ПОЭМА БАТЫР БАЯН.ОТВЕТИТЬ НА ВО Сарыарқа жерінің табиғатын суреттейтін жерді тауып оқыңдар. 3. Поэмада қандай аңдар мен ағаштар сөз болады? 4. Поэмада сөз болған батырларды атаңдар. 5. Батыр Баянды суреттейтін жерлерін тауып жазыңдар 6. .«Мен жастарға сенемін»-өлеңінде жастарға қандай сенім артып отыр?ВОТ ПОЭМАӘдемі ертегідей баяғыда.Ертегі уатпай ма баланы да, Сөз сиқыр той, жазбай ма жараны да?Ақын да бір бала той айға ұмтылған, Еркімен өзі ақ отқа барады да.Сарыарқа - сары дария, қиыры жоқ, Көкшетау - Сарыарқаның аралы да.Көкшеде күні кеше қойдай өргенТүрлі аң: бөрі, бұғы, маралы да.Айрылып асау, ерке аңдарынан, Көкшенің тас жүрегі жаралы да!Бауырында Бурабайдың қалың ағаш, Көкшенің жалыменен біткен жалғас.Арудың ақпен өрген тұлымындайҚарағай, қызыл қайың, тал аралас.Ордасын сол ағаштағы АбылайдыңМеккедей тәуеп қылған тамам алаш.Қиын күн туған алаш баласына, Шұбырып жапанның сар даласында, Кез болған, жаудан үркіп, «Ақтабанға», Дұшпанның қалғандай боп табасына.Арқаға аяқ салып, түскен барыпЕкі оттың — орыс, қытай арасына.Ханынан «Аттан!» деген сөз шыққан соң, Ордаға батыр, билер келді андап.Қарт қыран Қанжығалы қарт Бөгенбай, Бөкеннің жас жолбарыс жеткіншегіБалталы, екпінді оттан Оразымбет, Сырғалы, шапшаң оқтан ер Елшібек, Өзіне тірі жанды тең көрмейтінТәкаппар Қошқар ұлы ер Жәнібек, Қалданға ханмен бірге тұтқын болғанЖолдасы Абылайдың батыр Жібек, Аттан деп әлі айтпаған АбылайғаБәрі де ел қорғаны — батыр, билер, Аттанбай тек жатудан таппай пайда:Абылай сұрайды одан: «Баян қайда?Амал не, келген жоқ қой батыр Баян.Баянның батырлығы алашқа аян.Баянсыз қанатымды қалай жаям?!Би Қанай! Аттанбайды хан Абылай, Келмесе қандыбалақ батыр Баян!»—Күңдеу ме, көтеру ме, кім біліпті, Батырлар десті жалғыз: «Баян бала-ай!»«Жау!» десе, жатпайтұғын батыр Баян, Апырм-ай, келмеуінің мәні қалай?Жас Баян жауды талай көрмеп пе еді, Майданда жолбарыстай жалғыз ойнап, Сан қолға аш бөрідей көрмеп пе еді?!Бұл жолы кешігуі жай емес қой, Тұлпарым кез болды ғой орға, тегі!

Адамдарға ғарышты игеру үшін :

1)Мықты техникалар керек, онсыз мүлдем бұл жоба іске аспайды.

2)Ғарышқа арналған техникаларды арнайы түрде меңгерген немесе жетік білетін мамандар қажет.

3)Ғарышқа ғарышкеме арқылы ұшатын ғарышкерлер керек. Ғарышкерлер арнайы дайындықтан өтеді. Мықты дайын болған адам ғана ұшуға рұқсат алады.

4)Ғарышты зерттеу қазіргі кезде қолдан келмей жатыр, себебі ол өте ауқымды, ал қазіргі техникаларымыз сол ғарыштың тек бір бөлігін игеруге ғана қауқарлы.

5)Ғарышты ғарышкерлерсіз де игеруге болады, яғни сол жаққа арнайы жасанды техникаларды жіберу арқылы. Ол техникалар жерде басқарылатын болады.

6)Ғарышта әр ел түрлі техникаларды апарып жатыр, бұл ғарышты зерттеуге көмегін тигізеді.

Адам әрекеті нәтижесінде табиғи кешендердің өзгеруі

Адамның шаруашылық әрекеті табиғаттың өзгеруіне әсер ететін ерекше фактор. Адам еңбек пен ақыл ойдың арқасында қоршаған ортаға бейімделумен қатар, оны өзгертеді. Сондықтан табиғатты өзгерту барысында адамзат оның кейінгі зардаптарын да ескеруі қажет. Табиғат кешендеріне кері әсер ететін озық ғылыми-техниканың тікелей қатысы жоқ. Ол өзгерістерге кінәлы прогресс емес, техникалық жобаларда адамның шаруашылық әрекетінің әсері есепке алынбаған. Жауын-шашын мөлшерін, топырақ ылғалдығын ескерместен топыраққа минералды тыңайткыштар енгізу, ол заттардың шайылып, өзендер мен бөгендердің ластануын туғызды. Мұның бәрі қаншама еңбек пен шикізатты зая кетірумен бірге, қоршаған ортаның жағдайын нашарлатады. Ірі бөгендер салуда аумақтың табиғат ерекшеліктерін ескермеу мезгілсіз батпақтануға, топырак, өсімдік жамылғысы мен сол жердің микроклиматының өзгеруіне әкеп соғады. Қазіргі кезде антропогендік ландшафтар басым. Ландшафтарды жақсарту үшін оларды өзгертетін шаралар жүргізеді. Соның бірі – мелиорация. Мелиорация жердің жағдайын жақсарту мен оны пайдалану тиімділігін арттыруға бағытталған шаралардың жиынтығы болып табылады. Табиғатты тиімді пайдалану, көркейту және қорғау кешенді түрде қарастырылуы қажет. Рио-де-Жанейро декларациясының қағидаларын есепке ала отырып Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігі проблемалары және қоршаған ортасының жағдайына ғаламдық, ұлттық және жергілікті деңгейде қаралуын қарастырады.

Ғаламдық экологиялық проблемаларға климаттың өзгеруі, озон қабатының бұзылуы, биоәртүрліліктің азаюы, шөлейттену және жердің құлдырауы (деградация) жатады. Ұлттық экологиялық проблемалареа экологиялық апатты аймақтар; Каспий теңізі қайраңы ресурстарын белсенді игерумен байланысты проблемалар; тарихи ластану; трансшекаралық мәселелер; әскери ғарыштық және тәжірибелік кешендер полигондарының әсерін жатқызуға болады. Жергілікті экологиялық проблемаларға ауа бассейнінің ластануын, радиоактивті, тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтары, табиғи және техногендік төтенше жағдайларды жаткызуға болады. Адам әрекетінен Қазақстан жерінде тез шешуді қажет ететін проблемалар бар.