азақ тілі, казахский язык 5 класс Ілгерінді ықпал –қатар тұрған екі дауыссыз дыбыстың алдыңғысының соңғысына ықпал етуі. Қатаң + қосымша да қатаңнан басталады: тасты, көппен Ұяң + қосымша да ұяң: жұлдызға, сөзбен Дауысты не үнді болса + ұяңне үнді: шағалалар, шағаланы ш + с = с дыбысы ш болып айтылады: көшсін – көшшін, ұшса – ұшша Дауысты, үнді, ұяң + қатаң к, қ дыбыстары ұяң г, ғ болып айтылады: қара қой – қара ғой, жай қалмау – жай ғалмау Қатаң + ұяң дауыссыздар айтуда қатаң: Тұратбек – Тұратпек, Сәтбай –Сәтпай 2. Кейінді ықпал – қатар тұрған екі дауыссыз дыбыстың соңғысының алдыңғысына ықпал етуі. қ, к, п + дауысты = қатаң ұяңға айналады: тілек+і –тілегі, құлақ+ы – құлағы, соқ+у – соғу Н + б және п = түбірдегі н дыбысы м болып айтылады:  Дәптерге жазып алады: ілгерінді ықпал кейінді ықпал тоғыспалы ықпалережелерін жатқа жазады 1.-тапсырма Сөйлемнен айтылуы мен жазылуында айырмашылық бар сөзді тауып жазадыСәрсенкүл сән туралы жазса, шабыттанып кетеді.2-тапсырмаСөз ішіндегіілгерінді ықпалды тап.ала келшіұлт, нақышасыға көргенәркім, әрқалайТүбір мен қосымшаның, сөз бен сөздің арасындағы дауыссыз дыбыстардың бір-біріне әсер етуі дыбыс үндестігі деп аталады.Дыбыс үндестігі үшке бөлінеді:ІЛГЕРІНДІ ЫҚПАЛКЕЙІНДІ ЫҚПАЛсенбе – сембе, сәрсенбі –сәрсембі н + к, қ, ғ, г айтуда ң болып өзгереді: түнгі – түңгі, сәнқой – сәңқой Ш + с және з = ш болып өзгереді: сөзшең – сөшшең, таныс шығар – таныш шығар з + с = с болып айтылады: сөзсіз – сөссіз, жазса – жасса з + ж = з дыбысы ж болып айтылады: құз-жартас – құж-жартас, күз жақын – күж жақын Екі дауысты дыбыстың соңғысының ықпалынан алдыңғы дауысты дыбыс айтуда түсіп қалады: Сарыөзек – Сарөзек, қара ала – қарала, жеті ешкі – жетешкі 3 .Тоғыспалы ықпал –қатар келген екі дыбыстың бір-біріне ілгерінді-кейінді ықпал етіп, екеуінің де өзгеріске ұшырауы. (с+ж-шш) с + ж дыбысынан басталса, айтылуда с мен ж дыбыстарының орнына шш дыбыстары естіледі: Досжан (Дошшан), тас жол (ташшол) (н+к, қ-ңғ, ңг) н + к, қ дыбыстарынан басталса, айтылуда н мен к, қ дыбыстарының орнына ңғ, ңг дыбыстары естіледі: Есен келді (Есеңгелді), Жиенқұл​