1. Ертегі мазмұнын жаз. Ережені қолдан. 1. Өз роботынның суретін саИралы жаз.Шегіртке мен Құмырсқа(ертегі) )барыпты-ты барыштыбарусып-іпжалынужатыныштысұраукөрубилеусураптыкеріптібилепті​

озің жазбайсыңба а?

АСТАНА. ҚазАқпарат - Қазақстандық жас өнертапқыштар жаңа құлтемірді лего құрастырғыштарының тетіктерінен жасаған. Назарбаев зияткерлік мектебі оқушыларының еңбегі халықаралық бәйгеде үздік деп танылды, деп хабарлады 24.kz.

Робот құрастыруда физика, математика, химия, биология пәндерінің берері мол. Тыңнан түрен салған таланттар үшін төзімділік қажет. Өйткені, бір роботты құрастыру барысында миллиондаған майда лего құрастырғыштармен жұмыс істеу қажет. Болашақта бар қызметті құлтемірлер атқарады. Жас өнертапқыш Санжар Асықбаев бұған сенімді. Сондықтан, робот техникасын дамытуды осы бастан қолға алу керек деп санайды. Өзі достарымен бірігіп, қала көшелерінде қоқыс жинайтын машинаны ойлап тапты. Жанармайды қажет етпейтін экологиялық таза құрылғы бір айдың ішінде құрастырылған.

- Бұл Трэвиш деп аталады. Оның басты мақсаты - қаладағы қоқыс мөлшерін азайту. Күн батареясын қолдану арқылы өзінің энергия қорларын қайтадан жаңарта алады, - дейді Назарбаев зияткерлік мектебінің 10-сынып оқушысы Санжар Асықбаев.

Демек, жақын жылдары елордада қоқыс жинап жүрген робот көрсеңіз, таң қалмаңыз. Бұл - жас өнертапқыштарымыздың жетістігі. Робот құрастыруда әлем бойынша Жапонияға тең келетін ел жоқ. Дегенмен, отандық өнертапқыштар да ешкімге есе жібермек емес. Балалар саланы дамытуға мүмкіндік бар деп отыр. Ол үшін қажырлы еңбек ету керек. Санжар бастаған команда өзінің алғашқы жеңісіне қол жеткізді. Олардың жұмысы жақында ғана халықаралық байқауда үздік танылды. Шарада Ресей мен Сербияның жас өнертапқыштары да бақ сынаған болатын.

I нұсқа

1. Қай етіс түрі іс – қимылдың өздігінен орындалған білдіреді.

A) Ортақ

B) Өздік

C) Өзгелік

✓D) Ырықсыз

E) Ешбірі

2. Өзгелік етістіктің жұрнағын табыңыз.

A) -Ын,-ін,-н.

B) -Ыл,-іл,-л.

C) -Ыс,-іс,-с.

✓D) -Дыр,-гіз,-т.

E) -Ған,-ген,-кен.

3. Іс-әрекеттің қимыл иесіне тікелей қатыстылығын анықтайтын етіс түрі қайсы.

A) Ырықсыз етіс

B) Өзгелік етіс

C) Ешбірі

D) Ортақ етіс

✓E) Өздік етіс

4. Өзгелік етісті табыңыз

A) Айтып, қалған

B) Жинас, сөйлесті

✓C) Жаздыр, үйрет

D) Таран, мақтан

E) Оқыр, болар

5. Ортақ етісті табыныз

✓A) Жастар ойласты

B) Тас қаланды

C) Әкесінен қаймықты

D) Тектілігін танытты

E) Ойланбаған кісіде ақыл болмас

6. Өздік етісті табыңыз.

A) Еден жуылды

B) Досымен сырласты

C) Сурет ілінді

D) Тастан сарай салғызды

✓E) Асыл өзі киінді

7. Көсемше жұрнақтарын табыңыз.

A) -Ған,-ген,-қан,-кен

✓B) -А,-ып,-ғалы,-й

C) -Атын,-етін,-р

D) -Е,-іп,-ар,-ер

E) -С,-атын,-гелі,-п

8. Қай қосымша жіктелмейді

A) -Атын

✓B) -Ғалы

C) -Ған

D) -Ар

E) -Мақ

9. Есімшенің тәуелденген түрін көрсетіңіз.

A) Аяқта, ұқ

B) Бұзар, шабар

C) Егер, ендеше

✓D) Көргенің, айтарым

E) Жазым, басылым

10. Ырықсыз етісті табыңыз

A) Жуынды

B) Сөйленді

C) Қырынды

D) Жылынды

✓E) Киілді

11. Бірыңғай етіс жұрнақтарын табыңыз.

A) -Ар, -ып,-ыр

✓B) -Т,-с,-л

C) -А,-е,-й

D) -Ғыз,-ған,ғалы

E) -Р,-с,-п

12. Ортақ етістен жасалған есім сөзді табыңыз.

A) Ол онымен қатты тартысты

✓B) Мен ол айтысты көрген жоқпын

C) Оның жағы қарысты

D) Мен оған көмектестім

E) Ол асығыс жетіп келді

13. Бұрынғы өткен шақта түрған сөзді көрсетіңіз.

✓A) Танысқан екен

B) Танысты

C) Танып тұрмын

D) Таниды

E) Танитынмын

14. Етістіктің мақсатты келер шақ түрін көрсетіңіз.

A) Сырласатын

B) Демалып жатыр

C) Пісірді

✓D) Ызаландырмақ

E) Оқыса игі еді

15. Етістіктің нақ осы шақ түрін көрсетіңіз.

A) Естіген

✓B) Бара жатыр

C) Келмекші

D) Ұғыпты

E) Қарарман

16. Етістіктің болжалды келер шақ түрін табыңыз.

A) Сөйледі

B) Сөйлеген

✓C) Сөйлер

D) Сөйлейді

E) Сөйлеп отыр

17. Етістіктің жедел өткен шағын көрсетіңіз.

A) Жеткізер

B) Жеткізкен

C) Жеткізетін

D) Жеткізеді

✓E) Жеткізді

18. Күрделі нақ осы шақ тұлғасындағы етістікті табыңыз.

A) Бір ақыл бар

B) Кетіп қалмақшы емес

C) Құс ұшады

D) Ол қайтып кетті

✓E) Біз оқып отырған жоқпыз

19. Қалау райлы етістікті табыңыз.

A) Жүдеп қалыпты

B) Еңбек етсем

✓C) Айтқысы келген

D) Тынығыңыз

E) Амандасайын

20. Бұйрық райлы етістікті табыңыз.

A) Айтқаным

B) Есіме алғым келді

C) Келіссе игі еді

✓D) Бара салайық

E) Тентіретті

21. Қалау райлы етістікті табыңыз.

A) Толқыса

✓B) Алса игі еді

C) Оқығым келеді

D) Айтсаңшы

E) Көрген

22. Бұйрық райдың 3-ші жағын табыңыз.

A) Табыңдар

B) Түсініңіздер

C) Үйренгісі келеді

✓D) Жетсін

E) Ұнатты

23. Шартты райлы етістікті табыңыз.

A) Белінді бекем буғайсың

B) Содан кейін мені бір сына

C) Өзің білесің, біз момақан шаруамыз

D) Тенді шештірме, үйге де әбігер болма

✓E) Бір көрсем, арманым болмас еді

24. Етістіктің ашық рай түрінде түрған сөзді табыңыз.

✓A) Өнер шашпақ

B) Көрсет

C) Оқытсаңыздар

D) Қорықпасаң кел

E) Барсаңызшы

25. Бұрынғы өткен шақтың жұрнағын табыңыз.

A) -атын

B) -п

C) -ғалы

✓D) -ған

E) -а

26. Ауыспалы өткен шақ тұлғасындағы сөзді табыңыз.

A) Қадірледі

✓B) Қадірлейтін

C) Қадірлеген емес

D) Қадірлейді

E) Қадірлепті

27. Осы шақтағы етістікті табыңыз.

A) Онын мақаласы жарыққа шықты

B) Той болып жатқан еді

C) Ол оқуға кірісті

D) Рұқсат сұрауға дәті шыдамады

✓E) Көптеген жаңа бұйымдар өндірілуде

28. Қай сөйлемде етісітік бастауыш қызметін атқарып тұрғандығын анықтаңыз.

A) Балалы үй-базар

✓B) Сабыр түбі-сары алтын

C) Бүгін ауылда қалың думан бар

D) Абай аға, мынау – бізідң үйлер

E) Шапқан – озар, жатқан-тозар

29. Баяндауыш қызметіндегі етістікті табыңыз.

A) Күрең ат-Бөжейдің қыс мінетін аты

✓B) Олжабек ойланып қалды

C) Содан бері осындамын

D) Ашынғанның тілі ащы

E) Абайдың тілегі солай

30. Пысықта уыш қызметіндегі етістікті табыңыз.

A) Кірпігін де сирек қағады

B) Алтын бидай дариядай шалқиды

C) Біз өзенге қарай жүрдік

✓D) Жақсы байқап сөйлер, жаман шайқап сөйлер

E) Оны сол мінезі үшін катты кадірлейтін

31. Тұйық етістікті табыңыз.

A) Оқып

B) Көрген

C) Айтпақ

D) Білгелі

✓E) Жуу