Нужно найти ошибки(если есть) и перевести до конца. жыў у высокім цераме князь, было дзяцей у яго шмат, ды ўсё дочкі, а сын адзін-адзінюткі быў. вельми любіў яго князь. багацце меў незлічонае, і пакінуць усё тое дз(е, я)ўчатам без працягу свайго княжескага кораня было для яго вялікай крыўдай. і таму князьку маладому з малых год (–? )было усе дазволена . а старэйшых дачок трымаў бацька ў строгасці і паслушэнстве. прызначыў ім вялікі пасаг кожнай, і ўсё. больш ні на якую ласку яны не маглі спадзявацца, таму што ўся бацькоўская любоў і ўвесь маёнтак былі маладому князю.абзац пачаў князёк падрастаць . як дубок, роўны, і шчокі ружовыя, валасы русыя, вочы блакітныя. быу ён цихи и паслухмяны. як падышла пара яго жаніць — надарыўся нечаканы выпадак. моцна закахаўся князёк у дачку карчмара сару, прыгажуню-яўрэйку. даведаўся пра гэта князь, раззлаваўся: – не будзе табе майго благаславення! абзац карчмара загадаў у падзямелле кінуць .але князёк таксама характар паказаў. быў у яго невялікі маёнтак, ад нябожчыцы-маці ў спадчыну дастаўся, золата каваны куфэрак. а каб ніхто не ведаў, што ён са сваёй мілай сустракаецца, пабудаваў патаемна ад бацькі, пасярод вялікага возера каменны церамок і пасяліў ў ім сваю каханую. хутка ён і сам на гэты астравок перабраўся, зіма стаяла, і на возеры санную дарогу праклалі. сара ў хрысціянскую веру перайшла, і павінна было быць вянчанне па ўсим законе. а зіма ў той год трымалася марозная, снежная. возера скавала ды снегам занесла. а як прыйшла вясна , вятры падзьмулі , сонца прыпякло, крануўся адразу усюды лёд. і на возеры ваду падняло, і пайшлі па ім гуляць тоўстыя крыгі. вось тут церамок і разнесла. князька ў той час там не было, . ён яшчэ па саннай дарожцы пакаціўся да папа ўляцца. абзац іўся і едзе па веснавой бездарожжы. пад’язджае да возера, а па ім толькі хвалі ды крыгі гуляюць. даведаўся ён , што ніхто з таго вострава і церамка жывы не выплыў. пастаяў, пастаяў князёк, пасля ўзышоў на высокі бераг, ды з разбегу ў возера і кінуўся.абзац дайшла пра тое вестка да старога князя. карчмару ён загадаў камень на шыю прывязаць, у возеры ўтапіць, а сам пасумаваў, пасумаваў ды неўзабаве памёр. і завецца з той пары возера князь-

ДзЯучатам,тюрэ( -) нету,

2)твор “раскіданае гняздо” напісаны на прыкладзе сям’і старага дзеда ануфрыя. князь радзівіл адабраў у ануфрыя  родную хату і родную хямлю. янка купала данным творам апісвае сямейную трагедыю, паказвае сялянскае жыццё у часы панскай улады. таксама купала апісвае пошукі дзеда у страчанай бацькаўшчыне, чалавечай волі і роднай зямлі. сям’я зяблікаў з’яўляецца асноўнай у творы. само паходжанне прозвішча ужо кажа за сябе што сям’я зяблікаў асацыіруецца з беднасцю і абяздоленнасцю. каля пяці гадоў лявон зяблік борыцца з панам за свой кавалачак зямлі, за родную хату. зрастаецца з зямлёй чалавек, быццам бы дрэва са сваімі каранямі. і сапраўды так. калі ссекчы дрэва яно ссохне і згіне. так і чалаек ня зможа без кавлка зямлі існаваць далей.у гэтым і заключаеецца смысл твора “раскіданае гняздо”. галоўны герой не уяўляе сваё дальнейшае жыццё без той роднай да сэрца зямлі, другой маці. аднак пан высудзіў перамогу над лявонам. і лявон вырашае пакончыць сваё жыццё самагубствам. не мала важнае значэнне у творы аададзена сымону. аднак ён не адразу здейнічаў шлях да актыўнай барацьбы.ён хацеў дабіцца жыццёвай справядлівасці сваімі сіламі. яго бацька казаў яму, што ваяваць трэба у жыцці не тапаром а розумам. і сапраўды так. калі сымон страціў блізкага чалаека –бацькцу, у яго адабралі хату і зямлю, адбылася   ганьба зоські, ён вырашыў для сябе, што бацькава павучанне было сапраўдным. і цяпер сымон вырашыў што ён так і будзе рабіць як вучыў бацька, а значыць, ваяваць сымон будзе розумам. годзе хлусні ў свеце, годзе ўсёй няпраўды. потым сымон ідзе на бацькашўчыну на сход. янка купала напрыкладзе сымона апісаў працэс пошукаў беларускага народу шляхоў да вызвалення, а таксама абуджэння нацыянальнай свядомасці. каб с ваімі сіламі народ здабыў зямлю і нашоў сваю волю. у жыцці і сапраўды так, сілай і кулакамі зрабіць нічога нельга. трэба мець розум і светлыя думкі і толькі тады можна знайсці адказ на любое жыццёвае пытанне і вырашыць праблему.

я́нка купа́ла  (настоящее имя  ива́н домини́кович луце́вич,  белор.  іва́н іні́кавіч луцэ́віч; 25 июня (7 июля)  1882  —  28 июня  1942)  — поэт и переводчик, драматург, публицист.

классик . народный поэт бсср (1925).  академик  ан бсср  (1928) и  ан усср  (1929).  родился  25  июня  (7  июля)  1882 года  в деревне вязынка (ныне  молодечненского района  минской области  беларуси) в семье доминика онуфриевича луцевича и бенигны ивановны луцевич (дев. волосевич).

родители были обедневшие   шляхтичи, арендовавшие земли в помещичьих угодьях. род луцевичей известен с начала семнадцатого века. дед поэта арендовал землю у  радзивиллов, но был ими изгнан с родных мест. этот факт лёг в основу купаловской драмы «раскіданае гняздо».

в детстве будущему поэту приходилось много отцу, который, несмотря на своё шляхетское происхождение, по сути принадлежал к числу безземельных крестьян и вынужден был обрабатывать съёмные участки (у  здзеховских  и платя крупные суммы в качестве аренды за использование угодий.

после смерти отца в  1902 году  работал учителем, писарем в помещичьем имении, приказчиком и на других работах. в обнаруженной в национальном архиве анкете призывника луцевича ивана доминиковича указаны его вероисповедание  — римско-католическое и национальность  — .

могила матери янки купалы на военном кладбище минска.могила сестры янки купалы на восточном кладбище минска.

позже иван устроился чернорабочим на местный винокуренный завод, где продолжал трудиться в поте лица. хотя тяжёлая работа отнимала у молодого человека много времени, ему удавалось выкраивать свободные часы на занятие самообразованием; таким образом, вскоре будущий янка купала ознакомился практически со всеми книгами из отцовской и помещичьей библиотек. в  1898 году  закончил народное училище в местечке беларуч.

в 1908—1909 годы жил в  вильне, где работал в редакции первой газеты «наша ніва». там же познакомился с будущей женой  —  владиславой станкевич  — и актрисой павлиной мядёлкой, которой купала одно время был сильно увлечен и в честь которой назвал героиню своей первой пьесы  — комедии  «паўлінка».в это же время написано самое известное стихотворение поэта «а кто там идёт? ». первоначальное заглавие «беларусы» его перевёл на максим горький назвав "суровой и прекрасной песней " предсказав что она "на время… станет «народным гимном» (см. м. горький «о писателях -самоучках». так и было в западной беларуси до 1939 года. на язык это произвидение также переводили михаил исаковский. всеволод рождественский,николай браун. на украинский никита шаповал, максим рыльский, на польский анджей яворский, на литовский людас гир антанас венцлова. среди переводчиков вера рич, мартин наг,чжу ци, альдо севирини, десанка максимович. адольф черны,аб ар рахман аль хамиси,кайсын кулиев аалы токомбаев,багарт шинкуба, наири зарьян, расул рза,расул гамзатов, юван шествалов, микуль шульгин. кузебай герд написал по мотивам стихотворения купалы удмуртский национальный гимн. перевод «а кто там идёт? » на вепский эдуардом бронзовым стал первой ласточкой национальной   не  указан  49  дней].

в 1909—1913 годах начинающий поэт учился в  санкт-петербурге  на подготовительных общеобразовательных курсах а.черняева, затем в  1915 году  проучился в  московском городском народном университете, который был основан на средства известного в  российской империи  золотопромышленника и мецената  альфонса леоновича шанявского  и его жены в  1908 году; университет находился в москве и носил имя мецената.

янка купала поступил в народный университет в сентябре, однако его намерениям продолжить учёбу помешала всеобщая мобилизация, объявленная в связи с наступлением  первой мировой войны. уже в начале  1916 года  поэта-студента призвали в армию и тот поступил в дорожно-строительный отряд, в составе которого работал вплоть до наступления событий  октябрьской революции.

в это время янка купала обосновался в  смоленске, работал в сфере строительства дорог, где его и застала врасплох революционная стихия. в период с  1916  по  1918  годы  им не было создано ни одного произведения, однако позже янка купала в своей лирике обратился к теме выживания отдельной личности и народа в целом в годину перелома. следует упомянуть такие программные произведения послевоенно-революционного периода, как «время», «для отчизны», «наследство», «своему народу», которые датируются  1919 годом.

после революции янка купала поселился в  минске. события  советско-польской войны  существенно не повлияли на образ жизни поэта: он пережил годичную польскую оккупацию минска, в котором и остался жить до следующей войны.лауреат  сталинской премии  первой степени (1941).