«Алтын адам» — 1970 ж. басында Есік қорғанында — сақтар тайпасының жас көсемінің зираты табылды.
Алтын адам — Алматы облысындағы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі (5 ғасыр). 1969 – 1970 жылы археолог Кемел Ақышев тапқан. [1]Алтын адам киімі 4 мыңға жуық алтын әшекейлермен безендірілген. Әшекейлер барыс, бұлан, таутеке, арқар, ат, түрлі құс бейнелерін беретін «хайуанат нақышында» жасалған.[2] Бас сүйектің сол жағынан жаһұт тастармен әшекейленген алтын сырға табылды. Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 см шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар – ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген. Есік обасынан алынған археологиялық мәліметтерге қарап, бұл адамның біздің заманымыздан бұрынғы 5 – 4 ғасырларда өмір сүргені анықталды. Киім үлгісі, жерлеу рәсімі, Алтын адамның Жетісу жерін мекендеген сақтардың көрнекті елбасының ұлы немесе жас көсем, әскербасы екенін айқын көрсетеді.[3] Көне дәуірдегі материалдық мәдениет, өнер, мифология, т.б. салалардан мол дерек беретін Алтын адам сол кездегі сақтарда мемлекеттік өркениет ертеден қалыптасқанын дәлелдейді. Алтын адам – Қазақстанның азаттық символына айналды. Оның тұлғасы Алматының бас алаңына орнатылды, төбе бөркіндегі қанатты тұлпарлар бейнесі елтаңбамызға енді.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
1. Кең байтақ қазақ жерінің бір бөлігі не? Что является частью обширной казахской земли?2. Сарыарқа төрінен кімдер шыққан? Кто вышел из Сарыарки?3. Берілген мақал-мәтелдердің қайсысы мәтін мазмұнына сәйкес келеді? Какие из данных пословиц и поговорок соответствуют содержанию текста?А) Әке балаға сыншыВ) Әкеге қарап –ұл өсер, Анаға қарап –қыз өсерС) Айлалы батыр алдырмас.Д) Туған жер - алтын бесік. 4. Берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазыңыз. Найдите синонимы к указанным словам в тексте.а. кереметв. сазгерс. еліне15. Мәтін мазмұнын ретімен орналастырыңыз. Поместите текстовое содержимое по порядку.Оқиғалар РетіҚазақтың тұңғыш ғарышкері Т.Әубәкіров сияқты атақты адамдар Сарыарқаның атын шығарғанСарыарқаның төсінде соғатын самал жел есіп қоя бергенде, өзіңді тамаша күйде сезінесің.Сарыарқа Қазақстанның ұлан-ғайыр жерін алып жатыр.Табиғат адам жанына жылулық, сұлулық өміріне мән сыйлайды. 2-тапсырмаЖазылымБасқа елде тұратын досыңызға өзіңіз тұратын жерінді сипаттап, хат жазыңыз. Хат мазмұнында хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдерді қолданып, хат стилінде еліміздің көрікті жерлері туралы. (60-80 сөзНапишите письмо своему другу, проживающему в другой стране. В содержании письма можно использовать повествовательное, восклицательное предложения, соблюдая стиль письма о достопримечательностях страны. (60-80 слов)
Аю қысқа дайындалады, май жеп. Ол тапқанының барлығын жейді, ерекше балықты, жаңғақты, бірақ ол бұны ұйқыға кетерден бірнеше апта бұрын жасайды. Дәл ұйықтар алдында аю аз жейді: тамырлар мен сабақтарды ғана, асқазаны бос болып, қатты бекітілсін деп, аңдар асқа тәбеті азайып, тыныш демалу үшін. Ұйықтауға жатып, аю бақылаудағы тәртіпте қалады, ол терең ұйқыға кетпейді, тек қалғиды, қауіпті жағдайда жауын қарсы алу үшін. Кейде ол тұрағынан шығуы мүмкін, жағдайды тексеруге. Егер үйшігі қыстауға жарамаса- су тиіп, онда жануар қыс ортасында жаңа үй іздейді, ондай кезде ол өте қауіпті, бұндай уақытта оны тентек аю дейді. Қыста жануардың қызуы төмендейді, оның күзде жинаған майы тоңбауына көмектеседі.