Қыз бен жігіт айтысы той-думанда, үлкен жиында айтылған. Айтысқа түскен қыз бен жігіт арасында әзіл-қалжың, сондай-ақ әлеуметтік жағдай көбірек сөз болады. Қыз бен жігіттің өнер жарысы кейде қайымдасу не жұмбақтасу түрінде болады. Қыз бен жігіт айтысына «Омарқұл мен Тәбияның», «Ұлбике мен Күдерінің», «Біржан мен Сараның», «Жамбыл мен Салиханың», «Кенен мен Ләтипаның», «Сүйінбай мен Күнбаланың» айтыстары жатады. Қазіргі айтыста да ерекше көзге түсетін жұптар бар. Солардың арасында А. Әлтаев пен С. Тоқтамысова. Алматы қаласындағы М. Әуезов атындағы драма театрында өткен «Жүрсіннің жүлдесі» атты айтыстары «тарихи айтыс» деп аталып, ақындар халықтың ықылас-ілтипатына бөленді. Қос айтыскерге жазушы Н. Жүнісбаев «Бүгінгінің Біржаны мен Сарасы» деп, баға беріп, көлемді мақала да жазды. Одан кейін Аманжол мен Сара Тәуелсіздіктің 19 және 20 жылдығында айтысты. Осы үш айтысты топтастыру арқылы «Аманжол мен Сара» атты кітап жарыққа шықты.Айтыскер ақын Аманжол Дүйсенбайұлы Әлтаев 1971 жылы 31 тамызда қазіргі Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданы Ақтүбек ауылында дүниеге келді. Қарағанды мемлекеттік университетін бітірген. 1993 жылдан осы университеттің қазақ әдебиеті кафедрасының оқытушысы болып жұмыс істеп, әдеби зерттеулер жүргізеді, кітаптар жазады. Бүгінде Л.Н.Гумилев атындағы Еуразиялық Ұлттық университетте оқытушысы, ғалым, филология ғылымының докторы.Айтыскер ақын Тоқтамысова Сара Советханқызы 1986 жылы 29 наурызда қазіргі ШҚО Тарбағатай ауданы Ақсуат ауылында дүниеге келді. 2003 жылы Семей қаласындағы №5 гимназия-мектебін бітіреді. 2003–2008 жылдары Семей қаласындағы Семей педагогикалық институтында филолог оқытушы мамандығы бойынша білім алады. Қазір айтыскерлікпен қатар әншілікпен және ұстаздықпен айналысып, шәкірт тәрбиелеуде.​

Нұрдәулет Бәбиханұлы Ақыш 15 маусым 1950 жылы Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Маңырақ ауылында дүниеге келген - жазушы, ғалым, философия ғылымдарының докторы болған.1973 жылы Абай атындағы Алматы мемлекеттік университетінің филология факультетін тәмамдаған Республикалық «Мектеп», «Жалын», «Балауса» баспаларында, «Қазақ әдебиеті», «Жұлдыз», «Қазақстан мұғалімі», «Халық кеңесі», «Заң газеті», «Дат» газет-журнал редакцияларында, Ы.Алтынсарин атындағы Қазақ білім академиясында қызмет атқарған. Қазір М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты Қазіргі қазақ әдебиеті бөлімінің меңгерушісі.

Республикалық ба өзде алғаш рет 1972 жылы «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас алаш») газетінде «Қиянда» атты әңгімесімен көрінген. Оннан астам көркем әдебиет кітаптарының авторы. Балаларға арналған туындылары да бар: «Әбдіреден шыққан қылыш», «Киелі көлдің қарақшылары», «Бейуақта жанған от», т.б. «Жігер» фестивалінің, Қазақстан Республикасы Мәдениет министрлігі конкурсының жүлдегері. Өз өмірінде керемет азамат болған

Тәуекел хан — 1582-1598 жылдары билік құрған Қазақ хандығының билеушісі. Шығай ханның ұлы. 1582-1594 жылдар аралығында ол өзге сұлтандармен хан тағына таласып, біраз уақытын соған жұмсады. Ақыры хандыққа қол жеткізді. Өзбек ханына қарсы күресте әскери одақтас ету үшін ол Мәскеумен қарым-қатынасын жолға қойды. Сөйтіп, 1598 жылы Орта Азияға жаңа жорық жасады. Сырдария бойындағы қалаларды қайтарып алар жолда ұрыстар жүргізілген кезде Тәуекел хан ауыр жараланып, Ташкентте қайтыс болды.

Бұхара хандығы — Орталық Азиядағы Шайбани хан негізін салған мемлекет (16 ғ-дың басы — 1920).

16 ғ-дың 2-жартысында хандықтың астанасы Самарқаннан Бұхара қаласына көшірілді. Бұхар хандығы деген ат осыған байланысты шыққан. Хандықта алғашында Шайбани әулеті (16 ғ-дың басынан 1598 жылға дейін), кейін Аштархан әулеті (1599 — 1740) және Маңғыт әулеті (1755 — 1920) билік жүргізді. Шайбани әулеті билік еткен тұста Орталық Азиядағы саяси жағдайға байланысты Бұхар хандығының жер көлемі жиі өзгеріп тұрды. 1506 — 10 ж. Қазақ хандығына қарсы ұйымдастырған 4 жорығының алғашқылары табысты болғанымен, соңғысында Шайбани әскері Қасым ханнан ойсырай жеңілді