8-тапсырма. Қандай салт-дәстүрлерді құндылықтар депесептеп, жаңғыруын қалайсың? Дәлелмен сөйле.​

«Өткенді білмей, келешекті білу мүмкін емес. Бұрынғының парқын білгендер ғана бүгінгінің нарқын білер», - деген Ғабит Мүсірепов атамыздың сүбелі сөзі бар. Сан ғасырдан бері халқымызбен жасасып келе жатырған әдет-ғұрып, салт-дәстүріміздің қолданысына мүмкіндігінше қанық болғанымыз дұрыс. Жақсы жарасымын тапқан салт-дәстүрлер қазақ халқының пайым-түсінігімен, психологиясымен, тектілігімен астасып жатыр. Салт-дәстүр – ел өмірімен біте қайнасып кеткен рухани және мәдени азық. Біздің халқымыз өз ұрпақтарын қасиетті салт - дәстүрмен, өнегелі әдет-ғұрыппен, ырым-тыйыммен тәрбиелеп, ұлағатты ұл мен инабатты қызды теріс жолға түсірмей тәрбиелей білген. Салт-дәстүр – халық өмірінің айнасы. Оның жас ұрпаққа берер тәлім-тәрбиесі таудай ақ.

Бұрын қазақ халқында қызды алып қашу өте сирек кездесетін болған. Тек қыздың ата-анасы оны қалаған жігітіне беруден бас тартқанда ғана осындай әрекетке баратын. Негізінде қызды құда түсіп алған. Қарын құда, бесік құда, айттыру құдалығы, сүйек жаңарту құдалығы қазіргі таңда сирек кездескенімен, жастардың өз ырқымен бас қосуы қуантарлық. Соңғы уақытта қазақ қыздарының «сырғалым» атанып, туған ұясынан ата-ананың ақ батасын алып ұзатылуы жиі көрініс табуда. Кей деректерге сенсек, құдалар қыздың төркініне қалың мал беру рәсімі бойынша қырық жеті жылқы малын беруге тиісті екен. Ал бүгінде ол заң сақталмағанымен, әркім шамасы келгенше қалың малын апарады. Қыздың ата-анасы да жасауына керекті дүние-мүлкін, ыдыс-аяғын және еншісі деп үйірлі жылқы, сауынды сиыр, сойыс қойларына дейін шамасы жеткенше беруге тырысқан.

Ұзатылатын қыз екі-үш ай бұрын елін, ағайын-туысын аралап қоштасатын еді. Қоштасуға барған үйі мал сойып, ауыл жастарын жинап, алтыбақан құрып сауық жасайтын. Бұл серуендерде әдептілік, сыпайылық, адамгершілік, имандылық қатал сақталған. «Ұрын бару», «ірге басар» секілді рәсімдерді тек кітаптан ғана оқитынымыз болмаса, бүгінде оларды көрек қоймайтынымыз ақиқат. Дегенмен, қазіргі уақытта да ұзатылатын қызды жақын-жуығы арнайы қонаққа шақырып, бір шәйнек суын береді. Мұның артында ағайынның қимастығы, ілтипаты, дархан көңілі жатыр.

Ертеде ұзатылатын қыз тойында жар-жар айтып, ел-жұртымен қоштасатын. Қоштасудың үлгісі сұрақ-жауап түрінде болады. Сұрауды ұзатылатын қыз қояды да, жауапты қыздың жеңгелері, замандас-құрбылары береді. Бұл тұрмыстық әндердің тәрбиелік маңызы күшті болған. Онда ұзатылар қызға ақыл-кеңес, насихат сөздер айтылған.

Барлық рәсімдер орындалып болған соң, екі жақтың құда шақырысу рәсімдері басталады. Құда-құдағиға, оның қасына ілесіп келген кісілерге лайықты қасиеттерін кигізіп, ат мінгізген. Кит демекші, кит кигізу салты еліміздің басқа өңірлеріне қарағанда Маңғыстау түбегінде әлі күнге дейін сақталған. Китсіз құдалық өткен емес. Шүберек-шұрқа демесеңіз, бұл дәстүр сый-сияпаттың белгісіндей.

Объяснение:

я старалась

Объяснение:

Биыл Абай Құнанбайұлының туғанына 175 жыл толады. Халқы­мыздың ұлы перзентінің мерейтойын лайықты атап өту үшін ар­найы құрылған комиссия дайын­­дық жұмыстарын бастап кетті. Мемлекет көлемінде және халық­аралық деңгейде ауқымды іс-шаралар ұйымдастыру жоспарланып отыр. Бірақ мұның бәрі той тойлау үшін емес, ой-өрісімізді кеңейтіп, рухани тұрғыдан дамуы­мыз үшін өткізілмек. Абай Құнанбайұлы ғұлама, ойшыл, ақын, ағартушы, ұлттың жаңа әдебиетінің негізін қалаушы, аудармашы, композитор ретінде ел тарихында өшпес із қалдырғаны сөзсіз. Оның өлеңдері мен қара сөздерінде ұлт болмысы, бітімі, тұрмысы, тіршілігі, дүниетанымы, мінезі, жаны, діні, ділі, тілі, рухы көрініс тауып, кейін Абай әлемі деген бірегей құбылыс ретінде баға­ланды. Өткен жылы Абайдың шығар­ма­ларынан үзінді оқу эстафетасы өтті. Ләйлім атты оқушы қыз ұсынған бұл елдік шараға мен де қатысып, қолдау көрсеттім. Мектеп оқушыларынан ел азаматтарына, тіпті әлемдік деңгейдегі танымал тұлғаларға дейін зор қызығушылық танытып, лезде іліп әкеткен бұл бас­тама бірнеше айға ұласты.

Источник: https://e-history.kz/kz/news/show/94/

© e-history.kz

Жаңа жыл – әлемдегі қуанышқа толы ең ғажайып мерекелердің бірі. Жаңа жыл сиқырлы, әрі қайталанбас таңғажайып мереке. Бәріміз келе жатқан жаңа жылдан жарқын ертегі, жаңа бақыт күтеміз.Қазақтар үшін 'Жаңа жыл мерекесін наурыздың 22-сінде, күн мен түн теңелген қасиетті мезгілде басталған. Түрлі тарихи басылымдарда Жаңа жылды әшекейлі шыршамен қарсы алу дәстүрін Ресейде 1700 жылы қаңтардың 1-інде I Петрдің енгізгені, дәл осы жылы Ресейде жаңаша жыл санау басталғаны, I Петрдің өзі басқарған Мәскеудегі мейрамның таңға дейін созылғаны жазылып жүргенімен, бірқатар этнограф-тарихшылар қыпшақтардың шырша мерекесі болғанын, Жаңа жылдың – көшпелілердің де байырғы мейрамы екенін жазады