4-тапсырма. Хан Кененің сөзін қарасөз түрінде жазып, оның негізгі ойы мен көтеріліске шығу мақсаты туралы айтып бер. Қарамен белгіленген сөздерге талдау жаса. Сауысқанның аласы, Ағынан көп қарасы. Кене хан сонда сөйледі, Абылай ханның баласы: — Қол көрінбес шаң болды Алатаудың арасы. Қарағаштай көп қазақ, Ханға болдың қарашы. 94

күн жүйесіндегі оған жақын екінші ғаламшар. Көлемі мен массасы жағынан Жергежуық болғандықтан, ерте кезден-ақ ғалымдардың назарын өзіне аударған. Алайда, оны тұтасқан ақ бұлт қабаты қоршап жатқандықтан, бұл ғаламшардың табиғаты мен қозғалысын оптикалық бақылаулар арқылы анықтау қиындық келтірген. Дегенмен, радиобақылаулар нәтижесі күтпеген мәліметке қол жеткізді. Шолпан (Уранды есептемегенде) барлық ғаламшарлар айналатын жаққа кері бағытта, яғни өзінің Күнді айнала қозғалатын бағытына өз осі төңірегіндегі қарсы айналатын болып шықты. Ондағы күндік тәулік шамамен Жердегі 117 тәулікке тең.

Ғаламшар немесе Планета (көне лат. planeta, грек. aster planetеs — кезбе жұлдыздар) — өз орбитасы бойынша Күнді не басқа жұлдыздыайнала қозғалатын, гравитациялық өріс жасауға өз салмағы жеткілікті, соның нәтижесінде шар тәріздес орбитаға ие аспан денесі.[1]

2015 жылдың астрономиялық ақпаратына орай, Күн жүйесінде ресми тіркелген 146 ғаламшар серігі бар. Одан бөлек, ғылыми тұрғыдан әзірге нақты дәлелденбеген 27 табиғи серік табылған. Бір қызығы, ғаламшар серіктері әртүрлі атауға ие болған. Атап айтқанда, Каллисто, Титан Еуропа немесе Прометей сынды Шекспир кейіпкерлері мен көне грек мифологиясындағы құдайлар есімі берілген. Ал жердің табиғи серігі жай ғана Ай деп аталыпты. Неге?