8жалқы есім анықтауыш қызметінде тұрған сөйлемді белгілеңі

Б) Әбілқайыр азулы тілектестері Дешті Қыпшаққа хан етіп ақ киізге көтерді

Жекеше                         Көпше

Менің көлігім             біздің көлігіміз

сенің көлігің               сендердің көліктерің

сіздің көлігіңіз            сіздердің көліктеріңіз

оның көлігі                  олардың көлігі(көліктері)

менің доңғалағым       біздің доңғалағымыз

сенің доңғалағың        сендердің доңғалақтарың

сіздің доңғалағыңыз   сіздердің доңғалақтарыңыз

оның доңғалағы          олардың доңғалағы(доңғалақтары)

менің өнеркәсібім       біздің өнеркәсіптеріміз

сенің өнеркәсібің         сендердің өнеркәсіптерің

сіздің өнеркәсібіңіз     сіздердің өнеркәсіптеріңіз

оның өнеркәсібі           олардың өнеркәсібі(өнеркәсіптері)

Объяснение:

Көнерген сөздер – күнделікті қарым-қатынаста жиі қолданылмайтын, бірақ тілдің сөздік қорында сақталған, көпшілікке түсінікті сөздер. Көнерген сөздер көнелену дәрежесі мен себебі және қолданылу сипатына қарай өзіндік лексика жүйесін құрайды. Көнеру дәрежесі бойынша:

а) мағынасы түсініксіз сөздер (байыз – байыз табу, кежеге – кежегесін кейін тарту);

ә) мағынасы түсінікті, бірақ сирек қолданылатын сөздер (бәйбіше, қатын, мыстан, алдаспан) болып бөлінеді.

Көнерген сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолданылу ерекшеліктеріне қарай екіге бөлінеді: тарихи сөздер мен архаизмдер. Тарихи сөздердің көнеруі лауазымдық атаулардың, қоғамдық құбылылыстардың жойылуымен, сондай-ақ, әскери қару-жарақ, өндірістік құрал-жабдықтардың қолданыстан шығып қалуымен байланысты (болыс, сұлтан, барымта, ақ берен, айбалта). Архаизмдер халықтың күн көріс тіршілігіне, салт-сана тұрмысына, әдет-ғұрпы, дүниетанымына қарай әр дәуірде өзгеріп, басқа сөздермен ауысып, ескіріп, пайдаланудан біржола шығып қалған сөздер (жаушы, дағара, ергенек, саптыаяқ, түмен, асадал, дүрия, патсайы, т.б.). Әйтсе де, қайсібір көнерген сөздер жаңа мағына алып, сөздік құрамдағы белсенді сөздерге қосылуы мүмкін. Мысалы, жасақ – жасақшы, төре – төреші тәрізді сөздер қосымша жалғану арқылы қайтадан күнделікті қолданысқа ие болды. Көнерген сөздер тарихи өзгеріп отыратын лексика-семантикалық құбылыс.