8. Кестеге қарап, «Қазақстан теміржолының тарихы» тақырыбнда мәтін құрап жаз. № жылдар Қазақстан жерінен өткен ірі теміржол магистральдарының бөлігі 1 1894 жыл 25 қазаны Покров-Орал жолының 130 шақырымы 2 1898 жылы Урбах – Астрахань магистралінің 77 шақырымы 3 1891-1896 жылдары Транссібір магистралінің 190 шақырымы 4 1901-1906 жылдары Орынбор- Ташкент темір жолының 166 шақырымы 5 1914-1917 жылдары Түрксібтің Арыс-Пішпек телімі

Отан - елдің анасы

Ер - елдің анасы

Отан қадіріне жетпеген,

өз қадіріне жетпейді.

Отан үшін күрес,

Ерге тиген үлес.

Отан – оттан да ыстық

Отан қуат - отбасы шуақ

Отан отбасынан басталады.

Отанды сүю – отбасынан басталады.

Орағың өткір болса,қарың талмайды,

Отаның берік болса жауың алмайды.

Отансыз адам - ормансыз бұлбұл

Алтын ұяң – отан қымбат.

Ер - елінде,

Гүл жерінде.

Ел іші – алтын бесік

Ауылым - алтын бесігім

Өз елің – алтын бесігің,

Еңбекпен бағыт егіз.

Өзге елінде сұлтан болғанша,

Өз еліңде ұлтан бол.

Ел мен жер егіз.

Туған жердей ел болмас,

Туған елдей ел болмас.

Бірлігі жоқ ел тозады,

Бірлігі күшті ел озады.

Жат жердің қаршығасынан ,

Өз еліңнің қарғасы артық.

Егілмеген жер жетім,

Елінен айрылған ер жетім.

Ұлтарақтай болсада,

Ата қонысы жер қымбат.

Ат төбеліндей болсада,

Туып өскен ел қымбат.

Ел – елдің бәрі жақсы,

Өз елің бәрінен жақсы.

Бұлбұл гүлзарын сүйеді,

Адал адам отанын сүйеді.

Ит тойған жеріне,

Ер туған жеріне.

Туған жер - тұғырың,

Туған ел - қыдырың.

Туған жердің жуасы да тәтті.

Арал теңізі туралы монолог.

Мен - Арал теңізімін. Қазіргі таңда менің көзден ғайып болып, апатты аймаққа айналып бара жатқаным ешкімді де бейжай қалдырмайтыны анық. Бір кездері ұзыннан-ұзақ созылып жатқан арнам мақта өсіруге қажетті химикаттарға толы тұзды алқапқа айналдым.

Бұл өңірде туындап отырған казіргі экологиялык апаттар салдарынан жыл өткен сайын менің суым азаюда. Менің фаунам мен флорам жойылып бітуге жақын. Осы өңірде тұратын тұрғындардың да әлеуметтік жағдайы бұрынғыдай емес, теңіз суы буға айналып, көптеген алқаптар суалып қалды.

Менің мүлдем жойылып кету мәселем соңғы 10 шақты жылда ғаламдық мәселеге айналып отыр. Осы уақыт ішінде менің жағдайым географ және эколог ғалымдар арасында жиі-жиі пікірталастар туғызуда. Арал мәселесі туралы халықаралық конференциялар ұйымдастырылды. Сол ғылыми жұмыстар бойынша Арал теңізінің мәселесін қолға алып, үкімет біршама шаралар ұйымдастырып, мәселені тұрақтандыру керек деп ойлаймын. Себебі менің біржола жойылып кетуі Орта Азия мен Қазакстанды ғана емес көптеген Шығыс елдеріннің тыныс-тіршілігіне өзгерістер әкелмек. Мен сол баяғы толқындары бір – бірмен тебісіп ойнаған, балығы менсуы мол Арал теңізіне айналғым келеді...