Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Шығармадағы екі қарама-қайшы бейнені салыстырыңыз Халық Пристав Іс-әрекеттерін талдау Өзіндік түйін ұсыну Өлең: «Верныйден» жандаралдар бұйрық қылды, Құйрығы бұйрығының тіпті зілді. , «Отыз бір - он тоғызды алад» деген Суық хабар халықты бұлқындырды. Жылады сорлы халық, малын айтып, «Кеткен соң қолдан шығып, келмес қайтып», - Дейді де еңірейді, егіледі, Қайғының күні-түні күйін тартып. «Верныйдың» қадам баспай қаласына, Кемпір, шал жылап жатыр баласына. Ешбір ем табылмады іздесе де Халықтың жүректегі жарасына. Пристав келіп қалды бала сұрап, Ел жатыр бермейміз деп қойдай шулап. «Қырсаң да баламызды бермейміз» деп, Тайсалмай әке-шеше жатыр сұлап. Пристав ашуланды «аламыз» деп, Жігіттер тұр: «Бармаймыз, қаламыз, - деп. - Егер де бұл түріңді өзгертпесең, Басыңа бір ойранды саламыз!» - деп. Ел-ел боп жиылды кеп әрбір сайға, Ал әлеумет, қараңдар мына жайға. Сеңдей болып соғылып толқындады, Бір сая бола ма деп шыбын жанға. Жиылды бозбалалар бір кезеңге, Қарғалы деген тасқын бір өзенге. Пристав кетті: «Еріксіз аламын, - деп, - Көресің бұл істі! - деп, - кезегінде!». Бәрін де ол пристав жаттап алды, Басшыларын қағазға хаттап алды. Аттандырып бұл елге солдаттарын, Басты-басты кісіні саптап алды. Күн ыстық, қайнап тұрған сарша тамыз, Жанында қан, малында қалмаңыз. Оразаның күні еді сол уақытта, Бұл күнде оразаны не қыламыз! Суында Қарғалының ауыз ашты, Бір пәлекет халыққа душарласты. Басшылары кеткен соң, тағат алмай, Жиылған жұрт дағдарып, жанталасты. Келді де, алып кетті жақсыны айдап, Барады боздақтардың көзі жайнап. Күн ыстық, қайнап тұрған сарша тамыз, Жөнелді абақтыға соры қайнап. Жақсыдан жақсы қоймай, алды санап, Қамалды абақтыға қырғыз, қазақ. Білмеді не болғанын сырттағы ел, Қамалғандар тірідей тартты азап. Шулайды абақтыға қамалған көп, Сырттағы жұр: «Біз енді қайтеміз?» - деп, Губернатор жандарал жауапқа алды: «Жайлауда ту көтеріп шапқан кім?» - деп. Ешқайсысы айтпаған соң, айғай сап кеп, Өзі айтты жандаралдың «Бекболат!» деп. Бекболат бола қалса ту көтерген, Бұйрық қылды: «Дараға асып, тарт!» деп. Қалиқұлды бірге жазды дарасына, Байбосын қоса кетті арасында. Абақтыда қалғандар естен танды, Көзінің қамшы тиіп қарасына. Әкетті байғұстарды арбаға сап: «Иманыңды айтатын молдаңды тап. Үндеріңді шығарма, өңкей надан, Мұнан былай сөйлеме, аузыңды жап!» Самсыны* алған екен Ботпай** қамап, Оларды жігітімен кетті сабап. Тұтқындарды босатып ала алмады, Бір пәлеге екінші пәле жамап. Пристав та Самсыға барған екен, Жәнібектің мешітін қамап алған екен. Жәнібек қажы жанына ара тұрды, Бір болыс ел жиналып барған екен. Ала алмай күні бойы әлек болды, Жәнібек приставқа себеп болды. Ертеңінде құтылып, Ұзынағашқа Паңдатып келе жатты қара жолды. Бөлек-бөлек топтанып, шоқтай болып, Бай көпесті өлтірді Ботпай болып. Қолына онан басқа түк түспеді, Кезсе де бұл маңайды әбден шолып. Ақыры ұлыққа түк қыла алмастан, Не боларын бұл істің біле алмастан, Күш жинамай, қарусыз ұрыс қылып, Бозбаланы бітірді кек алмастан. Шиенде* де әскерлермен ұрыс болды, Сол ұрыста топ басы Саттар өлді. «Саттар өлді, ел қашты» деген хабар Ел-елдерге жайылды оң мен солды. Шұбырып тауға қарап ел жөнелді, Не боларын соңының кім біледі? Тауға шығып өрмелеп, тасқа бұғып, Елдің бәрі жанынан түңілді енді. Ертеңінде ел-елге әскер барды, «Шапшаң түсіп, келсін» деп хабар салды. «Қашқандарды атады» дегеннен соң, Таудағылар кірер жер таба алмады. Аттандық ұлығының қонысына, Елді сорған борсықтай болысына. Көп ерлер қаза тапты жауға аттанып Көксеген азаттықтың соғысында.
Объяснение:
Күлтегін (684-731 жж.) - Құтлық(Елтерiс) қағанның екiншi ұлы, Білге қағанның (Могилян) туған iнiсi. Шешесi Елбiлге қатұн. Ашина тектi.
Күлтегiн 7 жас кезiнде әкесi Құтлық ( 680-692 жж. билік құрған) қайтыс болады. Қаған тағына оның iнiсi Қапаған (692-716 жж.) отырады. Күлтегiн мен Бiлге, Қапағанның iнiсi Бөгүнi (716 ж.) тақтан тайдырып, қағандық билiктi Бiлге қолына (716-734 ж.) алады.[1]
Екінші Шығыс Түрік қағанаты әскерінің бас қолбасшысы, «көк түріктің көк семсері» атанған атақты батыры. Әкесінен жастай жетім қалып, ағасы Қапаған қағанның тәрбиесінде өскен Күлтегін тым ерте есейіп, қабырғасы қатып, бұғанасы бекімей жатып, жау жарағын асынып, түрік еліне тұс тұстан төнген басқыншы жауға қарсы үлкендер қатарында тұрып, ерлікпен күреседі. Бұл ретте түріктің атақты Білге қағаны Күлтегін батырдың басына қойылған ескерткіші тасқа ойып жаздырған ғұмырнамасында: «әкем қаған өлгенде інім Күлтегін жеті жаста қалды. Он жаста Ұмай текті шешемнің бағына інім Күлтегін ер атанды» деп жазды. Тарихи деректерді салыстыра зерделесек, бұдан Күлтегіннің он жасында ер атанып, алғаш көзге түскен соғысының табғаш елінің әйел патшасы У хыудың Қапағанның басына ақша тігіп, кімде кім оны өлтірсе, соған «Жан чо» («Чоны өлтіруші», яғни Мочо Қапағанды өлтіруші) деген атпен бірінші дәрежелі кінәз атағын беремін деген уәдесін арнайы жарлықпен бекітіп, түрік еліне жазалау жорыққа қалың қол аттандырғаннан кейінгі, 694 жылғы Жау жыу және Дин жыу аймақтарында болған соғыс екені анық көрінеді. Қапаған осы соғыста 90 мың тұтқынды қолға түсірген. Міне, осыдан былай Күлтегіннің ерлік жолы басталады. Тарихи деректер сол кездегі ел тәуелсіздігін сақтап қалу жолында болған қырғын соғыстардың бірде біреуінің Күлтегінсіз өтпегенін, дулығасы жарқырап, жауын жапырып қан майданның ортасында жүргенін тамсана баяндайды. Бұл арада сол деректерді тізіп жатпай ақ, батырдың өзіне арнап орнатылған ескерткіштегі мына жазулардан да біраз жайды аңғаруға болады. Тас жазудың авторы Йолығ тегін Күлтегін ерлігін былайша тізбелейді:
Он алты жасына келгенде алты чуб, соғдыларға қарсы аттандық. Күлтегін жауға жалғыз ұмтылды. Ол тұтықты қарулы басшылармен қолға түсірді. Ол әскерді сонда талқандады. Жиырма бір жасында Чача Сеңүнмен айқастық. Күлтегін әуелі Тадықан шораның Боз атын мініп шапты. Ол ат сонда өлді. Екіншісінде Ышбыр Жамтардың боз атын мініп шапты. Ол ат та сонда өлді. (Күлтегіннің) сауытына, қалқанына жүздеген оқ тиді, бірақ бірі де денесіне дарыған жоқ. Күлтегін жиырма алты жасқа келгенде қырғыздарға қарсы аттандық. Күлтегін Байырқының Ақбоз айғырына мініп, шабуылға ұмтылды. Бір батырын оққа ұшырды, екі батырын найзамен түйреп түсірді. Ақбоз айғырдың белі үзілді. Қырғыз қағанын өлтіріп, елін алдық... Тоғу қаласында шайқастық. Күлтегін Азбан ағын мініп ұмтылды. Алты батырын шаншып түсіріп, жетіншісін қылышпен шапты. Тоғыз батырын қуып жетіп, тақымға басты Оғыздармен соғыстық Күлтегін Жетімек (Өгсіз) атқа мініп шауып, тоғыз ерін шанышты... Түргеш халқы жау болды. Күлтегінді шағын қолмен жібердік. Жойқын соғыс жасапты. Қара түргеш халқы сол жерде өлім тауыпты...