Мәтінді оқып, әр ойбөлігіне тақырып қой, негізгі идеясын анықта. Әр ойбөліктегі тірек сөздерді теріп жаз. 6 тапсырма.

XII ғасырда Мысырды шығыстан моңғолдар шабуылдаса, батыстан крес-шілер шабуылдады. Мұсылмандардың мәдениет-ғылым орталығы - Мысыр пен Сирияға қауіп төнді.

Сирия әскерінің қолбасшысы - Бейбарыс баһадүр мәмлүктер гвардия-сымен Бағдатты босатты. Бейбарыс - жерінен сатылып,

қолбасшы деңгейіне көтерілген қыпшақ баласы. Одан кейін Бейбарыс Сири-яны Шыңғыс ханның немересі - Құлағудың әснерінен босатты. Екі жылдан кейін Құлағуды бүкіл Мысыр жерінен қуды. Ал 1291 жылы қыпшаң мәмлүктері  Сириядан крест ұстаушыларды біржолата қуып, рыцарьлардың шығыстағы ең ақырғы қорғаны - Акра қаласын алды.

Сөйтіп, мәмлүктер араб жауынгерлерімен бірігіп, Мысыр мен Сирияны моңғолдардан құтқарды. Әлемге әйгілі өнер-ғылым ошақтары болған Отырар,Самарқан, Киевтердің халіне жеткізбей, Каир, Алжир, Кордоваларды аман сақтап қалды.

Мәмлүк сұлтандар басқарған Мысыр жерінде қыпшақтар Алтын Орда мен қазақ жерінің әдет-ғұрпын, тәртіп-дәстүрін енгізді. Ата-бабасы қыпшақтан шыққан мәмлүк сұлтандардың жолында күнұзақ сырнай тартқан жүздеген нөкер тұрды. Қыпшақша киінген сән-салтанатты нөкерлер Бағдат, Мысыр,  Мекне, Каир шаһарларының көшелерін басына көтерді. Қыпшақтың бек-тері мен байлары өздерінің жас кездерінде бабалары мінген пәуескемен Ніл өзенінің жағасында серуендеді. Мәмлүктер сот ісінде Дешті қыпшақ жобасы-мен жүргізді.

ССалалас құрмалас сөйлем - құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты тұлғада келіп , өзара бір-бірімен тең дәрежеде байланысқан құрмаластың түрі. Салаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен бағынбай, тең дәрежеде байланысып, баяндауыштары тиянақты келіп жай сөйлемдерді жеке – жеке қолдануға болады.

Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады.

1.   Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады.

2.   Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады.

   Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар.

   Қарсылық мәнді  бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар.

    Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар;

   Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар.

   Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар.

3.   Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері .

Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді :

1.   Ыңғайлас салалас.

2   Қарсылықты салалс.

3.                  Себеп – салдар салалас.

4.                  Ілектес салалас.

5.   Талғаулы салалас.

6.    Кезектес салалас.

Бибігүл Ахметқызы Төлегенова - Қазақ Кеңестік опера әншісі, әртіс , ұстаз. Семей қаласында 16 желтоқсан 1929 дүниеге келген. Музыка жиі болатын отбасында өскен - әкесі скрипкада ойнап, ұнататын, анасы-татар жақсы ән айтатын . 1946 жылы жетінші сыныпта оқитын, ал ет жұмыс істеуге барды, содан кейін Бибігүл жазушы Галина Серебрякова атап өтті, ол қамқоршылығына  Төлегенова алды, оның алғашқы музыкалық сабақтар берді. Бибигульдің қалауымен ол 1954 жылы бітірді Алма-Ата, қазақ консерваториясының вокальды-хорлық факультетін кірді Қазақ мемлекеттік опера және балет театрының солисі - 1971 жылдан бастап. Абай. Классикалық репертуарында және халық әндерін орындаумен концерт. Ол Алматы қаласында тұрады.