Әскери, жаңа қ саясатқа келетін сұрақтар(әр саясат 3 сұрақтан)

Жаңа экономикалық саясат — 20 ғасырдың 20-жылдарындағы КСРО-да Азамат соғысы салдарынан қираған ел экономикасына жеке меншік иелерін тартып, адамдардың өз еңбегіне мүдделілігін орнықтыруға бағытталған әрекет. 1921 жылы көктемде РКП (б) 10-съезінде “әскери коммунизм” саясатынан Жаңа экономикалық саясатқа(ЖЭС) көшу туралы шешім қабылданды. Жаңа экономикалық саясат шеңберінде қираған халық шаруашылығын қалпына келтіріп, социализмге өту көзделді. Оның мәнісі азық-түлік салғыртын азық-түлік салығымен алмастырып, жеке меншіктің түрлі формаларын пайдалануға жол ашу болды. Жаңа экономикалық саясаттың енгізілуіне байланысты сырттан шет ел капиталы (концессиялар) тартылып, ақша реформасы (1922 — 1924) жүргізілді. И.В. Сталин мен оның маңындағылардың ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру, басқару кадрларына қарсы жаппай жазалау әрекеттерін қолдануы салдарынан 20 ғасырдың 30-жылдарының басында жаңа экономикалық саясат іс жүзінде тоқтатылды. [1] Өнеркәсіптегі өзгерістер: Экономиканы дамыту үшін ең алдымен ірі өнеркәсіпті қалпына келтіру және қайта құру қажет болды. 1. Кәсіпорындар сала бойынша ірі тресттерге біріктірілді. Бірінші дәрежелі кәсіпорындар «Одақтық маңызы бар» тресттерге біріктірілді. Екінші дәрежелі кәсіпорындар Өлкелік трестерге біріктірілді. 2. Ұсақ кәсіпорындар жеке адамға, шетелдіктерге, кооперативтерге жалға берілді. 3. Өнеркәсіп, темір жол, көлік тасымалы шаруашылық есепке көшті. Өнеркәсіптегі өзгерістердің нәтижесінде Риддер қорғасын зауыты 1923 жылы одақтағы өндірілетін қорғасынның 40% -ын өндіре бастады, Доссор, Мақат мұнай кәсіпорындары іске қосылды, Шымкент сантонин зауыты ашылды, 1927 жылы Қарсақбай комбинаты мыс өндіре бастады. Өнеркәсіптегі өзгерістердің оң нәтижесімен қатар кемшіліктері де болды. Мысалы: Қазақстан шикізаттық бағытта ғана дамыды. Тресттердің пайдасы Ресейге кетті. Ауыл шаруашылығындағы өзгерістер: 1. Әскери коммунизм саясаты кезінде енгізілген салғырт жойылып, оның орнына салық енгізілді (1921 жылы наурызда) 2. Түтін салығы мен күш-көлік салығының орнына бірыңғай заттай салық енгізілді. Салықтың мөлшері салғыртқа қарағанда 2,5 есе аз болды. 3. 1924 жылы 1 қаңтардан бастап салық тек ақшалай төленетін болды. 4. Салық үдемелі болғандықтан, оның бар ауыртпалығы байларға және кулактарға түсті. 5. Мал өсіретін қожалықтар салықтан босатылды.жалдамалы еңбекті пайдалануға рұқсат берілді. 6. Салықтан түскен қаражат халық ағарту ісіне жұмсалды. 7. Жерді арендаға беруге рұқсат берілді. 8. Несие берілетін болды. 9. «Қосшы Одағы» құрылды. 10. 1924-1925 жылдары елге тракторлар әкеліне бастады. Осы өзгерістердің нәтижесінде егіс көлемі ұлғайды, мал саны өсті және кедейлер азайып, орташалар саны көбейді. Байлар, кулактар шектетілді, сайлау, сайлану құқығынан айырды. Сауда: сауда еркіндігі еркіндігі қалыптасты. Оған дәлел: 1. 1921 жыл 24 мамырда «Айырбас туралы» декрет қабылданды. 2. Декрет бойынша айырбас жасауға рұқсат етілді. 3. Жәрмеңкелер ашыла бастады. Мысалы, Ақмола губерниясында «Атбасар» жәрмеңкесі, Ақтөбе губерниясында «Ойыл», «Темір» сияқты жәрмеңкелер, Бөкей губерниясында «Орда» жәрмеңкесі ашылды. Қазақ жерінде барлығы жеті өлкелік, он үш губерниялық және жетпіс бес жергілікті жәрмеңке ашылған болатын. 4. Жеке саудаға рұқсат берілді. Жаңа экономикалық саясаттың жалпы қорытындысы: 1. Жаңа экономикалық саясат кезінде нарық енгізілді. 2. Ауыл шаруашылығы дамымай қалды. 3. Бұл саясат аяғына дейін жеткізілмеді. 4. Өнеркәсіп артта қалды, дамымады. 5. Жаңа экономикалық саясат бұрмаланды. 6. Саяси өмірде демократия бұрмаланды. 7. Еркіндік мүлде болмады. 8. 1921-1922 жылдардағы ашаршылық 1921 жылы жазда қуаншылық болып, малдың 80%-ы қырылып қалды. Елде аштық басталды.Ашығушылар саны барша қазақ халқының 1/3 бөлігін қамтыды.

Сохранились свидетельства четырех древних авторов о методах бальзамирования в древнем Египте. Первое, самое раннее, принадлежит греческому историку Геродоту (484 г. до н. э.), второе - Диодору Сицилийскому (45 г. до н. э.), третье - Плутарху (между 50 и 100 гг. н. э.) и четвертое - Перфрию (около 230-300 гг. н. э.). Современные египтологи считают отчеты Перфрия и Плутарха ненадежными, но признают достоверность отчетов Геродота и Диодора. Современные исследования достаточно точно восстановили процесс бальзамирования в Древнем Египте, который подразделялся на несколько стадий.

X-XII вв. в истории Центральной Азии ознаменовался важнейшим для исторических судеб региона событием исламизации тюркских этносов, падением династии Саманидов и воцарением династии Караханидов. Письменные памятники средневекового Востока дают для исследователя немаловажные сведения об эпохе правителей Караханидского государства. В рамках данной статьи делается попытка раскрыть суть появления ислама в Кашгаре и роль представителей династии Караханидов в распространении новой религии путем сравнительного анализа информаций, содержащих в таких ценных произведениях как «Тазкира-йи Бугра-хан» неизвестного автора, «ал-Мулхакат би-с-Сурах» Джамаля ал-Карши, «Диван лугат ат-турк» Махмуда ал-Кашгари, «Китаб ал-джамахир фи марифат ал-джавахир» Абу Райхан Мухаммад ибн Ахмада ал-Бируни, «ал-Камил фи-т-та’рих» Изз ад-дин Абу Хасана Али ибн Мухаммада ибн ал-Асира, «Та’рих-и Амнийа» Муллы Мусы Сайрами, «Та’рих ал-Йамини» Абу Наср Мухаммада ибн Абд ал-Джаббара ал-Утби и другие.

Караханидское государство считалось «Золотым мостом» между Западом и Востоком. Через Великий Шелковый путь, который проходил по территории Караханидской империи, распространялись разные религии, в том числе и ислам. История исламизации тюркских народов Восточного Туркестана начинается с момента прибытия в г. Кашгар наставника караханидского правителя Султана Сатук Бугра-хана гази – саманидского принца Хваджи Абу Насра Самани. С его именем связано начало конфликта между мусульманами и буддистами. Сведения о нем можно встретить в сочинении Муллы Мусы Сайрами. Согласно «Та’рих-и Амнийа», он прибыл в Кашгар в 332/943-944 г., где правителем был Базир Арслан-хан. В то время султану было 13 лет [1, с. 13]. Однако В.В. Бартольд отмечает, что после смерти правителя Нуха в 954 г. в стране Саманидов началась борьба за трон между наследниками. Потерпев поражение, Наср (Абу Наср Самани – М.Э.) был вынужден бежать к тюркам (первая пол. X в.). На престол Саманидского государства вступил Абд ал-Малик ибн Нух [2, с. 309].

В «ал-Мулахакат би-с-Сурах» Джамаля ал-Карши прибытие Абу Насра Самани описывается следующим образом: «Угулчак Кадыр-хан, брат Базир Арслан-хана, перестал прислушиваться к указаниям посланников ислама (т.е. правителей Саманидской династии – М.Э.), пока не прибыл в Кашгар, убегая от своего брата, Наср ибн Мансур. Угулчак встретил его, как подобает принимать гостей, а Наср ибн Мансур сказал ему «Я занял место в твоем царстве и согласился править твоими подданными и буду верен тебе, если брат будет с тобою грубо обращаться». И он назначил его (Насра ибн Мансура) правителем области Артуджа». По мнению автора, Султану Сатук Бугра-хану в то время было 12 лет [3, с. 102, 104].

Согласно «Тазкира-йи Бугра-хан», Хваджа Абу Наср Самани был избран Аллахом стать наставником Султана Сатук Бугра-хана гази. Он, торгуя, путешествовал по разным городам. Перед отправлением в путешествие он совершал благотворительный акт, раздавая хлеб и еду. Однажды он собрался в очередное путешествие и в ночь перед отъездом увидел сон, где получил весть повременить с поездкой [4, ЛЛ. 30б-31а; 5, Л. 61а].

Шесть лет спустя Абу Насру Самани приснился сон, где он получил весть от пророка Мухаммада, что настало время отправиться в Туркестан и найти караханидского принца. Целью поездки стало то, что Абу Наср Самани должен был обучить султана Кур’ану. Таким образом, Султану Сатук Бугра-хану предначертано было принять «ислам и сделать тюркский народ мусульманами» [4, ЛЛ. 30б-31а; 5, Л. 32а; 6, Л. 40б].

По данным «Тазкира-йи Абу Наср Самани» Хваджа родился в 270/883-884 г. и умер в 350/961-962 г. в возрасте 80 лет. Он был похоронен около селения Артудж в местности Машхад [7, с. 71-72]. Всю свою жизнь он был верным Всевышнему Аллаху. Хваджа получил воспитание у своих наставников – товарища в пути, имама шайха Шакука Каттала и Абу Бакра Садика и стал увайсом [4, Л. 33а; 5, Л. 33б; 6, Л. 41б].