Мəтінді түсініп оқып, тапсырмаларды орындаңыз. Қазақта «Табиғат-ана» деген ұғым бар. Бұл сөз «адам табиғат аясында өмір сүреді» дегенді білдіреді. Табиғат байлығы тұрғындардың жақсы, жайлы өмір сүруіне мүмкіндік береді. Табиғат бізге мұнай, көмір, газ сияқты пайдалы қазбаларды береді. Оларды отын деп атайды. Бұл отынды жылу электрстанцияларында қуат көзін өндіру үшін пайдаланады. Электр энергиясын өндіру үшін күніне мыңдаған тонна көмір мен мұнай жағады. Мұндай отынның табиғатқа зияны өте көп. Пайдалы қазбалар азайып келеді, ауа мен су ластануда. Қазіргі уақытта қуат көзіне сұраныс үлкен. Себебі əр үйде электр техникасы өте көп қолданылады. Сондықтан тұрғындарды электр энергиясымен қамтамасыз ету – əлемдегі басты мəселе. Отыннан басқа да қуат көздерін пайдалану жүзеге асырылады. Олар: су, жел, күн сəулесі, биогаз, найзағай жəне т.б. Бұлар баламалы энергетикаға жатады. «Баламалы энергетика» дегеніміз – қоршаған ортаға зияны өте аз, үнемді пайдалануға тиімді энергетика. Ол жеңіл өндіріледі. Жел энергетикасы да баламалы энергетикаға жатады. Ол халық шаруашылығында жиі қолданылады. Оны қыс айларында қолданған тиімді. Себебі қыста жел, боран қатты соғады. Ал жаз айларында су көбейеді. Сондықтан су электр станциялары мен жел энергетикасын біріктіріп, экологиялық таза жəне ең арзан қуат көзін алуға болады. 1-тапсырма. Мəтіннен тірек сөздерді анықтаңыз. (5) Тірек сөздер Выпишите ключевые слова из этого текста

Бiр кыз темекi шегiп турады, сосын бiр жiгiт орысша бiлмей темекi сурайын деп: девушка ты куритса дейдi, сосын кыз турып: а ты чё петух что ли? - десе, анау турып: да нет, я тоже куритса дептi... Тунде катты мас болып келген куйеуi танертен айелiне: Бiздiн уйде жын бар екен,-дептi. Айелi: Кiм айтты? десе,кеше мен туалеттiн есiгiн ашсам, cветi озiнен озi жанып, жапсам озi сонiп калды дептi. Сонда айелi: Эй алкаш,холодильникке сиiп кеткен сен ба? дептi. Бiр кунi бiр оте жаксы зубной врач кайтыс болыпты. Содан ол кiсiнi жерлегенде басына улкен тастан жасалган тiстiн мусiнiн койыпты. Сол зират басына коллективы жиналып турганда бiреу шыдай алмай кулiп жiберептi. Неге кулесiн десе мен генекокологпын мен олсем басыма не коясындар дептi. Бiр кунi сушняк пен голодняк сахарада келе жатады. Алыста бiр бочка турады. Голодняк бочканын iшiнде кыз болса екен деп армандайды. Сушняк су болса гой деп армандап жугiрiп келiп бочканы ашса, iшiнде поражняк отыр екен! Бiр фермердiн тауыктары кiлен кiшкентай жумыртка туады екен, бастыгы тауыктарга айкай салыпты, коршi фермер жумырткаларын 15 тенгеге сатып жатыр, ал бiз болсак 13 тенгеге сатып жатырмыз, неге iрi кылып тумайсындар дегенго, сонда карi бiр тауык шыгып: 2 тенге ушiн котiмiздi жыртайыкпа дептi. Баягыда бiр жiгiттiн мотоциклы болган, ол бузылып, жондеп жатканда, касына айелi келiп, жаным осы мотоциклге екi балон салса машина бола ма депти. Жiгiт жынданып кетiп, кумаш саган екi емшек косса сиыр боласынба дептi.