Шешендік өнер, Майқы, Мөңке би тақырыптарынан конспект жазу без приколов, мне нужно ]

Олимпиада ойындарының туған жері - көне 1 рецензия дәстүрге айналды. Олар төрт жылда бір рет өткізілді, Ойындар кезінде әмбебап бейбітшілік орнады. Киелі соғысты бұзушысы ауыр жазаны күтті! Алғашқы сеніммен танымал Олимпиада ойындары б.з.д. 776 жылы өткен деп айтуға болады. Ежелгі Олимпия туралы сенімді ақпараттың бастапқы күні осы жылы бізді көп қалдырмады. Олимпиада ойындары көптеген басқа спорт түрлерімен қатар, Олимпиада ойындарын өткізу идеясы өте ежелгі және қараңғыда жоғалып кеткендігі белгілі. Барлығы қатаң жазылған. Ойындарда ойнау үлкен құрмет пен үлкен жауапкершілік.Әрбір спортшы 10 айға үйде, ал екінші айда Олимпиадада жаттығуға тура келді. Ия, қандай да бір жағдайда емес, өте қиын. Болашақ олимпиадашыларға эллододжиялар - Ойындардың судьялары мен менеджерлері қатаң қадағаланды. Олар спортшыларды даярлауға ғана емес, сонымен қатар жарыстардың орындары дұрыс тәртіпте болатындығын қамтамасыз етті, адамзат 1920 жылға дейін Олимпиада ойындарын есіне алмады. . Ал кеңестік және орыс тілінде қырық жыл бойы «ұмытып кеткен»! Ойындар жоқ Әлемнің спортшылары Олимпиада стадионында 1920 жылы ғана кездесті. 1920 жылы Антверпен және 1948 жылы Лондон арасында алты олимпиада өтті. Белгілі бір себептермен XII (1940) және XIII (1944) Олимпиадасы ойындардары болмады.

Қазақтың ұлттық ойындары бес түрге бөлінеді. Олар: аңға байланысты, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін, соңғы кезде қалыптасқан ойындар. Олардың негізгілерінің өзі жүзден астам. Бұл ойындардың көбісінің ежелден қалыптасқан арнайы өлеңдері бар. Өлеңдер ойынның эстетикалық әсерін арттырып, балалардың өлең-жырға деген ыстық ықыласын оятып, көңілін көтереді, дүниетанымын арттырып, еңбекке баулиды, ширықтырып, шынықтырады.Этнограф – ғалымдардың пайымдауынша, ата-бабаларымыздан бізге жеткен ұлттық ойындарымыздың тарихы Қазақстан жерінде б.з.б. бірінші мыңжылдықта-ақ қалыптасқан. Олардың ішінде тоғызқұмалақ, қуыршақ, асық ойындары Азия елдерінде тайпалық одақтар мен алғашқы мемлекеттерде кеңінен тарады. Біздің қоғамыздағы ұлттық ойындардың негізі, шығу тегі халқымыздың көшпелі дәстүрлі шаруашылық қарекеттерінен бастау алады. 

Бұлардың көбісі мал шаруашылығына, аңшылыққа, жаугершілікке негізделген. 
Ахмет Жүнісовтың айтуынша (Фәниден бақиға дейін, - Алматы: «Қайнар», 1994), «Өзге халықтар сияқты қазақтың да ертеден қалыптасқан, атадан – балаға мұра болып жалғасып келе жатқан ұлттық ойын-сауық түрлері бар. Зер салып байқап отырсақ, ол ойын-сауықтар қазақтың ұлттық ерекшелігіне, күнделікті тұрмыс-тіршілігіне тығыз байланысты туған екен және адамға жастайынан дене тәрбиесін беруге, оны батылдыққа, ептілікке, тапқырлыққа, күштілікке, төзімділікке т.б. әдемі адамгершілік қасиеттерге баулуға бағытталған екен». Ал енді, «Қазақстан. Ұлттық энциклопедия» кітабында қазақтың ұлттық ойындарының мән-маңызы туралы былай деп жазылған: «Қазақ ұлты негізінен ұрпақ қамын басты мақсат етіп қойып, балалардың нағыз азамат болып қалыптасуына аса зор мән берген. Нәтижесінде дәстүрлі бала тәрбиесінің басты құралы ретінде ұлттық ойынды орайластырып, дамытып отырған».

1. Аңға байланысты ойындар: ақсерек-көксерек, аңшылар, аңшылар мен қояндар, кірпіше қарғу, қасқұлақ, ордағы қасқыр. 2. Малға байланысты ойындар: аларман (қойға қасқыр шапты), асау көк, бура-қотан, көксиыр, соқыртеке, түйе мен бота. 3. Түрлі заттармен ойналатын ойындар: ағаш аяқ, аққала, ақпа, ақсүйек, ақшамшық, алакүшік, алтыбақан, арқан аттау, арқан тартпақ, арқан тартыс, арынды арқан, асау мәстек, асық, аттамақ, ауыртаяқ, әйкел, әуетаяқ, батпырауық, белбеу соқ, белбеу тартыс, дауыстап атыңды айтам, епті жігіт, жаяу көкпар, жемекіл, жігіт қуу, жігіт ойыны, күзетшілер, күміс ілу, қамалды қорғау, қараше, қимақ, қыз қуу, лек (шөлдік), монданақ, орамал тастау, сақина жасыру, сиқырлы таяқ, тапшы, кімнің дауысы, таяқ жүгірту, тепе-теңдік, тобық, тұтқын алу, түйілген орамал, шалма, шертпек, шілдік, хал қалай?