Түбір
Жұрнақ
Жалғау
Көптік жалғау
Тәуелдік жалғау
Септік жалғау
Жіктік жалғау
Сөз таптары
Зат есім
Сын есім
Сан есім
Есімдік
Етістік
Үстеу
Шылау
Еліктеу сөз
Одағай
Синтаксис
Сөз тіркесі
Сөйлем мүшелері
Бастауыш
Баяндауыш
Анықтауыш
Пысықтауыш
Толықтауыш
Септік жалғаулары (орыс. Падежные окончания) арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.[1]
Мысалы:
Еңбектен еңбек шығады, еңбек туады,Еңбекті еңбек ақтап, еңбек жуады.Еңбек етіп күшті туған ерлерЕңбекке ерте тұра бекін буады.Еңбекте еңбек еткен ерлерім бар,Еңбекке сіңірген көп түрлерің бар,Еңбегім өзгерген жоқ, өз орнында,Еңбекпен ерік алатын жерлерім бар (И. Б.).
Бұл мысалда 13 мәртебе ұшырасатын еңбек сөзі түрлі-түрлі қосымшалар қосылып, әр алуан формада қолданылып тұр. Егер жетінші жолдың басындағы еңбегім дегеннен басқаларының қосымшаларын алып тастасақ, сөйлемдегі сөздердің байланысы бұзылып не қиыспай қалады, не сөйлемдердің мағыналары өзгеріп кетеді.[2]
Бұл қосымшалар сөйлемдегі сөздерді бірі-бірімен жалғастырып, септестіріп тұр. Осындай қосымшаларды септік жалғаулары дейміз. Сөздердің жалғауларды қабылдап өзгерту жүйесін сөздердің септелуі деп немесе септеу деп атайды.
Септік жал-
ғауларының
атыСұрауларыЖай септіктің
сұрауларыТәуелдік септік сұраулары1Атаукім? не?кімім? кімің? кіміңіз? кімі?
нем? нең? неңіз? несі?2Іліккімнің? ненің?кімімнің? кіміңнің? кіміңіздің? кімінің?
немнің? неңнің? неңіздің? несінің?3Барыскімге? неге?
қайда?кіміме? кіміңе? кіміңізге? кіміне?
неме? неңе? неңізге? несіне?4Табыскімді? нені?кімімді? кіміңді? кіміңізді? кімін?
немді? неңді? неңізді? несін?5Жатыскімде? неде?
қайда?кімімде? кіміңде? кіміңізде? кімінде?
немде? неңде? неңізде? несінде?6Шығыскімнен? неден?кімімнен? кіміңнен? кіміңізден? кімінен?
немнен? неңнен? неңізден? несінен?7Көмектескіммен? немен?кіміммен? кіміңмен? кіміңізбен? кімімен?
неммен? неңмен? неңізбен? несімен?
Объяснение:
вот удачи).
Зат есім дегеніміз-заттың атын білдіреді. Яғни мысалы бір затты немесе адамды алатын болсақ ол зат есім болады. Оның сұрақтары кім? кімдер? Не? Нелер?
Мысалы;: терезе-не? Ағаш-не? Адамдар-кімдер
Сын есім дегеніміз- ол заттың сынын яғни түрі, түсі, дәмі, пішімін білдіреді. Яғни бір затты немесе бір тамақты алатын болсақ біз соның түрін түсін дәмін пішін сипаттайды
Мысалы: Әдемі, көк, үшбұрыш
Етістік дегеніміз-ол заттың іс қимылын әрекетін білдіреді. Яғни бір адамды алып сол адам жүрді, ұйықтады дейтін болсақ сол етістік болады яғни ол іс қимыл істегені үшін
Мысалы: жауды,
асыға күтеді.
Объяснение:
Лучший ответ
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
2. Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында. Арсылдаған ит ызалана тап-тап береді. Шарбақтың басында бір кішкентай мысык бүрісіп отыр. Иттен қорыққанынан аркасын күжірейтіп, ысылдаған дыбыс шығарады. Анадай жерде оқиғаның соңын күткен екі бала состнып карап тұр. Оны терезеден көрген бір әйел сыртқа жүгіріп шыкты. Уялмайсыңдар ма! - деген зілді дауыстан екі бала селк етіп, арттарына карады. Әйел қолындағы таягымен итті қуып жіберді. - Біз не істедік? -деп таңданды екі бала - Біз жай ғана карап тұрмыз ғой. - Міне, ең жаманы оры, - деді әйел зілденіп. (В.А. Осеевадан аударылып, бейімделген Бейтаныс әйел балаларға неліктен ашуланды? Балалар неліктен карап тұрды деп ойлайсың? Кейіпкерлердің қайсысының іс-әрекетін дұрыс деп санайсын? Неліктен? бейтаныс әйелдің балалардың
Объяснение:
1.Себебі ол әйел балалар мысықты құтқармады,көрсе де қарап тұрды деп ашуланады.
2 Ол балалар қызық көрді және өздеріде иттен қорықты
3.Мен бұл жерде балалардың ісі дұрыс деп есептеймін себебі,ол балаларда иттен қорқуы әбден мүмкін .
О́з ойым,ойды айту керек деп ойлайм