андрэ́й тадэ́вуш банавенту́ра касцю́шка — ваенны дзеяч рэчы паспалітай, які стаў нацыянальным героем у беларусі, польшчы і зша. удзельнік барацьбы рэчы паспалітай расіі і прусіі, а таксама ўдзельнік вайны за незалежнасць зша. лідар нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 года ў рэчы паспалітай расійска-прускай акупацыі краіны.
касцюшка нарадзіўся ў лютым 1746 года ў рэчы паспалітай, у вёсцы на тэрыторыі сучаснай беларусі; яго дакладная дата нараджэння невядомая. у 1768 годзе касцюшка пераехаў у францыю ў 1769, каб працягнуць далейшае навучанне. ён вярнуўся ў рэч паспалітую ў 1774 годзе, праз 2 гады пасля яе першага падзелу, і заняў пасаду выхавальніка ў хатняй гаспадарцы юзафа сасноўскага. пасля таго, як касцюшка зрабіў спробу збегчы з дачкой свайго працадаўцы і быў жорстка збіты слугамі яе бацькі, ён вярнуўся ў францыю. у 1776 годзе касцюшка пераехаў у паўночную амерыку, дзе прыняў удзел у вайне за незалежнасць зша ў званні палкоўніка кантынентальнай арміі. будучы дасведчаным ваенным інжынерам, ён распрацоўваў і камандаваў будаўніцтвам самых сучасных умацаванняў, у тым ліку форта ў вест-пойнце, нью-ёрк. у 1783 годзе, у знак прызнання яго заслуг, кантынентальны кангрэс вылучыў яго ў брыгадныя генералы.
вярнуўшыся ў 1784 годзе на радзіму, касцюшка далучыўся да арміі рэчы паспалітай у званні генерал-маёра ў 1789 годзе. праз два гады пасля вайны расіі з рэччу паспалітай, якая прывяла да другога падзелу федэрацыі, ён арганізаваў паўстанне ў сакавіку 1794 года, узначаліўшы яго. расійскія войскі захапілі яго ў бітве пад мацяёвіцамі ў кастрычніку 1794 года. паражэнне паўстання касцюшкі ў лістападзе 1794 прывяло да трэцяга падзелу рэчы паспалітай, які спыніў незалежнае існаванне польскага каралеўства і вялікага княства літоўскага. у 1796 годзе, пасля смерці расійскай царыцы кацярыны вялікай, касцюшка быў памілаваны яе пераемнікам паўлам i і эміграваў у зша. у 1798 годзе касцюшка напісаў завяшчанне, якое пакінуў свайму блізкаму сябру томасу джэферсану, які раздзяляў яго ідэалы правоў чалавека. паводле завяшчання ён пакідаў усе свае амерыканскія актывы на вызваленне і адукацыю амерыканскіх рабоў. у рэшце рэшт ён вярнуўся ў еўропу і жыў у швейцарыі да сваёй смерці ў 1817 годзе.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Сачыненне на тэму пераказ зместу кінафільма
хацiкa: самы лепшы сябар прафесар універсітэта паркер уілсан знаходзіць на вакзале шчанюка, адпраўленага з японіі ў амерыку. паколькі ніхто па яго не прыходзіць, паркеру даводзіцца пакінуць шчанюка ў сябе. за той час, што сабака жыве ў прафесара, паміж імі ўзнікае моцнае сяброўства. паркер вельмі моцна прывязваецца да свайго новага прыяцел . кожны дзень хацiка праводзіць гаспадара да вакзала, калі той адпраўляецца на працу, а ўвечары прыходзіць да вакзала, каб сустрэць яго. аднойчы прафесар раптоўна памірае на лекцыі ва ўніверсітэце ад сардэчнага прыступу. не дачакаўшыся гаспадара, хаціка працягваў прыходзіць на вакзал, не прапускаючы ніводнага дня. нягледзячы на тое, што сабаку спрабавалі забраць сваякі прафесара, ён нязменна працягваў вяртацца на вакзал. мясцовыя гандляры і чыгуначнікі падкормлівалі хацiка, захапляючыся яго упартасцю і адданасцю. неўзабаве аб незвычайным сабаку газетчыкі, і хацiка становіцца героем прэсы. да канца сваіх дзён хацiка штодня прыходзіць на вакзал да прыбыцця цягніка і чакае да самага вечара, што вось-вось яго гаспадар выйдзе з чарговага цягніка. ён так і не прыходзіць, але хацiка, як верны сабака, не пакідае свайго месца. на той станцыі адданы сабака і памёр, не дачакаўшыся гаспадара.