дейін xx ғасырдыңойын шахматтарға бұрыннан қазіргі қазақстанның аумағында белгілі. туралы осы 1970-х археологиялық раскопки - талғардың городище кездестір- xi алты шахматты тұрпаттары бол- 1980-х жылдардың - ғасырдың xiii айғақтайтын.дейін xx ғасырдың қазіргі қазақстанның аумағында шахматтар азғантай таратып жібер- болды. бірінші шахматты үйірме, жергілікті зиялылардың өкілдерін біріктіруші, 1889 жылы дұрыс қалада туды.бірінші жарты xx ғасыркейін қазақ асср білімінің 1925 жылы бірінші шахматты жарыстар ұйымдастырылу бастады. 1934 жылы бірінші жеңімпазының республикалық чемпионат уральска деген перворазрядник исидор лопатников орындалған стал.ендігәрі қазақстанның чемпионаттарында ең ойдағыдай: десятикратным чемпионмен ставший анатолий уфимцев, борис каталымов, михаил мухин, наум рашковский, олег дзюбан жұрт алдында сөйледі.әйелдің чемпионаттары 1950 жылдан деген еңсеріледі. бірінші чемпионмен чинишилова петропавлдан стала. чемпионның атағын жиі-жиі ривина жеңді, масловтың, мүсілімовтің, сахатовтың және сырттар.[править]екі жарты xx ғасыршахматтың популяризациясының қатысу республиканың чемпионаттарында тыс ратмирдың холмова конкурсының 1950 жылы способствовало, евгений васюкова және ларисаның вольперты ара 1957. ара түп 1950-х жылдардың шахматты аулақтанулар 11 спорт мектептерде ашық болды, республиканың ағарт- министрлігінің жоғарғы спорт ұсталығының республикалық мектептерінде. небәрі шахматтарға свыше 400 школьников үйренді. ара түп 1960-х жылдардың шахматтармен около 200 мыңдаған человек шұғылданушымын, спортының шеберінің шамасын ю. никитин орындады, а. носков, в. мұратов, середенконың в.
1965 жылы спортының шеберінің атағы мүсілімоваға - шахматшылардың арасында бірінші ортаның азиясының және қазақстанның же-.ара орта 1960-х жылдардың жас қазақ шахматшылар бірінші табыстардың бүкілодақтық жарыстарда: шығарды мухин және лебович чемпиондарының школьников арасында ара 1965 стали және 1967 сәйкесінше. бер адақ 1983 жылдың алма-ате ашық пионеров және школьников сарайы болды, қайда шахматты секциялерде свыше 300 оқы- айналысты.республиканың командасының құрамасы - әмірлі чемпионаттың көпшілігі және халқының спартакиадаларының қатысушы. обоих жарыста команданың алды табысымен сегіз жер ара 1969 стало және 1967 жылы сәйкесінше.1980-х жылдың халықаралық жарыстарында ойдағыдай сахатовтың гульнара жұрт алдында сөйлейді, халықаралық турнирдың жеңімпазы таллине 1986 жылдың, аймақаралық турнирдың қатысушысы гаванада 1985-м және түзлада 1987-м. шахматтың популяризациясы: бүкілодақтық және халықаралық жарыстың жаса- способствовало, соның ішінде чемпионатының ерлердің арасында, алма-ата, 1968-69; тоқсан полугаевский талапкерінің матчының финалы -, 1980 таль, алма-ата; бірінші халықаралық әйелдің турнирының алма-ата 1987 жылдың; шығарылым әдебиет қазақ тілге "жалын" баспасында.[править]қазіргіқазақстанның құрамасының басты бапкері евгений владимиров есептейді, не қазақстанда "шахматтың шолп-шолбы" елдің тәуелсіздігінің бірінші жылдарында болды, бірақ енді "ақырын, бірақ дұрыс" деген жағдай нашарлайды. республикада бірден-бір бар материально-техническую базаны және бар тағы советтік замандардан(павлодарда) шахматты үйірме болатын. ал арада бүтіндікте және мынадай будақтың саны шұғыл қысқарды, қарамастан және оның жұмысының сапасы жығылды. басқа ана ол есептейді не шахматтың тәлімдік рөлі ара қазақстанда недооценивается, ал үшін төрт жыл, нешінші ол басты бапкермен жұмыс істейді, федерация не тиына на құрамаға деген емес қасқайтпады, финанс түсім бірден-бір бастау "сеймар" деген компания қайырымдылық бол-.на айтылмыш кезді үшін қазақстанды 15 гроссмейстер ойнайды.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Переведите дословно, ! но, чтобы звучало айтыс-халық өмірін бейнелейтін көркем әдебиет саласының бірі. айтыс өнері қазақ халқынан басқа қырғыз, қарақалпақ елдерінде бар. мазмұнына қарай айтыс екі топқа бөлінеді: халықтың тұрмыстіршілігіне байланысты туған айтыстар және ақындар айтысы. ақындар айтысы-екі ақынның сөз жарыстыруы, тартысуы. айтыста айтысушы сөзге, ойға тапқырлықтың, суырыпсалмалықтың үлгісін көрсетеді. екі ақын бір-бірінің кемшілігін іздемеген, олар ел ішіндегі мәселелерді қозғаған. айтыс елдің жақсы істерін мадақтап, кемшіліктерін сынап, оның түзелуіне себепкер болатын, тәрбиелік мәні бар өнер түрі саналған. айтысқа үлкен-кіші, ер-әйел деп бөлмей, сөзге шешен, ділмар, өнері бар барша қауым қатысқан. олардың ішіндегі ойы алғыр, дарындылары кейін үлкен айтыстарға түскен. қазақ халқының айтыс өнері xix ғасырда . мысалы, сүйінбай, шөже, жамбыл, әсет т.б. дүлдүл ақындардың айтыстары ел арасында кеңінен тараған. бұл үлкен дәстүрді мұхаметжан, аманжол, айбек сияқты айтулы айтыс ақындары жалғастырып келе жатыр.
айтыс-одна из сфер художественной , отражающая жизнь народа. искусство айтыса, помимо казахского народа, существует в киргизских, каракалпакских странах. в зависимости от содержания айтыс подразделяется на две группы: айтысы и айтыс акынов, родные в зависимости от быта народа. айтыс акынов-состязание, притяжение двух поэтов. в айтысе говорящий человек демонстрирует пример смекалки, смекалки к слову, мысли. два поэта не искали недостатки друг друга, они затронули проблемы внутри страны. айтыс считал своеобразный образ искусства, имеющий воспитательное значение, способный поощрять лучшие дела страны, критиковать их недостатки и исправлять их. все большие и малые, мужчины-без женщин, что, оратор, красноречивым, сообщество всех, есть искусство. среди них умелые, талантливые, а потом были в больших айтысах.
искусство айтыса казахского народа развивалось в xix веке. например, суинбай, шуже, жамбыл, асет т. б. айтысы дульдульских поэтов широко распространены среди народа.