Бәмсі Байрақ-мінезі қатал,өз жары үшін жау қолынын құтылып шығады,әкесінің үмітін ақтады
Қаршар-билмид екем
Байбөрі-ұлы үшін бәрін істейді,ұлын тәрбиеге,батыр болуға үйретеді.Бүгінгі қорқыттану, сөз жоқ, кемі 200 жылдық тарихы бар, іргелі, әлемдік деңгейдегі ілім. Қазіргі уақыт безбеніне салып қарасақ, әрине, оның жеткен жетістіктерімен бірге, әлі де болса зерттей түсуді қажет ететін кемшін тұстары да жоқ емес. Атақты академик, ғұлама ғалым Әлкей Марғұлан өзінің «Қорқыт Ата – қазақ халқының аңызы» деген еңбегінде қорқыттану ілімінің өзінен бұрынғы, өз кезіндегі жағдайына терең талдау жасайды.
Байқағанымыздай, Ә.Марғұлан бұл еңбегінде қорқыттанудың ең бір өзекті мәселелерінің әлемдік, кеңестік және қазақ ғылымындағы зерттелу жағдайына тоқталады. Ол Қорқыт туралы қазақтар мен түрікмендер айтатын көне аңыз, әңгімелерге, жырларға ерекше мән береді.
Академик Ә.Марғұлан осы аңыз, әңгімелерді, жырларды Еуропа, әлем жұртшылығына таныстырушы, насихаттаушы, зерттеуші ғалымдар ретінде Ш.Ш.Уәлиханов, В.В.Бартольд, В.М.Жирмунский, Фуад Копрюлу, О.Ш.Гокяй, Этторе Росси, А.Н.Самойлов, М.О.Әуезов, В.А.Гардлевский, В.В.Вельяминов-Зернов, П.И.Лерх, Л.Герн, Л.Мейер, Г.Н.Потанин, В.В.Радлов, Ә.А.Диваев, И.В.Аничков, В.А.Каллаур, И.Кастанье, П.Н. Спиридонов, И.И.Крафт, Ю.Новицкий, И.Гейер, Л.Берг, Г.Грум–Гржимайло, Х.Кустенаевтердің, т.б. есімдерін құрметпен атайды, осылардың еңбектерін талдап-таразылау барысында қорқыттану ілімі үшін аса маңызды бірнеше тұжырымдарға келеді. 1. Қазақтар мен түрікмендер арасында күні бүгінге дейін айтылып келе жатқан аңыздар бойынша Қорқыт – Сырдария өзенінің бойындағы Жанкент қаласының маңында қоныстанған оғыздар мен қыпшақтардың ортасында VІІІ-ІХ ғасырларда өмір сүрген тарихи тұлға. Ә.Марғұлан осы еңбегінде қазақтар мен түрікмендер айтатын Қорқыт туралы ескі сарындардың Кіші Азия мен Кавказ халықтарында айтыла бермейтінін бірнеше рет қайталап айтып отырады. Ә.Марғұлан Қорқыт жырларының
Объяснение:
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
І нұсқа 1. Әрі жіңішке, әрі ашық дауысты дыбысты табыңызА) ұ В) ө С) о Д) и Е) ы2. Үнді дауыссыздан басталып, үнді дауыссызға аяқталған сөзді табыңызА) мен В) біз С) Сіз Д) олар Е) сен3. Негізгі зат есімді табыңызА) оқушы В) бала С) аялдамаД) көрме Е) білім 4. Реттік сан есімді көрсетіңізА) отызыншы В) отыз-отызданС) отыз шақты Д) отыз Е) отыздан бір 5. Негізгі етістікті табыңызА) үйренуші В) ал С) шығарД) аула Е) отырғыз 6. Сөздің антонимін көрсетіңіз: «сау»А) абайлау В) мықты С) ауқатД) науқас Е) алғыр 7. Тек кірме сөздерде болатын әріпті табыңызА) с В) м С) т Д)а Е) в8. Күрделі сөзді табыңызА) шаруақор В) сүйеніш С) таңертеңД) Жамбыл Е) басқарушы 9. Дыбыстық еліктеуіш сөзді табыңызА) жалт В) арбаң С) қисалаңД) жарқ Е) саңқ 10. Бірнеше сөздің тіркесуі арқылы бір ғана мағына беретін ұғым атауын көрсетіңізА) омоним В) антоним С) синонимД) тұрақты тіркес Е) лексика 11. Тұрлаулы мүшелері сын есімнен болғанда қойылатын тыныс белгісін анықтаңызА) нүктелі үтір В) қос нүкте С) үтірД) сызықша Е) дефис 12. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтасты табыңызА) Ауа райы жақсы болса, біз елге барамыз.В) Ауа райы жақсы болғанда, біз елге барып тұрамыз.С) Ауа райы жақсы болса да, біз елге бара алмадық.Д) Ауа райы жақсы болғандықтан, біз елге бардық.Е) Ауа райы жақсы, біз елге барып келдік.13. Төл сөз дұрыс жазылған жерді табыңызА) Қайда жүрсің? – деп сұрады анам.В) «Қайда жүрсің, » - деп сұрады анам.С) – Қайда жүрсің? – деп, сұрады анамД) «Қайда жүрсің?» - деп сұрады анам.Е) Қайда жүрсің деп сұрады анам.14. Морфология нені зерттейді?А) сөздің мағынасын В) дыбыстардыС) сөз таптарын Д) сөйлемді Е) белгілерді 15. Омоним сөздерді табыңызА) жеті, алпыс В) шапан, көйлекС) ат қою, ол атты Д) бәрі, тегіс Е) аш, жап 16. Антонимдік жұпты көрсетіңізА) елең-алаң В) әйел-зайып С) анда-сондаД) әзер-әзер Е) азырқану-көпсіну 17. Сын есім қандай сөйлем мүшесі: Әдемі, қысықтау көздері өзіне жарасып-ақ тұр.А) бастауыш В) баяндауыш С) анықтауышД) толықтауыш Е) еліктеуіш 18. «1888 жылы Құрманғазы Динаны соңғы рет көргенде, оған тоғыз жас болды» - қандай сөйлем?А) салалас құрмалас В) жай С) жақсызД) сабақтас құрмалас Е) аралас құрмалас 19. Ішекті аспапты белгілеңізА) қобыз В) сазсырнай С) қамыссырнайД) пианино Е) аккардеон 20. Қалау райдың жұрнақтарын табыңызА) –ды/-ді В) –ған/-ген С) –шы/-шіД) –ын/-ін Е) –ғы/-гі 21. Ахмет Байтұрсыновтың еңбегін атаңызА) «Киіз үй» В) «Тіл құралы» С) «Күлтегін»Д) «Қазақ хрестоматиясы» Е) «Қутадғу білік» 22. Айша бибі кесенесі қай қалада?А) Тараз В) Түркістан С) АтырауД) Алматы Е) Отырар 23. Шөбере кімнің баласы?А) ұлдың В) қыздың С) ағаныңД) немеренің Е) інінің 24. Сөйлем ішінде табыс септікті сөзді табыңыз: Қыздар орманда гүл жинап жүр.А) қыздар В) орманда С) гүлД) жинап жүр Е) дұрыс жауап жоқ 25. Сөйлемнің түрін анықтаңыз: Мұны жазу үшін автор көп ойланды.А) салалас В) сабақтас С) құрмаласД) жай Е) күрделенген 26. Мезгіл бағыныңқы сөйлемнің жұрнағын көрсетіңізА) –ған-да/-ген-де В) –са/-се С) –са да/-се де Д) өйткені Е) –ып/-іп27. «Тон пішу» сөздің баламасын табыңызА) предполагать В) радоваться С) гордиться Д) испугать Е) узнать28. Берілген сөйлемде неше тыныс белгісі бар: Сөздің көркі мақал дейді халықА) 3 В) 4 С) 2 Д) 5 Е) 129. Салт-дәстүрге не жатпайды?А) тұсау кесу В) бесікке салу С) ақ жаулықД) құда түсіру Е) шілдехана 30. Мақалды толтырыңыз: Басқа пәле –А) қолдан В) істен С) естенД) тілден Е) менен
Объяснение:
Эвфемизм (грек. eu – жақсы, phemі – айтамын) – мағынасы тұрпайы сөздерді басқа атаумен ауыстырып, сыпайылап жеткізу. Эвфемизм қоғамдағы моральдық, этикалық норма негізінде қалыптасып, сыпайыгершілік пен әдептілікке байланысты туған. Мысалы, “өлді” деудің орнына қайтыс болды, дүние салды, жан тәсілім етті, т. б. сөз орамдары айтылады. Сондай-ақ адамның дене мүшесіндегі кем-кетікті (саңырау – құлағының мүкісі бар), ауруды (қылтамақ – жаман ауру) басқа сөздермен ауыстырып қолданады.
Дисфемизм (лат. dis, гр. dus - қарама-қарсылық не болымсыздық мағына тудыратын қосымша, гр. рһemi - айтамын), какофемизм — ауыс мағынаның бір түрі. Қалыпты қолданылатын зат, құбылыс атауларын неғұрлым дөрекі, тұрпайы сөздермен ауыстырып айту. Мысалы:боқ мұрын бала,боқтан өзгені сөз қылу,боғымен жасты баламен ойнады,боғын пышақтады,қолынан боқ келмейді,боққа татымайды,боғы ботқа,т.б.