Нужы пословицы на казахском языке про дружбу, труд, доброту, ум и

о здоровье 

1әуелгі байлық — ден саулық, екінші байлық — он саулық, үшінші байлық — ақ жаулық.         

 

2денсаулық — зор байлық.     3жарлының байлығы — дәнінің саулығы. 

     

4бас аманда мал тәтті, бас ауырса, жан тәтті. 

 

5өлгенге өкпе жүрмейді.     

 

о дружбе 

1дос — ажарың, жолдас — базарың. азаматпен дос бол, қадіріңді біледі. 2айрылғысы келген дос аяулыңды сұрайды. айрылар дос ердің артқы қасын сұрайды. 3айрылмастай досыңа қайрылмастай сөз айтпа. 4айтулы достың малы бір, кемедегінің жаны бір. 

 

5ауыр сөз айтқан дос емес. 6босқа бергенше досқа бер. 7бір пайдадан кешкен мың кісімен дос болады. 8дәмді болса - достық қымбат, мәнді болса - жастық қымбат. 9дос — ажарың, жолдас — базарың.  

10дос басқа қарайды, дұшпан аяққа қарайды. 11дос бергеннің түсіне қарама. 12дос болмас сыртта жүріп мақтамаса, бірін-бірі жамаңдықтан сақтамаса (әбубәкір). 13дос болсаң берік бол, досыңа серік бол. 14"дос" деп сынамай сыр айтпа, достың да досы бар. 15дос досқа жалынса, достың көңілі алынады. 16дос досқа зиянкер емес, зиянкер болса дос емес. 17дос егіз, дұшпан сегіз. 

об уме     

ң жүзі ақылдың айнасы. 2айғайлы жерде ақыл аз. 3айла алтау, ақыл жетеу — айлаға ақыл қосылса, алдырмайтын екеу. 4айлалы түлкі алдырмас. 5айласыз батыр алдырар. 6айтысып сөзге келгенше ақылмен жөнге кел. 7"ақ еділдің өзі болмасақ та бұлағымыз, ақылды бастың өзі болмасаң та қүлағымыз". 8ақыл ағадан, ілтипат ініден. 9ақыл көрігі, ақылдың сабыр серігі. 10ақыл азбайды, әділдік тозбайды, 11арамдық озбайды. 12ақыл айнымас, алтын шірімес. 13ақыл айтсаң батыл айт. 14ақыл — алтын сандық, қарай ашылар. 15ақыл — арман, ой — өріс. 16ақыл ауыздан, мерей көзден.     

о доброте

1жақсылыққа жақсылық — әр кісінің ісі, жамандыққа жақсылық — ер кісінің ісі. 

2қайыр бар жерде ырыс бар. 

3қайыр қылсан, бүтін қыл. 

4жақсылық суға батпас, жарыққа бір шығар, жатпас. 

5жақсылық жерде қалмайды. 

6жақсылық — жүректен, жамандық — білектен. 

7жақсылықтың ерте-кеші жок 

про любовь к сожалению незнаю.

күлме доска кулер доска,

  ормансыз отансыз бул бул

 

«ұлы абайдың шығармашылық мұрасы-халқымыздың ғасырлар бойы маңызын жоймайтын рухани қазынасы.маңызын жоймау былай тұрсын,заман өзгеріп,қоғамдық санада күрт сапырылыстарпайда болған сайын бұл қазына өзінің жаңа бір қырларымен жарқырай ашылып,қадірін арттыра түсетініне абайдан кейінгі уақыт айқын көз жеткізді. ақынның дүниеге келгеніне бір жарым ғасыр,ал өзінің мәңгі өлмес шығармаларымен халқына сөздің ұлы мағынасында ұстаздық ете бастағанына ғасырдан астам уақыт өтті.содан бері оның артына қалдырып кеткен мұрасы елі мен жұртының рухани өміріндегі қай бұрылыстар мен қай құбылыстар тұсында да айнымас темірқазық,адастырмас құбыланама болып қызмет етіп келеді. бұл күнде абай сөзі әр қазақтың ағзасына ана сүтімен бірге дариды десе,артық айтылғандық емес.ана сүті тән қорегі ретінде жас сәбидің буыны бекіп,бұғанасы қатаюына қызмет етсе,ақын сөзі оның санасына қ пен азаматтықтың ұрығын сеуіп қызмет етеді». (ж.ысмағұлов.) өнер-білім жолындағы ізденісін абай өз бетімен үйрену арқылы ,орысша кітаптарды көп оқиды. 80-жылдардың орта кезінен бастап, абай ақындық жолға біржола бет бұрды.бұл кездегі оның өлеңдерінің қай-қайсысы болсын-толысқан ой-сананың жемісі.бұған дейін арагідік жазған өлеңін өз замандасы көкпай атынан таратып жүрген абай 1886 жылдан бастап өз атына көшірген.осы жылдардан бастап абай өлеңді үзбей жазуға тырысқан.бірақ ел арасындағы шиленіскен тартыстар оның әдебиетпен бірыңғай шұғылдануына мүмкіндік бере бермеген.

«ырыс алды – ынтымақ» деген қағиданы басты назарда ұстаған қазақ халқы ел арасындағы ынтымақ-бірлікті, татулықты ерекше бағалаған. «ынтымақты ел озады, ынтымақсыз ел тозады» деп, әлеумет арасында бірліктің сақталуына басымдық берген. сондықтан қоғамдағы ынтымақты күшейтетін іс-шараларға қатты көңіл бөлген. бір-бірінің жетпей жатқан жерлерін жалғап, қолынан келгенше жәрдем көрсетуге тырысқан. сөйтіп, ұлы абайдың «біріңді қазақ бірің дос, көрмесең істің бәрі бос» деген ұлағатын іс жүзіне асырған. қазақ қоғамындағы ынтымақтың көрінісін біз жәрдем шараларында көреміз. енді соларға тоқталып өтейік. олардың кейбірі қазіргі күнге дейін сақталған. мысалы, бұрынғы қазақ даласында  жұртшылық  деген  әдет-ғұрып кеңінен тараған. онда қарызға, шығынға  батқан, одан шығатын  жағдайы  болмаған жақын-жұрағатқа ағайындары, ауылдастары көмектесетін. бұл жәрдем ағайындардың мәслихат-кеңесінен кейін жасалады. жұртшылық салты алаш жұртының ауызбірлігінің, бір-біріне жанашырлығының айқын дәлелі.