Мәтінді оқыңыз. Берілген сөйлемді толықтырыңыз Айтыс - ауыз әдебиетінің бір саласы. Айтыс поэзиялық жанр, сөз сайысы, жыр жарысы.Айтыстың ерекшелігі ақындар айтысында жаттама өлеңдер аз болады. Олар өлеңді аяқ астынаншығырып, қарсыласына жауап береді. Айтыс үстінде күтпеген жайлар кездеседі. Ақындар тақырыбыбелгісіз, тосын сұрақтарға тап болады. Екі ақын бір - бірін тығырыққа қамау үшін, сүріндіру үшін, өмірқұбылыстарын жұмбақ етіп береді. Сол кезде қарсыласы дәлелді түрде жауап беруга дайын болу керек.Мұның бәрі ақындардан сөзге жүйріктікті, білгірлікті, тапқырлықты қажетсінумен қатар, елдің шежіресін, тарихын, жер жайын, этнографиялық ерекшеліктерін білуді керек етеді. Олай болмаса қарсыласына қарсытұра алмайды, сайыста дәрменсіз болып қалады.Сонымен қатар айтысып отырғанда, ақын өзінің жеңілгенін білу де айтыстың негізгі шартының бірі болыпсаналады. Жеңілгеніне қарамай, құр босқа сөйлей беруі дарындылық, ақындық деп танылмайды. Шынайыақын өзінің ұтылғанын білсе, бірден жеңілгенін мойындап, әрі қарай сөз таластырмайды.Ақындар айтысының ендігі бір ерекшелігі – айтыс әсерлі болуы үшін ақындар домбыраның не сырнайдың, қобыздың сүйемелдеуімен, әнмен айтады. Театр актерлеріндей олар сан алуан құбылыс жасайды. Айтысөнерінің жеңіл өнер емес екенін осы ерекшеліктерінен-ақ анықтауға боладыАйтыскер ақындарды театр актерлерімен бірге қоямыз, себебіолар да актерлердей ән айтады.олар да актерлердей сан алуан құбылыс жасайды.олар да актерлердей өнерлі​

ҮНДЕСІМ (ҮНДЕСТІК) ЗАҢЫ — буын не сөзқұрамындағы дауысты, дауыссыздыбыстардың бір әуезбен айтылуы. Тілде сөздің құрамындағы дыбыстарды (дауысты, дауыссыз) ұйыстырып, бүтін сөз етіп тұратын лингвистикалық құбылыс. Ондай құбылыс туыстас тілдер тобына ғана тән. Үндестік заң дыбыстарды алдымен буынға (егер сөз бір буынды болса), содан кейін буындарды сөзге (егер сөз екі не көп буынды болса) біріктіреді. Үндестік заңы қазақ тілінің іргелі заңдылығы болғандықтан, оның ықпалы тілдегі дыбыстардың айтылымы мен естілімінде басым болады. Осы тұрғыдан дыбыстар төрт топқа бөлінеді: 1) жуан езулік әуез дәйекшесіз ([]) беріледі. Мысалы, ата, қызық, алыс, т.б.; 2) тік таяқша ([]) жіңішке езулік әуезді: мыс., әже, егін, бірлік, т.б.; 3) дөңгелекше () жуан еріндік әуезді: мыс., қол, бұрұм, орұн, т.б.; 4) тік таяқша мен дөңгелекше () жіңішке еріндік әуезді көрсетеді: мыс., күн, көлүк, түлкү. Буын не сөздің үндесім әуезі сол буын не сөз құрамындағы дыбыстардың жасалымы өзара үйлескен, естілімі өзара үндескен тіркесін құрайды. Дәстүрлі қазақ тілтанымындағы (түркологияда) фонетика ережеде Үндестік заңын дауыстылардың үндесуі деп түсіндіріп келсе, қазақ тілінде тек дауыстылар ғана үндеседі, ал дауыссыздар көрші дауыстының ықпалында болады делінген. Сонымен қатар дыбыстардың бір-біріне ықпалын да сингармонизм заңдылығына жатқызып келді. Дауыссыз дыбыстардың арасындағы ілгерінді ықпал бойынша (мысалы, әліпби-әліппи, құр қалу-құрғалу, көкбет-көкпет, т.б.) алдыңғы дауыссыз кейінгі дауыссыздың айтылымына (артикуляциясына) әсерін дауыссыздардың сингармонизмі деп атайды. Зерттеу нәтижесінде сөз құрамындағы дыбыстардың жуан-жіңішке, еріндік-езулік болып айтылуы сөз просодикасына байланыстылығын көрсетеді. Қазақ тілінің сөз просодикасы үндесім болғандықтан, ол сөз құрамындағы дауысты, дауыссыз дыбыстарға бірдей тең ықпал етеді.