ХЕЛП МИ тапсырма. Суретшінің анасына суретшіні қорғап, дәлелді хат жаз. Ойыңды 3-4 сөйлеммен жеткізіңдер. 2-тапсырма. Төмендегі сұрақтарға өз ойыңызбен 2-3 сөйлеммен жауап жазыңыз • 1) Суретшінің шешесінің: - Сен қателестің, Расул, менің ұлым баяғыда өліп қалған. Сенің көргенің – менің ұлым емес. Менің ұлым өзім үйреткен, авар анасы үйреткен тілді ұмытуға тиіс емес, – деуінің мәнісі неде? • 2) Суретші суретінде неге авар киімін кигізіп, өз әйелін салады? • 3) “Кеш қой.Енді еліме тек қаудыраған сүйегімді қайтаруға хақым бар ма менің?” Кімнің сөзі? Бұлай деуінің себебі не?

Жаз келді. Күн шығып, дала жасыл кілемге оранып, әдемі гүлдер шығып жайқалуда.
Баларда демалысқа шығып, ауылдағы ата- әжелерінің үйлеріне барады . Күн сәулесі адам денесін ысытады.Көп отбасылар енді теңізге барады. Қалың киімдерін салып, жеңіл киімдерін шығарады. Далада көп деген шыбын- шіркейлер, көбелік, инеліктер шығады. Жаз өте ыстық болады, сондықтан отбасылар далаға жатады. Төрт-түлік малдар төлдейді. Балалар қошақан, бота ,күшік солармен күні- түні қызық көріп ойнайды. Жас балалар қолдарына ермексаз байланған жіп ұстап, инеліктерді ұстайды. Жазымызда осындай қызықтармен өтеді. Жаздан кейін желді, жаңбырлы, алай-дүлей күз келеді.

Дастарханды, тамақты баспа.Кісі мініне күлме, кемтарға күлме.Малды, ыдысты, тамақты теппе. Суды сапырма, суға дәретке отырма, суға түкірме.Көкті жұлма, шашыңды жұлма.Үй айнала жүгірме.Босағаны керме, құшақтама.Табалдырықты баспа, отырма.Үйді сабама, малды басқа сабама.Бейіт тұсынан шауып өтпе, жүгіріп өтпе.Бейітке қолыңды шошайтпа, оған қарап түзге отырма.Итке ожаумен ас құйма.Түнде үй сыпырма, түнда тырнағыңды алма.Үлкендердің жолын кеспе, сөзін бөлме.Бүйіріңді таянба, жер таянба, иегіңді таянба.Шашыңды жайма.Бетіңді баспа.Тізеңді құшақтама.Өтірік жылама.Жұлдызды, адамды санама.Сыпырғышты тік қойма.Қолыңды қусырма.Адамға пышақ, мылтық кезенбе.Бос бесікті тербетпе.Құранды, тамақты баспа.Жақын адамға пышақ сыйлама.Тұзды, күлді баспа.Отпен ойнама, оттан аттама, отқа түкірме.Нанды жерге тастама, үстіне басқа затты қойма.Бейуақытта жылама, ұйықтама.Бейуақытта кісіге көңіл айтпа.Бөркіңді теріс киме.Үйде ысқырма.Үйге жүгіріп кірме.Мойныңа белбеу жіп салма.Айды қолыңмен көрсетпе.Құдыққа түкірме, ыдысқа түкірме, жоғары қарай түкірме.Шелектегі суға аузыңды батырма.Ақты төкпе. Адамды айналма.Адамға қарап түкірме, есінеме.Жалғыз ағашты кеспе.Пышақтың жүзін жалама.Пышақты шалқасынан қойма.Таңдайыңды қақпа, басыңды шайқама.Қызды ұрма.Кісіге, молаға саусағыңды шошайтпа.Орынсыз күлме.Кісі айыбын бетіне баспа.Көп сөйлеме.Адамға, малға зәбір жасама.Балаңа басқа ұрма. Ата-анаңа қарсы келме.Түнде суға барма.Бетіңді сызба.Нанды бір қолыңмен үзбе.Асты үрлеме, асты жамандама.Тамақты сораптап ішпе.Қолыңды төбеңе, желкеңе қойма.Өтірік күлме, өтірік сөйлеме, өтірік жылама.Ішегіңді тартпа, табаныңды тартпа.Қыз ұлдың, ұл қыздың киімін кимесін.Дініңді сатпа, ұлтыңды сатпа, арыңды сатпа.Құдайға, пайғамбарға, әулиеге тіліңді тигізбе.Қабірді баспа.Аманатқа қиянат жасама.Ант ішпе, әбес сөйлеме.Өтірік куәлік жасама.Намазды бұзба.Құстың ұясын бұзба.Құмырсқаның ұясын баспа.Ұрлық қылма, зорлық қылма.Тіліңді шайнама, тіліңді тістеме, шығарма.Саусағыңды аузыңа салма.Кісі үйінде түрегеп тұрма.Түрегеп тұрып немесе жатып тамақ ішпе.Саусағыңды кеземе.Аяғыңды тұсама, қолыңды байлама.Көп ішінде қатты сөйлеме, қатты күлме.Желге қарсы түкірме, желге қарсы дәрет сындырма.Үлкеннен бұрын сөйлеме.Үлкеннен бұрын тамақ жеме.Үлкеннен бұрын отырма, жатпа.Үлкеннің бетінен алма.Шақырмаған жерге барма.Рұқсатсыз үйге кірме.Жұрт көзінше кекірме, қасынба.Жұрт алдында құлағыңды қасыма, мұрныңды шұқыма.Жерді сабама, жерді тепкілеме.Баланы шошытпа.Атқа теріс отырма.Қайықты тербелтпе.Әдепсіз сөзді айтпа, өтірік айтпа.Мақтаншақ болма, тәкәппар болма.Әйелге күш көрсетпе.Малды боқтама.Асты қорлама.Жәндікті жәбірлеме.Уһілеме.Маңдайыңды, басыңды ұрма.Отты, ошақты аттама.Дастарханды, ыдысты, тамақты аттама.Жаман әдетті үйренбе.Жаманат шақырма.Жаман ырым жасама.Етбетіңнен жатпа.Ерсі қимыл жасама.Шашыңды, тырнағыңды өсірме.Кісі төсегіне отырма.Теріс қарап отырма, жүреңнен отырма.Сол қолмен тамақ ішпе.Шалбарды басыңа жастама.Қолыңды артыңа ұстама.Түнде мал санама.Түнде күл шығарма.Таңертеңгі асты тастама.Көзіңді жыпылықтатпа.Қолыңды кеудеңе қойма.Ерніңді шығарма.Орындықта аяғыңды айқастырып отырма.Бала бетіне үрлеме.Тырнағыңды тістеме.

С.Кенжеахметұлы

сурет: balzhan.files.wordpress.com