Надо до ! заранее .дополнить окончания в словах ал , же путем прибавления суффикса и окончания в будущем времени (келер шақ) в единственном числе 1 ж. мен 2 ж.сен 2 ж.сіз 3 ж. ол (келер шақ)во множественном числе көпше 1 ж. біз 2 ж. сендер 2 ж. сіздер 3 ж. олар в прошедшем времени(өткен шақ) в единственном числе 1 ж. мен 2. ж. сен 2 ж.сіз 3ж. ол в прошедшем времени(өткен шақ) во множественном числе көпше 1 ж. біз 2 ж. сендер 2 ж. сіздер 3 ж. олар

1ж мен аламын (алармын), жеймін

2 ж  сен аласың(аларсын), жейсің

2ж. сіз аласыз(аларсыз), жейсіз

3 ж. ол алады (алар), жер

      келер шақ (мн ч)

1ж. біз аламыз)алармыз), жейміз

2 ж. сендер аласындар(аларсыңдар), жейсіңдер

2 ж.сіздер аласыздар(аларсыздар), жейсіздер

3 ж. олар алады(алар), жер

                                                    өткен шақ (едч)

1 ж мен алдым, жедім

2 ж.сен алдың, жедің

2 ж. сіз алдыңыз, жедіңіз

3 ж. алды,жеді

                                                      өткен шақ(мнч)

1 ж біз алдық, жедік

2 ж.сендер алдыңдар, жедіңдер

2 ж.алдыңыздар, жедіңіздер

3 ж. олар алды, жеді

 

Бүгінгі қазақ киносында актерлердің арасынан өнеріне көңілім толатын, ойнаған рөлдерін, сомдаған кейіпкерлерін керемет ойнап шығатын берік айтжанов туралы сөз қозғасам. қызылорда өңірінің тумасы берік айтжанов 1979 жылы 11 наурызда дүниеге келген. 3 жасында өнер ордасы алматыға көшіп, қ шағы мен жастық шағын оңтүстік астананың іле ауданында өткізеді. әкесі агроном, анасы -бақша қызметкері болған. ата-анасының «жүз қайнаса да, сорпасы қосылмайтын» шығармашылыққа қатысы жоқ ң актер болуы қызықты тарихқа байлаулы. салмақ жетіспеушілігіне байланысты әскерге қабылданбаған болашақ актер көптеген мамандықтардың дәмін татып, сынап көрген. алайда, жүрегіне жақын мамандықты таппаған соң, уақытша мейрамханада бармен болып қызмет атқарып жүрген. мейрамханада сән агенттігінің өкілі беріктің киноға сай сұлбасын көріп, кастингтен өтуге шақырады. түсірілген суреттер киногерлердің қолдарына тиіп, нарымбетовтың «қыз жылаған» фильмінің кастингісіне қатысады, бірақ жолы болмай фильмнен шет қалады. осы алғашқы сәтсіздіктен кейін берікті кино әлемі қызықтырып, т.жүргенов атындағы өнер академиясына түсуге бел буады. осылай өнер саласына бағын байлап, болашаққа нық қ аяқ басады. алғашқы кинодағы дебюты әйгілі «біржан салдың» режиссері рымбек әлпиевтің «қасқыр уақыты» атты фильмінде қалтай рөлін сомдаумен басталады. бұл фильмде берік ақан байдың күңі рөлін сомдайды. бұдан кейін актер өз шеберлігін сламбек тәуекелдің «махамбет» фильмінде атақты батыр махамбеттің рөлін сомдайды. фильмде озбырлық пен отаршылдықты, әлеуметтік ортадағы әділетсіздік пен тұлғалар қайшылықтарын, олардың бітіспес бұралаң жолдарын суреттеп қана қоймай, махамбет батырдың айғаным сұлу арасындағы ғашықтық сезімдерін көрсетеді. шығыс жекпе-жегімен айналысатын қазақ жігітін көрші ташкент елінің режиссерлеріде байқап қалып, 12 сериядан тұратын «застава» сериалына шақырту жібереді. бұдан кейінгі кино өнерінде шет елде жүріп қазақтың қамын ойлаған мұстафаға арналған, 2006 жылы түсірілген «мұстафа шоқай» фильмінде, байдрахманды ойнайды(інісі). берікті халыққа танымал еткен фильмді атамау кету, оның жасаған еңбегінің тең жартысын ұмыту дегенге саяды. сондықтан, 2008жылы түсірілген ақан сатаевтің «ағайынды» көпсериялы драмасын атамасқа амал жоқ. себебі, айтжановқа үлкен беделдікті әкелген шыңғыс рөлі еді. бұл көпсериялы драма ауылда тұратын үш ағайынды туралы. басты кейіпкерлер - ағайынды үш жігіттің өмірі арқылы қала мен ауылдың тіршілігін: әке мен , жастар тәрбиесі проблемаларын, бүгінгі таңдағы қазақ ділінің ерекшелігін ашып көрсетеді. бұл хикаяның сюжеті нағыз шынайы өмірден алынған. күнделікті күйбең тіршілікте орын алатын әртүрлі жағдайлар, қала мен қала маңындағы ауыл ң өмірі негізге алынған. осы хикаяда басты рөлдің бірін берік сомдап шығады. айтжанов шыңғыс есімді ынжықтығы бар, қайынжұртқа жалтақтығы бар азаматты сомдайды. дәл осы сериал арқылы берікті халық таниды. бұл хикаяның халықтан алған алғысы мен құрметі шексіз болды. осындай фильмнің жетістікке жетуі беріктің актерлік шеберлегінің арқасы деп те айтуғ болады. бұдан кейін тағы да 2010 жылы ақан сатаевтың қазақ кино тарихында алғаш рет «экшн» жанрында түсірілген «ликвидатор» фильмінде басты рөлді айтжановқа тапсырады. фильмге жасақталған әртістік құрама мықты, өйткені мұнда отандық кино және театр өнерінің қаймақтары жиналған(бір эпизодта есіктен басын қылтитатын ит екеш иттің рөлін де 3 бірдей үміткер таңдалғанына не дерсіз). бұндай сыннан өте алған актердің, көкжиегі кеңейіп өзіне деген сенімі артатыны белгілі. жалпы бюджеті 2миллион доллар құраған фильмде берік айтжанов, арсен есімді оққағар жігіттің рөлін атқарады. арсен өзінің журналист ағасының кісі қолынан өлгендігін сезіп, кек қайтармаққа бел буады.

Өнеркәсіп – ұлттық ң шикізат, отын, энергия өндірумен, ағаш өнімдерін дайындаумен, өнеркәсіп және ауыл шаруашылық шикізатын өндіріс құрал-жабдығы мен тұтыну заттарына өңдеумен (қайта өңдеумен) айналысатын кәсіпорындарды (зауыттарды, фабрикаларды, кеніштерді, шахталарды, электр стансаларын, т.б.) біріктіретін аса маңызды саласы. екі үлкен топтан – 1) өндіруші өнеркәсіптен – мұнай, газ, көмір, шымтезек, тақтатас, тұз, қара және түсті металл кентастарын, металлургия үшін кентасқа жатпайтын құрылыс материалдарын өндіру, ағаш дайындау, энергетикалық шикізат алу, т.б.; 2) өңдеуші өнеркәсіптен – қара және түсті металдар, қақтама, машиналар мен жабдықтар, қ өнімдер, цемент және басқа құрылыс материалдарын, ағаш өңдеу, жеңіл өнеркәсіп пен тамақ өнеркәсіпі өнімдерін өндіру, өнеркәсіп бұйымдарын жөндеу, т.б. құралады. сондай-ақ ол өндіріс құрал-жабдығын өндіретін өнеркәсіп (“а” тобы) пен тұтыну заттарын өндіретін өнеркәсіп (“б” тобы) салаларына бөлінеді. өнімнің бір түрлері түгелдей “а” тобына жатады (станоктар, өнеркәсіптік тракторлар, жабдықтар, қара және түсті металл кентастары, минералдық тыңайтқыштар, т. екінші бір түрлері түгелімен “б” тобына (тігулі киім, тоқыма бұйымдары, нан, нан-тоқаш өнімдері, тағамдық қ өнімдері, жиһаз, тоңазытқыш, телевизор, т.б.) жатады. көмір, электр энергиясы, кездеме, ұн, ет және өндірістік мақсатта пайдаланылатын басқа да өнім түрлері олардың нақты тұтынылуына қарай екі топтың арасында бөлініске түседі. “а” тобының өнімдері еңбек құралдары мен еңбек заттарына бөлінеді.