Айтыс үзіндісінен көркемдегіш сөздер мен тұрақты тіркестерді тауып, сөздіктің көмегімен мағынасын түсіндіріңдер​

№1 «Алтын адам»

Қазақстандағы алғашқы «Алтын адам» 1970 жылы, Алматыдан 50 шақырым жерде, Ыстыққа дейін 6 метр 60 метр биіктікке жеткен Есік маңы қазбасының нәтижесінде табылды. Аралаған бұл жердегі скелеттік сүйектердің күйіне сәйкес, археологтар 18 жасында жерленген көне адамның шамамен жасын анықтады.

Қабірде киімге, аяқ киімге және бас киімге, сондай-ақ алтын сақиналар, мүсінше, қола және алтын қару-жарақ пен түрлі кемелерге тігілетін алтын жалатылған төрт мыңнан астам зергерлік бұйымдар табылды. Дегенмен, жауынгер ер адам немесе әйел болған ба, отандық ғалымдар әлі де таласады.

№2 «Алтын адам»

1999 жылдың қазан айында қазақтың «алтын адамы» жалғыз қалды: Атырау даласында Аралтуба қорғанының қазбалары нәтижесінде ғалымдар сарматтық көшбасшы мен оның әйелі қалдықтарын анықтады.

Бұл көшбасшы болғанына күмән келтірмей, археологтар пайда болмады. Көптеген ғасырлар бұрын өмір сүрген жауынгердің барлық киімдері әртүрлі конфигурациялардағы алтын пластиналармен және металдан жасалған плиталармен тығыз байланысты болды, олар Қазақстандағы екінші Алтын адамның ашылуын дереу жариялады. Жауынгердің жанындағы ашылған қарақұйрықтың қылышы дәл сол кездегі біздің дәуіріміздің 1-ші ғасырында ойластырылғаннан гөрі, солтүстік-шығыс Каспийдің сарматиялықтары арасында дамастық болат пайда болды.

№3 «Алтын адам»

Қазақстандық археологтардың сезімтал ашылуы 2003 жылы - патша патшалығының (Чиликтің) ең ірі қорғанының түбінде, онда ондаған алтын бұйымдар табылған. Археологтар үшінші «алтын адам» табылған деп мәлімдеді.

Бірақ егер Ыстықкөлдегі «Алтын адам» тізбекті пошта киген болса, яғни ол жауынгер болған болса, патшаның алқабындағы «Алтын адам» дәл патша еді. Ондағы барлық әшекейлер алтын құюдан жасалған. Олардың барлығы жоғары сапалы. Бұл басқа да көптеген мазарларда, алтын сияқты, сондай-ақ көгілдір көгалдарға салынған алтын фольгамен жабылған ағаш емес.

Экспедицияны тарих ғылымдарының докторы, профессор, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ археология және этнография кафедрасының меңгерушісі Абдеш Төлеуенов басқарды.

№1 «Алтын адам»

Қазақстандағы алғашқы «Алтын адам» 1970 жылы, Алматыдан 50 шақырым жерде, Ыстыққа дейін 6 метр 60 метр биіктікке жеткен Есік маңы қазбасының нәтижесінде табылды. Аралаған бұл жердегі скелеттік сүйектердің күйіне сәйкес, археологтар 18 жасында жерленген көне адамның шамамен жасын анықтады.

Қабірде киімге, аяқ киімге және бас киімге, сондай-ақ алтын сақиналар, мүсінше, қола және алтын қару-жарақ пен түрлі кемелерге тігілетін алтын жалатылған төрт мыңнан астам зергерлік бұйымдар табылды. Дегенмен, жауынгер ер адам немесе әйел болған ба, отандық ғалымдар әлі де таласады.

№2 «Алтын адам»

1999 жылдың қазан айында қазақтың «алтын адамы» жалғыз қалды: Атырау даласында Аралтуба қорғанының қазбалары нәтижесінде ғалымдар сарматтық көшбасшы мен оның әйелі қалдықтарын анықтады.

Бұл көшбасшы болғанына күмән келтірмей, археологтар пайда болмады. Көптеген ғасырлар бұрын өмір сүрген жауынгердің барлық киімдері әртүрлі конфигурациялардағы алтын пластиналармен және металдан жасалған плиталармен тығыз байланысты болды, олар Қазақстандағы екінші Алтын адамның ашылуын дереу жариялады. Жауынгердің жанындағы ашылған қарақұйрықтың қылышы дәл сол кездегі біздің дәуіріміздің 1-ші ғасырында ойластырылғаннан гөрі, солтүстік-шығыс Каспийдің сарматиялықтары арасында дамастық болат пайда болды.

№3 «Алтын адам»

Қазақстандық археологтардың сезімтал ашылуы 2003 жылы - патша патшалығының (Чиликтің) ең ірі қорғанының түбінде, онда ондаған алтын бұйымдар табылған. Археологтар үшінші «алтын адам» табылған деп мәлімдеді.

Бірақ егер Ыстықкөлдегі «Алтын адам» тізбекті пошта киген болса, яғни ол жауынгер болған болса, патшаның алқабындағы «Алтын адам» дәл патша еді. Ондағы барлық әшекейлер алтын құюдан жасалған. Олардың барлығы жоғары сапалы. Бұл басқа да көптеген мазарларда, алтын сияқты, сондай-ақ көгілдір көгалдарға салынған алтын фольгамен жабылған ағаш емес.

Экспедицияны тарих ғылымдарының докторы, профессор, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ археология және этнография кафедрасының меңгерушісі Абдеш Төлеуенов басқарды.