Әнші құм
Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.
«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.
Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.
Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.
Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Екі сұрақтың біреуін таңдап , жауап жазыңыз . Өз жауабыңызды тиісті стильге келтіріңіз . Болжалдық және бөлшектік сан есімдерді , дәйексөзді , еліктеу сөздерді дұрыс қолданыңыз . 1 ) Баламалы энергия көздеріне көшудің себептері мен салдары туралы ғылыми стильде мақала жазу 2 ) " Абай - ойшыл , суреткер ақын " тақырыбында көркем әдеби стильлде мақала жазу
– Да не согласен я.
– С кем? С Энгельсом или с Каутским?
– С обоими, – ответил Шариков.
– Это замечательно, клянусь богом. «Всех, кто скажет, что другая…» А что бы вы со своей стороны могли предложить?
– Да что тут предлагать?.. А то пишут, пишут… Конгресс, немцы какие-то… Голова пухнет. Взять всё, да и поделить…
– Так я и думал, – воскликнул Филипп Филиппович, шлёпнув ладонью по скатерти, – именно так и полагал.
– Вы и знаете? – спросил заинтересованный Борменталь.
– Да какой тут становясь словоохотливым после водки, объяснил Шариков, – дело нехитрое. А то что же: один в семи комнатах расселился, штанов у него сорок пар, а другой шляется, в сорных ящиках питание ищет… (Булгаков. Собачье сердце)
В отличие от прямой КОСВЕННАЯ РЕЧЬ передаёт чужое высказывание от лица автора и воспроизводит его не дословно, а лишь с сохранением общего содержания (хотя в отдельных случаях косвенная речь может приближаться к дословному воспроизведению чужой речи).
В домкоме он поругался с председателем Швондером до того, что тот сел писать заявление в народный суд Хамовнического района, крича при этом, что он не сторож питомца профессора Преображенского, тем более, что этот питомец Полиграф не далее, как вчера, оказался прохвостом, взяв в домкоме якобы на покупку учебников в кооперативе 7 рублей. (Булгаков. Собачье сердце)
В косвенной речи личные и притяжательные местоимения и лица глагола употребляются с точки зрения автора, а не лица говорящего, например:
Прямая речь - Он сказал: «Я сделаю эту работу для тебя».
Косвенная речь - Он сказал, что сделает эту работу для меня.
Прямая речь - Ты спрашиваешь: «Когда ты вернешь мне мою книгу?»
Косвенная речь - Ты спрашиваешь, когда я верну тебе твою книгу.
Предложения с косвенной речью представляют собой сложные предложения, состоящие из двух частей (слов автора и косвенной речи). Слова автора представляют собой главные предложения, косвенная речь - придаточные. Придаточные предложения присоединяются к главным при союзов и союзных слов.
Повествовательные предложения
При союзов что, будто косвенно передается содержание повествовательных предложений чужой речи, например:
Вася сказал: "Эту картину нарисовал я".
Вася сказал, что эту картину нарисовал он.
Вася сказал, будто эту картину нарисовал он.
При союза чтобы передается содержание побудительных предложений чужой речи:
Учитель сказал: "Сдайте тетради".
Учитель сказал, чтобы мы сдали тетради.