10.02.2021ж. Мәтін және грамматика (гимназиялық курс)Тақырыбы: Сөз ойла, тез ойла. Фонетикалық талдау1-тапсырма. Сұрақтарға жауап жаз.1. Сөйлеу тілінде дыбыстау мүшелері арқылы айтылып, естілетін тілдікқұбылысты не деп атаймыз?2. Қазақ тілі қай тілдер тобына жатады?3. Ең тәтті, ең ащы не?4. Жуан және жіңішке сөздерге жалғана беретін қай жұрнақ?2-тапсырма. Төмендегі сөздерге фонетикалық талдау жасаңдар:Дәріхана, аспан, аспаз, аэробика.Қорытындылау.​

Дара, күрделі, үйірлі анықтауышқа мысал сөйлемдер.

Анықтауыш: сөздің сынын,қасиетін, белгісін, басқа да сипаттарын білдіреді.

Құрамына қарай дара, күрделі және үйірлі мүше болып үшке бөлінеді.

Дара анықтауыш толық мағыналы бір сөзден болады.

Мысалы: Зейнептің көздері үлкен (қандай?), кірпіктері ұзын (қандай?).

Оқыған (қандай? қай?) кітаптарым мені іске бастады.

Ашынған (қайткен? қандай?)әйел мән - жайын айтады.

Күрделі анықтауыш күрделі сөзден, тұрақты тіркестен не сөз тіркесінен, шылаулы сөзден құралады.

Мысалы:

Қылқан жапырақты (қандай?) ағаштың ең үлкені – алып қарағай.

Жаңадан тұрғызылып жатқан (қандай?) үй осы жылдың аяғына дейін тұрғындарға тапсырылады.

Сайысқа қатысып жатқан (қандай?) үміткерлердің барлығына кішігірім сыйлық беріледі.

Үйірлі анықтауыш – кемінде екі не одан да көп сөзден құралады. Үйірлі мүшелер көбінесе бар, жоқ, аз, көп тәрізді сөздерге және сын есімдер мен есімше тұлғаларына аяқталады.

Мысалы: Білімі көп (қандай?) адам жерде қалмайды.

Ыстық шаңға құмыққан (қандай? қай?) Алмас машинаның терезесін ашып жіберді.

Талабы көп (қандай?) жігіт болашақта үлкен жетістікке жетеді.