан келген көмегіңді аяма» деп үйретіп отырады. Атамды ерекше қатты жақсы көремін! Болашақта сол кісінің жолын қуып, полиция қызметкері болуды армандаймын.