Сынып 7 Пән Күні Қазақ тілі мен әдебиеті Қазанның жиырма үші Сабақ тақырыбы «Әлем климатының өзгеруі» - 1-ші сабақ Мәтінмен танысу Климаттың өзгерулері- түгелдей жер бетінде немесе оның ірі аймақтарында климат жағдайларының ұзақ бағытты (он жылдан астам) немесе ырғақты (геологиялық уақытта, тарихи уақытта) өзгерулері. Палеогеографиялық зерттеулердің негізінде анықталған геологиялық климаттың өзгерулері Жер тарихында ұзаққа созылған жылы және суық кезендердің болғанын дәлелдейді. Көбінесе метеорологиялық байқаулардың негізінде, қазіргі Климаттың өзгерулері кейінгі ондаған (кейде жүздеген) жылды қамтиды және циклді сипатта болады. Әр түрлі себептерден туындаған ұзақтығы 11, 35, 80—90 жылдарға созылған, сондай-ақ ғасырдан асқан климаттык ырғақтар (мысалы, 1800—1900 жылдық ырғақтар) және т.б. анықталды. Климаттың Күн активтілігінің ғасырлық және ғасырдан ұзақ өзгерістерімен байланыстары туралы болжамдар бар. Климаттың өзгерулері әр түрлі дәрежеде табиғи ортаның барлық құрам- бөліктері мен ауыл шаруашылығы өндірісіне әсер етеді. Ауа-райының жылынуынан келесі өзгерістер туындауы мүмкін деген болжамдар бар: • Антарктида мен Гренландияның мұздықтарының еруі. • Мұздықтар еруі барысында дүниежүзілік мұхит деңгейі 2300 жылдары 2, 5 м. жоғарылауы мүмкін, • Мұздықтардың еруі барысында пайда болған тұщы су мөлшері Гольфстримнің жылу ағысын бұзып Еуропаның суытуына алып келеді. • Арктика мұздықтарының еруі ақ аюдың өліміне алып келуі мүмкін. • Ормандарға, көлдерге, қала инфраструктурасына кері әсерін тигізеді. • Дауылдар, су тасқындары жиілігі өседі. 1-тапсырма Асты сызылған сөздерге түсініктеме жасау. Написать перевод, определение подчеркнутым словам 2-тапсырма Мәтінге сүйене отырып 3-4 сұрақ құру. Составь по тексту 3-4 вопроса. Үй тапсырмасы Берілген сөйлемдерді толықтыру. Дополни предложения словами в скобках 1. География сабағында белдеулерге байланысты толтырдық. / климаттық, кесте/ 2. Биыл жаһандық жылынуға қатысты ғаламторда ақпарат /көрсетілген, белгіленген/. 3. Альтернативті энергия көздерін пайдалануды /жоспарлауда, қарастырылған/ 4. Денсаулықты құртқанша табиғи ресурсты қолдануды айқын көрсеткен. /диаграммада, мәтінде/ пожайлуста по уроку. Только без обмана!!

1. Вследствие дождя поездку пришлось отменить.

2.Несмотря на плохую погоду, мы отправились на прогулку.

3.Ввиду тяжелых обстоятельств, ей продлили срок кредита.

4.Я хотел узнать у Маши насчет работы, но ее не было на месте.

5.Вследствие непредвиденных обстоятельств наш переезд был отложен на месяц.

6.В заключение хотелось бы подвести итоги нашей работы.

7.Я разбираюсь в данном вопросе в меру своий познаний.

8.По причине отъезда нам пришлось отдать собаку соседям.

9.Необходимо при уходе гасить свет в целях экономии электричества.

10.В отличие от Насти Аня была отличницей.

11.По случаю годовщины свадьбы Петровы пошли в ресторан.

12.В течение часа  он выучил стихотворение.

13.Шарик бежал впереди отряда, гордо задрав голову.

14.И в заключении я объяснил, что ввиду сложившихся обстоятельств поездка в горы отменяется.

15.В продолжение суток шёл проливной  дождь.

Болыс болдым мінекей, Бар малымды шығыңдап... Күштілерім сөз айтса, Бас изеймін шыбындап. Әлсіздің сөзін салғыртсып, Шала ұғамын қырындап. Сияз бар десе жүрегім Орнықпайды суылдап, Сыртқыларға сыр бермей, Кұр күлемін жымыңдап...» Осында сол тұстағы ел билеушінің екі жүзді кескін-кейпі, мінез-құлқы оқырманның дәл көз алдына келмей ме? Осы секілді саяси сипаттағы сатиралық өлеңдерінде Абай болыс-билердің адам шошығандай қылығын, қүлқын ғана суреттеп тынған жоқ, есте қаларлық образын жасады. Қараңғылыққа, надандыққа жаны кұйген Абай дұйім жұртты қайткенде түзеудің жолын көздеп, бір тоқтаған түйіні - ғылым, өнер болса, соның ізінше еңбекті тауып, халықты соған үндеді: «Тамағы тоқтық, Жұмысы жоқтық, Аздырар а Еңбек қылсаң ерінбей, Тояды қарның тіленбей...» Абайдың әлеуметтік тақырыптағы өлеңдері көп. Соның бәріне желі боп тартылып жатқан неғізгі идея - қалың бұқараның «көзін қойып, көңілін ашу», қараңғы қауымды еңбекке, білімғе, өнерге, адалдық пен адамгершілікке бастау, азаматтыққа тәрбиелеу; замандастарын еркениетті ортаның прогресшіл мәдениетіне әкелу. Бірақ ұлы ақын осы жолда қолдау таппай, мынадай өкінішке келеді: «Моласындай бақсының - Жалғыз қалдым - тап шыным!..» Бұл ащы шындықта айрықша мағына бар. «Күз» деген өлеңіне ілесе жалғасып, тақырып жағынан ұласа ұштасып жататын «Қараша, желтоқсан мен сол бір-екі ай» деген өлең, сөз жоқ Абайдың саяси лирикасының ең түйінді біртұсы. Әуелі қысқа ғана табиғат суреттерін ернектеп, одан шаруа-жайға көшіп, іле мүнан туған қоғамдық қарым-қатынасты суреттейді де, одан алған өзінің ақындық әсерін, азаматтық пікірін қорытады.