Подскажите текст "танец жураўлёў"! начало такой "быў сіні золак світанку. з сінечы ужо досыць выразна выступалі абрысы прыбярэжнага кустоўя з-за бярозы."

    шмат я чуў розных спрэчак аб пгчасці. шчасце — гэта багацце, грошы. багатым заўсёды жывецца лягчэй, чым бедным. але сапраўднага шчасця, моцнага сяброўства за грошы не купіш. калі чалавек пакрыўдзіў каго-небудзь, яму робіцца неяк не па сабе. пра такіх кажуць: «сумленне не дае спакою». а ад сумлення ніякімі грашыма не адкупішся.            шчаслівы той, хто будуе шчасце не толькі для сябе, але і для ўсіх, хто любіць людзей, і каго яны паважаюць і любяць, бо шчасце — гэта не толькі мець, браць, атрымліваць. шчасце і ў тым, каб умець аддаваць, другім, дзяліцца з імі радасцю. шчаслівы чалавек не можа быць абыякавым да чужой бяды, жыць па прынцыпу «мая хата з краю». важна навучыцца знаходзіць іскрынкі шчасця ў будзённым жыцці. і з гэтых іскрынак, калі яны збяруцца разам, можа ўспыхнуць факел, які будзе асвятляць шлях чалавечнасці, дабрыні. і яшчэ вельмі добра, калі ты патрэбны людзям, калі цябе чакаюць, табе дзякуюць за дапамогу, за параду. ці ж гэта не шчасце?             кожны разумее шчасце па-свойму. але ўсе людзі на зямлі, дзе б яны ні жылі, аднолькава ў, што няма і не можа быць шчасця без міру.

Камедыя "хто смяецца апошнім" была напісана ў 1939 годзе, калі чалавека маглі схапіць без усялякага дазнання, проста па даносу. таму не дзіўна, што большасць людзей знаходзілася ў нейкім запалоханым стане, пад страхам апынуцца ў гулагу. якраз да такіх людзей і належыць навуковы ўнік туляга. туляга - адна з асноўных дзеючых асоб п'есы. увесь знешні выгляд тулягі цалкам адпавядае яго прозвішчу. ён нейкі нязграбны, няспрытны, нібы сапраўды туляецца з аднаго месца на другое. аднойчы, калі туляга ішоў у інстытут, нейкі чалавек заўважыў яго падобнасць да дзянікінскага палкоўніка. а паколькі туляга і сапраўды некалі жыў у тым горадзе, назва якога прагучала ў вуснах незнаёмца, то бедалагу гэта насцярожыла і вельмі напужала. ён расказаў пра гэты выпадак у інстытуце. пачуўшы пра гэта, зёлкін - яшчэ адзін ўнік гэтай навуковай установы і ўсім вядомы выдумшчык і пляткар - перайначыў яго расказ так, што выходзіла, быццам туляга на самой справе дзянікінскі афіцэр і вельмі баіцца цяпер гэтага. у той час дырэктар інстытута гарлахвацкі пад пагрозай выдачы "дзянікінца" нкус прымушае тулягу напісаць за яго навуковую працу і паставіць пад ёй прозвішча гарлахвацкага. такі адкрыты шантаж узнімае хвалю незадаволенасці ў тулягі, сумленнага навукоўца. ён і раней адчуваў сваё становішча вучонага-парабка, але не хапала смеласці, каб пазбавіцца ад гэтага. апошняй кропляй стала здарэнне з зіначкай зёлкінай, калі гарлахвацкі, баючыся жончынага гневу, выкліканага яго "шашнямі" з зіначкай, павярнуў усё так, што атрымалася, быццам з зінай у кабінеце быў не ён, а туляга. вынесці такога сораму туляга не мог, таму тут жа пачаў распрацоўваць план, як адпомсціць ненавіснаму невуку і кар'ерысту. ён раіцца, дзеліцца сваімі думкамі з ўнікамі інстытута, шукае іх падтрымкі і дапамогі. гэта яму з цягам часу пераадолець страх. заставалася толькі пераступіць апошнюю прыступку - выкрыць лжэвучонага, які да таго ж яшчэ і дырэктар навуковай установы. у гэтай цяжкай справе тулягу і чарнавус, вера і левановіч. яны спакойна яго выслухалі, паспачувалі і паабяцалі падтрымку. да моманту зачытвання "навуковай працы" туляга ўжо вызваліўся ад страху і быў рашуча настроены іць усім ўнікам праўду. пасля таго, як гарлахвацкі зачытаў напісаную тулягам працу, усім стала зразумела, што ўяўляе сабою гэты чалавек як вучоны. у дакладзе сустракаліся такія дэталі, што ўзнікала пытанне, хто на самой справе больш "карысны выкапень" - гарлахвацкі ці тая жывёліна, пра якую гаварылася ў дакладзе. заканчваецца камедыя трыўмфам тулягі. а гарлахвацкага забіраюць у нкус па справе здрадніцтва. у кантрасце паміж пачаткам і канцом твора і хаваецца сэнс яго назвы. спачатку смяяўся гарлахвацкі, паціраючы рукі ад радасці, што, дзякуючы страху тулягі, зможа ў хуткім часе абараніць дысертацыю і закрыць рот тым, хто падазрае яго ў лжэвучонасці і не давярае яму. у канцы смяецца туляга, задаволены тым, што хапіла-такі смеласці і рашучасці перамагчы страх і выкрыць ярага кар'ерыста і невука. сэнс назвы твора "хто смяецца апошнім" у тым, што нельга лічыць куранят па вясне, таму што яшчэ не раз выйдзе на паляванне ліса. і, як сцвярджае народная мудрасць, той смяецца добра, хто смяецца апошнім.