22 страница 9 тапсырма нужно заполнить таблицу абстрактное существительное

Ұлттық тағамдар туралы диалог

- Мадина, сәлем, сенің қазір қолың бос па?

- Ия, Алина, бос уақытым бар.

- Ендеше саған бір бүйімтайым бар еді.

- Тыңдап тұрмын. Айта бер.

- Маған мектепке қазақ халқының ұлттық тағамдары жайлы хабарлама дайымдауым керек. Өзім қазақша сөйлей білгеніммен ұлттық салт - дәстүрден хабарым жоқ. Осы тапсырмаға көмектесе аласың ба?

- Әрине, көмектесейін. Қандай сұрақтарың бар, қоя бер?

- Қазақ халқының ұлттық тағамдары жайлы жалпы түсінік беріп жіберсең?

- Атамыз қазақ қашан да тағамды аса бағалап, қадір тұтқан. «Астан үлкен емессің» деген мақал осының дәлелі секілді. Тіпті үйге келген кісі асығыс болса да «ең болмаса нан ауыз тиіп кет, тізеңді бүк» деп айтқан. Бұл дегеніміз - қонақжайлылық пен жайсаңдық, өнегелі тәрбие бастауы. Бұрынғы заманнан-ақ қазағымның дастарханы үйге келімді - кетімді кісінің бәріне жайылып, бар тәтті осы кісілерге ұсынылған.

Ұлттық тағамдарға тоқтала кетер болсақ, оларды құрамындағы басты компонентке байланысты бірнеше негізгі топқа бөлуге болады: ет тағамдары, сүт тағамдары, ұннан жасалатын тағамдар, дақылдан жасалатын тағамдар.

- Қандай керемет жауап! Өзің айтқандай, ұлттық тағамдарды бірнеше топқа бөлсек, әрқайсысына толығырақ тоқтала кетсең?

- Жақсы. Ет - халқымыздың аса қадірлі қонаққа ұсынылатын кәделі тағамы.

Ет тағамдарына сонымен қатар қуырдақ, сірне, жаубүйрек, борша, қарын бөртпе, әсіп, жөргем, қимай, ми палау жатады.

Сүт тағамдарын қазақ халқы бір сөзбен “ақ” деп атап, қастеpлейді. Сүттен дайындалатын әр түрлі өнімдердің өзінің ерекшеліктері мен тіпті емдік қасиеттері де бар.

Ұлттық сүт тағамдарына айран, қатық, шалап, қымыз, қымыран, байқаймақ, шыртылдақ, кілегей, қаймақ, құрт, сүзбе, уыз, ірімшік, іркіт т.б. жатады.

Ал ұннан әже - апаларымыз ежелден қазағымның символына айналған шелпек пен бауырсақ пісіріп, таба нан, салма, қаттама әзірлеген. Жұма сайын және әрбір мерекеге орай дастарқаннан бауырсақ пен шелпек үзілмеген.

Халқымыз дәнді дақылдардан да пайдалы тағам әзірлей білген. Соның ішінде: талқан, жент, тары, бидай көже, майсөк, бөкпе.

- Мадина, саған алғысым шексіз! Маған өте қатты көмегің тиді. Енді өзім де біліп жүретін болам!

- Оқасы жоқ. Көмектесе алғаныма қуаныштымын!

Павлодар қаласы Ертіс әскери бөлімінің форпостыларының бірі ретінде 18 ғасырдың басында пайда болған ескі қала.      Халық өсиеті бізге қазіргі Павлодар орналасқан орында XVIII ғасырға дейін тайпалардың көшіп-қонғанын жеткізді, оның ішінде қазақтар да жазғы уақытта өз киіз үйлерін орнатқан. Бірақ киіз үй қонысының атауы болмағандықтан ол еш картада белгіленбеген. 1720 жылы қазіргі Павлодардың орнында Ертіс бекініс аймағының бірі ретінде Коряковск форпостын қалаған кезде ландшафт аталған түрде болуы мүмкін. «... Ертістегі осы форпоста адам көбірек, мұндағы құрылымы да жақсырақ. Мұндағы форпост орналасқан биік және ашық қыр дала, өзенде орналасқан көз тартымды аралдары бар алқап оған одан да жақсы көрік береді...», деп 1770 жылы саяхатшы П.С. Паллас жазған.      1861 жылы жергілікті көпестердің райы бойынша станица қала мәртебесіне айналып, оған нәресте князь Павелдің құрметіне Павлодар атауы берілген. Қаланың қолайлы жерде орналасуы, мекеннің болуы, тұз өндірісі – осының барлығы қаланың тез өсіп-өркендеуіне әкелді. Шөл даланы сату жақсы дамыды. Көпестілік, қаланың орын алуы оған жаңа сипат берді, көптеген ағаш үйлер, мешіт, шіркеу пайда болды. Бұл ғимараттар қазіргі уақытқа дейін қаланың ескі бөлігін әшкерелеп тұр.      Қала мәртебесін алған соң шамамен 100 жылдан кейін тың игеру жылдары Павлодар өзінің қарқынды дамуына келді. Қаланың өнеркәсіп орталығына айналуы Павлодар қаласында Трактор және Алюминий зауыттарының құрылысымен байланысты. Бүгін Павлодар Қазақстанның өндірістік орталықтарының бірі ретінде Павлодар облысының орталығы болып табылады.