М.Әуезовтің ескі қазақ ауылының әлеуметтік шындығын реалистік тұрғыда суреттеген 20-30 жылдардағы шығармасы

2-тапсырма Мәтінді түсініп оқы. (5)

«Жылан мен кірпі»

Таңертең бір нәрсе ысқырғандай дыбыс Ғабиттың құлағына естілді. Ғабит оянды

Басын төсектен көтерді. Ол Есеннің кереуетінің жанында ұстасып жатқан жылан ме

кірпіні көрді. Жылан басын көтерді. Аузын ашып, тілін шығарып ысылдап тұр. Ғаби

көргенде , қорқып , Есенді оятты. Есен де басын көтерді.

Жылан айыр тілімен кірпіні шақпақ болды. Бірақ шаға алмады . Кірпінің тікенекте

үрпиіп тұр. Кірпі жыланның құйрығынан тістеп, кеміріп жеп қойды.

А) Кестеге төбедегі мәтіннен сөз тіркестерін тауып жазу. Сауатты етіп жазу.

Сын есім + зат есім

Зат есім + зат есім

Зат есім + етістік

Фаст фуд туралы диалог құрастыру.

Мұғалім: Балалар, бүгін сабағымыздың тақырыбы фаст фуд және оның жденсаулыққа зияны жайлы болмақ. Фаст фуд дегеніміз не? Алдымен осы сұраққа жауап беріп көрейік.

Оқушылар: Апай, фастфуд дегеніміз – жылдам даярланатын тағамдар.

Мұғалім: Дұрыс айтасыңдар, балалар. Уақыт пен заман ағымына қарай, бүгінгі күні қоғамымызда «фастфуд», яғни жылдам даярланатын тағамдар аса үлкен танымалдыққа ие болып отыр. Мұның себебі неде деп ойлайсыңдар?

Алдияр: Апай, мен жауап берейінші. Менің ойымша, оның бірден - бір себебі: бүгінгі күні адамдар материалдық құндылықтарды жоғары бағалағаннан кейін және «уақыт - ақша» деген түсінік қоғамда етек жайғаннан бері, сол уақытты үнемдеу мақсатында фастфуд өте үлкен танымалдыққа ие болып отыр деп есептеймін.

Мұғалім: Өте дұрыс айттың, Алдияр. Ғалымдардың ойынша, мұндай жылдам даярланатын тағам адам ағзасына кері әсерін тигізіп, тіпті кейбір аурулардың себепшісі де болып жатады. Сол қандай аурулар, білесіңдер ме?

Оқушылар: Ең басты зияны – ол асқазанға тигізетін кері әсері. Сонымен қатар, бұл тағамдар әуестік туғызады. Ал үнемі біркелкі тамақтану да зиян.

Мұғалім: Денсаулық мамандарының айтуынша, жылдам даярланатын тағам құрамында майлар мен консерванттар өте. Сонымен қатар, бұл тағамдарды дайындау барысында маргарин өте көп қолданылды, ал оның құрамында трансмайлар көп, ол да адам ағзасына зиян келтіреді. Және де фастфуд әзірлеушілер оның құрамына арнайы дәмін күшейтетін арнайы дәмдеуіштер қосып, осының салдарынан адамдарда тәуелділік пайда болады. Сондықтан менің кеңесім: мұндай тағамдардан шама келгенше бас тартып, дұрыс тамақтанып, өз денсаулығымызды сақтайық!