3. Түркі қағанаты дәуіріндегі әдебиет. (V-VIII ғ.ғ.) Орхон ескерткіштері: «Білге», «Күлтегін», «Тоңұқұқ» жырларын тасқа жаздырған кісіні белгілеңіз. А) Йоллығтегін. В) М.Жолдасбеков С) Күлтегін Д) С.Е.Малов

А) Йоллығтегін

Объяснение:

Лирикалық шығармаларда ақын тұлғасы өлең кейіпкерімен тұтасып, кірігіп кетеді. Ақын өз атынан сөйлей отырып, сол дәуірдегі ұрпақтың мұрат - мақсатын, арман - аңсарын, сезім - күйін жырға қосады.

Шығамын тірі болсам адам болып,

Жүрмеймін бұл жиҺанда жаман болып.

Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе,

Жүргенше өмір сүріп надан болып.

Мен балаң жарық күнде сәуле қуған,

Алуға күнді барып белді буған.

Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін,

Болмасам толған айдай балқып туған.

Бұл сөзім асып айтқан асылық емес,

Ойында оты барлар асылық демес.

Тебем деп тірі болсам надандықты,

Серт етіп өз - өзіме еткем егес.

Объяснение:

Деректі зат есім. Нақтылы тануға болатын, көзбен көріп, қолмен ұстауға болатын зат атаулары.

М: кітап, мектеп, дос, су, нан, дәптер, қалам, ине,

2. Дерексіз зат есім.

Көзге көрінбегенмен, адамның ойлауы нәтижесінде ғана танылатын құбылыс, ұғым атаулары.

М: Ақыл, ой, бақыт, арман, білім,

Дара зат есім

Бір сөзден жасалған зат есім дара зат есім деп аталады.

М: Ана, аға, әке, көл, өзен,

1. Негізгі зат есім.

Тек түбірден жасалған зат есімдер.

М: Отан, ер, есім, дос, жол, мал, ауыл

2. Туынды зат есім

Жұрнақ жалғану арқылы жасалады

М: қуан - ыш, сез - ім, шат - тық, ту - ыс, тоңазыт - қыш, қон - ақ, тара - қ, күре - к

Күрделі зат есім

1. Екі не бірнеше сөздің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі, қысқаруынан жасалады.

Мысалы: Мұражай, аққу, ба з, дос - жаран, ата - ана, сан есім, сын есім, ҚазҰУ, ата заң, ҚазҰПУ, саябақ.