Биіктік белдеулігі , тік белдемдік – тау биіктігіне байланысты табиғат құбылыстарының белгілі заңдылықпен өзгеруі. Биіктік артқан сайын күн радиациясы күшейеді, бірақ ауа температурасы (1 км биіктікте 5 – 6°С-қа) мен қысымы (11 – 15 м биіктікте 1 мм-ге) төмендеп, құрамы өзгереді; белгілі бір биіктікке (жауын-шашынның ең көп түсетін белдеуі) дейін ылғалдылық көбейе береді де, одан жоғары қайтадан азая бастайды. Климаттық белдеуге байланысты таудағы топырақ, өсімдік, жануарлар, жиналатын судың мөлшері, тіпті жер бедері, яғни бүкіл ландшафт өзгереді. Таудың ең төменгі белдеуінің ландшафтысы сол тау жатқан ендік бағыттағы белдемге сәйкес болады. Мысалы, Орта Азиядағы таудың етегінде шөлді ландшафт, одан жоғарыда шөбі шүйгін дала, одан әрі орманды белдеу, бұлардан жоғары альпі шалғыны, ең жоғарыда көп жылдық қар мен мұздықтың нивальдық белдеуі жатады. Көптеген жергілікті жағдайларға, тау беткейлерінің экспозициясына және желдердің соғуына байланысты Биіктік белдеулігі әр түрлі биіктікке сәйкес келеді. Биіктік белдеулігі Қазақстан тауларының барлығында дерлік тараған және ол солтүстіктен (Алтайдан) оңтүстікке қарай (Тянь-Шань тауларына дейін) әр түрлі Биіктік белдеулігі құрып отырады. Егер таулық орман белдеуі Алтайда 700 – 900 м биіктікте болса, Жетісу (Жоңғар) Алатауында 900 – 1100 м, Іле Алатауында 1200 м биіктіктен басталады. Қазақстанда Іле өзені аңғарынан (400 м) басталып, Талғар шыңына дейін созылып жатқан Іле Алатауының Биіктік белдеулігінде Жер бетіндегі табиғат белдеулері түгел кездеседі. 200 км-ге созылған табиғаттың ғажап Биіктік белдеулігі үлгісі Р.И. Аболиннің 1930ж. шыққан «Балқаш өңірінің шөл даласынан Хантәңірі қарлы шыңына дейін» атты еңбегінде баяндалған. [1]
Суда́н (араб. السودان), полное название — Респу́блика Суда́н (араб. جمهورية السودان Джумхурийат ас-Судан) — государство в Восточной Африке. Граничит с Египтом на севере, Ливией — на северо-западе, Чадом — на западе, Центральноафриканской Республикой — на юго-западе, Южным Суданом — на юге, c Эритреей и Эфиопией — на юго-востоке. На северо-востоке омывается водами Красного моря. Столица — город Хартум. До разделения на Судан и Южный Судан являлся крупнейшей по территории африканской страной (площадь составляла 2 530 397 км2), ныне занимает третье место после Демократической Республики Конго и Алжира.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
При подъеме он охлаждается, поэтому содержащаяся в нем влага конденсируется, что и вызывает выпадение осадков. Погода изменяется таким образом: наступает потепление, идут затяжные дожди.При вторжении холодного воздуха он, как более тяжелый, подтекает под теплый, выталкивая его вверх. Поднимаясь теплый воздух быстро охлаждается, поэтому выпадают обильные осадки — ливни, часто с грозами. После этого наступает ясная, прохладная погода.С атмосферными фронтами связано формирование крупных атмосферных вихрей — циклонов и антициклонов. Интенсивная циклоническая деятельность зимой развивается над Баренцевым, Карским, Охотским морями и северо-западной частью Русской равнины. В летний период циклоны наиболее интенсивно развиваются на Дальнем Востоке и на западе Русской равнины. Антициклоны активно действуют зимой в Восточной Сибири, а также как зимой, так и летом на юге Русской равнины.Циклоны — это вихри с низким давлением в центре, антициклоны — с высоким давлением в центре. Воздух в циклоне движется от периферии к центру, отклоняясь против часовой стрелки (в Северном полушарии). В центре воздух поднимается и растекается к окраинам. При этом происходит конденсация влаги и выпадают осадки.Циклоны имеют весьма внушительные размеры — 2—3 тыс. км в поперечнике и перемещаются со скоростью около 30 км/ч.По территории России циклоны обычно перемещаются с запада на восток, поскольку в умеренных широтах господствует западный перенос.В антициклоне происходит движение воздуха от центра к периферии с отклонением по часовой стрелке (в Северном полушарии). В центр антициклона постоянно поступает воздух из верхних слоев тропосферы. При опускании этот воздух прогревается и удаляется от насыщения водяным паром. Поэтому в антициклоне погода стоит ясная, безоблачная, с большими суточными колебаниями температуры.