14. адзначце складаныя сказы, у якіх правільна пастаўлены знакі прыпынку паміж часткамі: 1) на кухні зазвінеў мабільнік, і маці хутка выйшла з пакоя. 2) ззаду беглі байцы, і не сціхалі аўтаматы. 3) прыйдзе час – зноў збудуем мы хаты ў 4) я зразумеў: не варта адразу хваліць адзін аднаго. 5) там, дзе зайшло сонца ўжо расцягнулася, як доўгае пяро, сіняе воблака. 15. адзначце складаныя сказы з рознымі віі сувязі частак: 1) ракеты патухлі, а кулямёт не сціхаў, і забіла адразу здагадаўся, што пад грукат стрэлаў самы зручны момант выбрацца з вады. 2) вагон быў пуставаты, дарога далёкая, пажылы праваднік гаваркі. 3) час блізіўся пад абед, было душна, і пятрок падумаў пра тое, што цяжка будзе жонцы ў аўтобусе, калі надумае сёння ехаць. 4) мы ахвотна згрызлі сакавітыя белабокія антонаўкі, зжавалі акрайчык хлеба, а тым часам лес пачынаў ажываць, поўніцца першымі галасамі аленяў. 5) маўклівая вайна ў глушаковай хаце, якая пачалася з таго вечара, калі яўхім аб’явіў, што хоча жаніцца з ганнаю, ішла без перамір’я некалькі тыдняў. тэкст да заданняў 16–20 (1) гарады, як і людзі, маюць свае знешнія асаблівасці, уласны гістарычны лёс. (2) мазыр шырока раскінуў свае прамысловыя і жылыя мікрараёны на берагах ракі прыпяці. (3) яго непаўторную чароўнасць прызнаюць не толькі мазыране, але і шматлікія госці з іншых рэгіёнаў беларусі, блізкага і далёкага замежжа. (4) адпавядае прыроднай прыгажосці і гісторыя гэтай зямлі. (5) сведкамі эпох, якія адшумелі над краем, з’яўляюцца шматлікія помнікі гісторыі і культуры, памятныя мясціны, звязаныя з працоўнымі і ратнымі подзвігамі нашых продкаў. 16. знайдзіце ў 5-м сказе дзеепрыметнік. вызначце яго стан. адказ запішыце. 17. адзначце, чым ускладнены 1-ы сказ: 1) аднароднымі членамі; 2) пабочным словам; 3) адасобленым азначэннем; 4) адасобленай акалічнасцю; 5) параўнальным зваротам. 18. знайдзіце ў тэксце складаназалежны сказ. вызначце від даданай часткі. адказ запішыце. 19. выпішыце з тэксту слова, якое з’яўляецца сродкам сувязі 2-га і 3-га сказаў. 20. вызначце стыль і тып тэксту. адказ запішыце.

защищая все прогрессивное в многовековой чешской культуре, юлиус фучик (1903-1943) создает цикл «носители факела», где рассказывает о борьбе патриотов за чешский язык и национальную науку в период «тьмы», после битвы на белой горе в 1620 году, когда было разгромлено освободительное движение.
новое освещение демократических традиций было дано фучиком в работе «борющаяся божена немцова», написанной в марте 1939 года, когда фашистские войска вступили в прагу и писатель перешел на нелегальное положение. -критические статьи фучика как о творчестве современных ему писателей, так и о классиках
чешской имели в те годы большое общественно-политическое значение.

стилю фучика присущи взволнованность и полемичность, художественная образность. его творчество замечательно тем, что сочетает в себе -критику капиталистического строя и оптимизм. участие писателя в рабочем движении,
в забастовках, деятельность его как журналиста и пропагандиста - все это созреванию незаурядного таланта фучика.

тема героизма, поднятая фучиком еще в начале творческого пути, получает в «репортаже» наиболее полное решение. при этом автор - не исключительная личность, он не одинок.
друзья и соратники фучика, как и он, сохраняют присутствие духа. в главах «люди и людишки» сказалось умение схватить человеческий характер в ярчайшем проявлении, запечатлеть его суть. этому научила писателя большая практика журналиста. книга поражает своей стройностью, хотя фучик никогда не видел
снова ранее написанного и не мог перестраивать, переделывать текст. тем не менее повествованию о двух мирах присуще глубокое внутреннее единство. в «репортаже» преобладает ритмическая проза, и наряду с богатством стилистических средств это способствует смысловой емкости небольшой книги, в
значительной степени определившей развитие чешской послевоенной .

видное место в становлении социалистического реализма заняли труды и плодотворная деятельность в «деветсиле» и «левом фронте» талантливого критика-марксиста бедржиха вацлавека (1897-1943), погибшего в освенциме, он
прошел сложный путь от увлечения поэтизмом до создания зрелой концепции социалистического реализма в своих работах «чешская xx века» (1934), «творчеством к реальности» (1937), где, досконально исследуя лучшие произведения современников, освещал художественные принципы новой, у него на глазах .

при всей сложности картины течений ведущее направление в чешской определялось усилением критической направленности произведений чешских реалистов и становлением социалистического реализма в творчестве большинства передовых писателей. в период непосредственной угрозы фашизма и
оккупации чехословакии высокого идейно-художественного уровня достигла антифашистская . революционные традиции и принципы социалистического реализма были, развиты в освобожденной чехословакии.

(верш неруш)тэма роднай мовы, яе лёсу, яе бяскрайняга, бяздоннага багацця і будучыні, бадай, самая хвалюючая на працягу ўсёй творчасці барадуліна. гэта абумоўлена тым, што для кожнага сапраўднага беларуса, мова – найсвяцейшая з усяго святога, а рыгор барадулін быў сапраўдным беларусам. верш
негалосна адмаўляе нігілістычную ідэю ў савецкага саюзу стварыць адзіную “камуністычную” культуру, знішчыць з твару зямлі культуры розных народаў, у тым ліку і беларускую.

верш “неруш” – адзін з многіх вершаў барадуліна аб непаўторнай прыгажосці і невычэрпным багацці нашай мовы. нерушам
ранішнім паэт называе родную мову з тае нагоды, што яна такая ж чыстая светлая, як раніца, што разумее тое, што на зямлі беларускай наўрад ці ёсць людзі якія дасканала, да апошняй кроплі родную мову. аб родным слове барардулін піша:

мне шукаць цябе,

покуль гляджу,

пад
зялёным крылом верасовак,

пад крысом

і спякоты й дажджу.

неруш – гэта сінонім першаснасці, некранутасці. у вершы выяўляецца страсная ўлюбёнасць паэта ў сваю родную зямлю, у свой край. гэта лірычная клятва, споведзь свайму народу, зямлі, мове…

паэт знаходзіць
трапныя, змястоўныя словы, падкрэсліваючы гэтым багатыя выяўленчыя здольнасці роднай мовы:

слова, што як нарог для ратая,

як для ластаўкі – стромы вільчак,

ад якога на небе світае,

ад якога яснее ў вачах.

роднае слова і яго вобразна-выяўленчае багацце
ўяўляюцца паэту магутнай, магічнай, цудадзейнай сілай, ад якой “на небе світае”, “яснее ў вачах”… кожны радок верша, як і кожны радок і вобраз барадулінскай паэзіі, аблашчаныя пяшчотнай любоўю да роднага слова. назваўшы родную мову ранішнім нерушам, паэт бы папярэджвае нас, што да кожнага слова і
вобраза роднай мовы патрэбна ставіцца ўдумліва, уважліва і тады перад намі адкрыюцца ўсе невядомыя дагэтуль нямніцы роднай мовы. адкрываць для іншых хараство беларускай мовы – адна з галоўных мэт паэта. эмацыянальна ўзрушана паэт кажа чытачу аб уласным творчым абавязку кожнага з нас берагчы духоўны
скарб продкаў: “неруш свой панясу я аберуч, як слязіну з матуліных воч”. мову, як усё жывое, і як чалавека трэба бараніць на барадулінскую думку, адстойваць ад усяго, што можа яе пакрыўдзіць. апошнія радкі верша, у якіх увасоблены яго асноўны ідэйны змест, гучаць урачыстай прысягай паэта і яго
лірычнага героя”

неруш ранішні – матчына слова,

мне, як бору, цябе засланяць!