с әдебиет "тар кезең" романы білу сұрақтары Білу 1. Жазушы Қажығали Мұханбетқалиұлы туралы не білдіңдер? 2. «Тар кезең» романында Сырым бидің үйіне жиналған ел ағалары қандай бәтуаға келді? 3. Сырым би бас қосуға келмеген ағайынға қандай сәлем айтты? Оның мәнісі неде? Түсіндіріңдер. 4. Романда Сырым батырдың бейнесі қалай суреттелген? Қандай көркемдегіш құралдар пайдаланылған? 5. Шүкірәлі бай туралы не білдіңдер? Ол қандай маңызды жаңалық естиді? 6. Пугаш батыр кім? Ол туралы тарихтан не білесіңдер? 7. Романда сөз болған Дәуқара батыр мермақ батырдың өлімі туралы Сырым монологі нені білдіреді? Сырым батыр өзі үшін қандай құпияны ашады? 8. Я.М.Зенбулатов деген кім? 9. Романда мешіт туралы не айтылған? 10. Шәки мен башқұрт жігіті Батырша мешітте не туралы сөйлесті? 11. Қазақ батырларының соғысқа дайындығы, соғыстағы қимыл-әркеттері қалай суреттелген? Сырым батырдың соғыс ісін үйретуі туралы не білдіңдер? 12. Шүкірәлі, Шәки, Нұрмұханбет қазақтарға Игельстромның қандай сәлемін жеткізді? Қырдағы елден қандай хабар алды? 13. Сырым бидің хандық билік туралы ойлары қандай болды? Хандық билікті жоюдағы мақсаты не? 14. Сырым бидің шешендігі, қара қылды қақ жарған әділдігі туралы ел аузында қандай әңгімелер сақталған?

"Дәрігердің қарауында" диалог құрастыру.

Дәрігер: Сәлеметсіз бе, қандай шағымыңыз бар?

Емделуші: Қайырлы таң, дәрігер мырза! Кеше түстен бері өзімді жайсыз сезініп, басым ауырып, қан қысымым жоғарылап кетті. Түнде де дұрыс ұйықтай алмай, таң атысымен қабылдауыңызға келіп отырған жайым бар. Кеше ауа райы да бұзылып, жайсызданып кетті ғой. Осы ауа райының өзгеруі денсаулыққа әсер ете ме?

Дәрігер: Жеңіңізді түріп жіберіңізші. Қан қысымыңызды тексеріп көрейін. Жалпы ауа райы мен климат әрбір адамның денсаулығы мен өмір сүру жағдайына үздіксіз әсер етіп отыратын табиғи фактор болып табылады. Ауа райы мен климат жағдайларының адам денсаулығына әсері Гиппократ заманынан белгілі болған. Сол уақыттарда өзінде ақ, көптеген аурулардың пайда болуын, ағымы мен салдарын климат және ауа райымен байланыстырған. (...) Қан қысымыңыз бен жүрек қағысыңыз жоғарылап тұр.

Емделуші: Енді не істесем болады? Емдік шараларын қолдануым керек пе?

Дәрігер: Иә, қазір жас ерекшелігіңізге байланысты қабылдайтын әрі қан қысымын түсіретін дәрі жазып беремін. Ол дәріні әлеуметтік дәріханадан тегін алып, нұсқаулыққа сай пайдаланып, екі күннен кейін тағы да бір тексерілуге келіңіз. Үйде жағдайыңызды бақылап тұрыңыз, себебі қазіргі уақытта миокард инфарктісі, мида қан айналымының жедел бұзылыстары, гипертониялық криз секілді аурулардың дамуында, сонымен қатар, кейбір дені сау адамдардың денсаулығының нашарлауында, климат пен ауа райы жағдайларының рөлі жөнінде дауласуға жатпайтын көптеген ғылыми фактілер жиналған.

Емделуші: Жақсы, көп рахмет, дәрігер мырза.

Дәрігер: Сау болыңыз, ауырмаңыз.