Төл сөзді төлеу сөзге айналдыр. Тоқтар Әубәкіров былай деген Алдыңа мақсат қоймасаң өмір бойы адасып өтесің

Қазақстанның қызыл кітабы Республикамыздағы жойылып кеткен немесе жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарлар тізімін қамтитын кітап, әрі құжат. Ең алғаш 1978 жылы басылып шығарылды. Кейін бірнеше рет қайта басылып шықты.

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының Қызыл Кітабі омырқалылардың жүз жиырма сегіз түрін, балықтардың он сегіз түрін, қосмекенділердің үш, бауырмен жорғалаушылардың он түрін қамтиды. Қызыл кітапқа енген құстар саны алпысқа жуық, ал сүтқоректілердің қырық түрі енгізілген.  

Атамыз Қазақ өзінің Ақарыс ( Ұлы жүз атасы), Жанарыс ( Орта жүз атасы), Бекарыс (Кіші жүз атасы) атты үш ұлына енші беруге шақырыпты.Сол ұлы атамыз өзінің байлығың (малын,мүлкін) төрт бөлікке бөлген екен дейді.Оның үш бөлігін аталған үш баласына еншіге беріпті.Төртінші бөлігін тағы да үшке бөліп,оны балаларына енші үстіне қосыпты.Естерінде болсың,бұрынғы өткен ата-бабаларымыз ақ білектін күшімен,ақ найзаның ұшымен ұлан-байтақ жер қалдырды.Оны үшеуіңе тағы бөліп беремін. Оңтүстік-шығысты Ақарыс, сен иелен. Ол ұлы жүз деп аталсын.Орталық және солтүстікті Жанарыс,сен иелен.Ол Орта жүз деп аталсын.Батыс жақты Бекарыс,сен басқар.Ол кіші жүз деп аталсын.Ондағы ойым мынадай.Сендер енші алып бөлек үй болып шыққанмен,туыстық қатынастарың, ынтымақтарың мен дәм-тұздарың бөлінбесін.Сендердің ұрпақтарың сапарға шыққанда жолға азық-түлік алып жүрмесін.Әрбір қакақ баласы кез келген үйден ақысыз қонақасы ішетін болсын.Олар жолда шөлдеп,сусап,қарны ашып жүрмесін.Менің сендерге берген төртінші еншім сол.Сол Еншімді менің келер ұрпақтарым ғасырдан ғасырға жеткізіп, менің осы өсиетімді бұлжытпай сақтасын!» - деп батасын берген екен.