тапсырма. Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, эссе жазыңыз. (80-90сөз) Себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді қолданыңыз. 1. «Батыр» деген атқа кім лайық?​

1. Сөздің алғашқы буыны жуан болса, келесі буындары да жуан немесе сөздің соңғы буыны жуан болса, оған жалғанатын қосымша да жуан болады.
Мысалы: бала – лар, жа-зу-шы-лар, оқу-шы-лар, қа-ла-да-ғы-лар-ымыз.

2. Сөздің алғашқы буыны жіңішке болса, келесі буыны да жіңішке немесе сөздің соңғы буыны жіңішке болса, оған жалғанатын қосымша да жіңішке болады.

Мысалы: өн-ер-ші-лер-ге, ән-ші-лер, үй-де-гі-лер-іміз.

Осы заңдылықтармен байланысты сөздің соңғы буынында -х, - қ, -ғ дауыссыздары келсе, қосымшалар үнемі жуан болады.

Мысалы: Хат, халық, хабар, қабақ, қабық, қысым, ғалым, ғажап.

1. Соңында ь жіңішкелік белгісі бар бір буынды сөздерден кейін және – брь, ль дыбыстарына аяқталған сөздерге қосымша жіңішкелік түрде жалғанады.

Мысалы: сентябрь – ге, октябрь – ге, апрель – ге, рольдер, рояльға, нульге 2. –Рк, - нк, -ск, -кт дыбыстарының тіркесіне біткен сөздерге қосымшалар жіңішке түрде жалғанады.

Ескерту: Мына төмендегі қосымшалар өздерінен бұрынғы буынның жуан – жіңішкелігіне қарамай осы күйінде жалғанады:
- мен (-бен, - пен): қалам – мен, ағаш – пен;
- паз: әсем – паз, өнер – паз;
- қор: пәле – қор;
- қой: сән – қой;
- кер: жұмыс – кер;
- дік (-нікі, - тікі): колхоз – дікі;
- кеш: арба – кеш;
- хана: шеберхана
- күнем: пайда – күнем.

Басқа тілден енген сөздер буын ундестігіне бағынбайды. Мысалы: кі-тап-тар, пи-о-нер-лер.

Шоқан Уəлиханов шын есімі Мұхаммед Қанафия 1835-1865 жылы дүниеге келген. қазақтың ұлы ғалымы. ХІХ екінші жартысындағы Қазақстанда дүниеге келген ағартушылық мəдиниеттің тұңғыш өкілдерінің бірі. ол тарихшы , шығыстанушы, географ , ағартушы.Əжесі кішкентай ғана кезінде Шоқаным деп еркелетіп , Шоқан деп аталып кеткен.Туылған жері Қостанаф облысв Əулиекөл ауданв Күнтимес ордасы. Əкесі Шыңғыс Уəлиханов ал анасы Зейнеп Уəлиханова ал жұбафы Айсары Уəлиханова.
Қазақтың ұлы ойшыл ағартушылары Шоқан пен Абайдың дүниетанымы мен шығармашылық бағытында, тарих пен заман мəселелерін түсінуі мен талдауына, əсіресе, мəдени мұранв меңгері, дамыту, оны елдің рухани қажетіне жарату əрекетінде мол үндестік байқалады. 
Шоқан Уəлихановтың шығармаларын жинап жинап бастырулы орыс ғалымдарының еңбегі аса зор. Орыс географиялық қоғамы Басып шығарған Шықан шығармаларына жазған алғы сөзінде Академик Николай Иванович "Шоқаг Шығыстану əлемінде құйрықты жұлдыздай жарық етіп шына келгенде орыстың Шығысты зерттеуші ғалымдары оны ерекше құбылыс деп түгел мойындап, түркі халқынан үлкен зор еңбек ашуды күткен еді, бірақ Шоқанның ғайыптан қайтыс болуы үмітімізді үзіп кетті!"-деп жазды