Байлық пен ақыл. бір шалдың төрт ұлы болыпты. бір күні шал ұлдарын жинап алып: -мен қартайдым. біреуіңнің үй иесі болатын уақыттарың жетті. кімнің ақылы мен байлығы сай болса, сол мұрагерім болады. әрқайсың маған байлықтарың мен ақылдарыңды көрсетіңдер, -депті. сонда үлкен ұлы асыл тасты жүзік салған қолын көрсетіп: -міне, менің байлығым. ал кім бай болса, сол ақылды, -депті. екінші ұлы асыл киімдерін киіп, әдеміленіп келеді де: -міне осы түрімді көргендер ақылым мен байлығымның алдында бас иеді, -депті. үшінші ұлы күміспен және тастармен әшекейлеген белдігін буынады да: -мұндай белдікті ешкім ешқашан буынып көрген жоқ, -дейді. әкесі үлкен қарап басын шайқайды да, кіші ұлына: -сен неге үндемейсің? сен қандай байлығыңмен мақтанасың? –дейді. сонда кенжесі: -менің асыл тасты жүзігім де, сәнді киімім де, қымбат тастармен әшекейленген белдігім де жоқ. тек еңбек сүйгіш екі қолым, қайрат, жігерге толы жүрегім ғана бар, -депті. шалға кенже ұлының жауабы ұнайды. ол өзінің мұрагері етіп кіші ұлын белгілепті. үлкен інісінің айтқанынан шықпауды өсиет етіпті. - перевод

Богатство и ум( наставление,совет) у одного старика было 4 сына.однажды старик собрал своих сыновей и сказал; -я постарел.и одного есть возможность стать хозяином дома.у кого хватит богатство и ум тот станет моим наследником.пусть каждый из вас покажет свое богатство и ум. и тогда старший сын показал на котором был одет перстень и сказал; -вот мое богатство.кто богат тот и умный. а второй сын одев дорогую одежду,пришел прихорошевшим(красивым); - тот кто увидел мой вид передо  мной поклоняются-сказал он. третий сын был в  серебренном ремне украшенный драгоценными камнями и сказал; такого ремня  никто  еще не носил. отец   посмотрев на старших сыновей покачал голову и спросил у младшего сына; -а ты что молчишь? ты каким богатством будешь хвастаться ? тогда младший сын ответил; -у меня нет ни драгоценного перстня,ни красивой одежды,ни украшенного драгоценными камнями ремня.есть только две руки которые любят труд,сила,полная энергией сердце. старику понравился ответ младшего сына.и он определил младшего сына -наследником.а старшим сыновьям  наказал повиноваться и слушаться младшего брата.

Объяснение:

Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы — Талас Алатауының (Батыс Тянь-Шань) солтүстік-батыс бөлігін және Өгем жотасын алып жатқан Қазақстандағы тұңғыш қорық. Жамбыл облысының Жуалы ауданы мен Түркістан облысының Түлкібас ауданы аумағында орналасқан. Қорық Ақсу және Жабағылы атты екі өзеннің арасына орналасқан.[1] Ол 1926 ж. құрылған. Құрамында Қаратаудағы «Қарабастау» (126 гектар) және «Әулие» (100 гектар) телімдері бар. Жерінің ауданы 128118 гектар (2007). Қазір Ақсу–Жабағылы қорығы ЮНЕСКО жасаған дүниежүзілік қорықтар тізіміне енген.

Тіл
Бақылау
Өңдеу
Ғұндар — көшпелі халық. Ғұндар тәңіршілдік дінді ұстанып, түркі жазуын пайдаланған. Сөйлеу тілі де түркі тілі болған. Шығыста Мөде «шығыс қу» тайпаларын бағындырды, ал оның құрамына, шамамен алғанда, Керулен және Онон алқаптарында мекендеген сәнби және ұқуан тайпалары кірген. Мөде батыста юеди (юечжи) тайпаларына қарсы жорықтар жасаған. Бұл кезде қазіргі Кореядан Тибетке және Шығыс Түркістаннан Хуанхэнің орта ағысына дейін созылып жатқан аумақ ғұн шаңюйлерінің қол астына түскен, ал солтүстікте ғұн конфедерациясына біріккен тайпалар Байкөлден арғы оңтүстік аудандарға дейінгі аумақты алып жатты. Деректемелерде ғұндардың Саян-Алтай тайпаларына жасаған жорықтары туралы да айтылады. Шежіреші б.з.б. 201 жылы сүннулердің солтүстікке және солтүстік-батысқа қарай жорығын жалғастырып, Қуңюй, Түсүйше, Динлин, Гекүң және Сіңлі елдерін бағындырғанын хабарлайды. Мәтінде берілген түсініктемеде әлгі айтылған бес елдің сүннулердің солтүстік жағында жатқаны айтылады, ол батысында Кем (Енисей) өзенінен Іле алқабына дейін созылып жатса керек. Б.з.б. 201 жылғы жорық кезінде ғұндар Алтай тайпаларын түгелдей дерлік бағындырған, бірақ олар бұл аумақты толық қол астына қаратқан жоқ. Қалай дегенмен де, сол кезде осылай болғанын жазбаша деректемелер де, археологиялық материалдар да көрсете алмады.