Кто-нибудь может ? 1. мәтін бойынша бірнеше сұрақ құрастырыңыз. мәтінге қандай ат қоюға болады? суретші, мүсінші, ақын-жазушы, әнші де табиғаттың өзі. асқар тау, нулы орман, байтақ дала, айдын көл, кәусар ауа, салқын, самал жел, көгілдір аспан, қарлы боран, аптап ыстық, киелі жер, сарқыраған өзен, мәуелі ағаш, мұның барлығы табиғаттың жасаған сұлулығы. табиғат құбылыстары жылдың төрт мезгіліне байланысты өзгеріп тұрады. қоңыржай күз өтіп, қаһарлы қыс келеді. айналаны құлпыртып көктем шығады, жадырап жарқын жаз тұрады. міне, осындай табиғат құбылысының үнемі өзгеруі, оның төрт мезгілге бөлінуі сонау ерте заманнан толғандырған екен. 2. мәтінде асты сызылған сөздерге жазбаша түрде морфологиялық талдау жасаңыз. 3. өзіңізге ұнайтын өлеңді немесе прозалық шығармадан үзіндіні мәнерлеп жатқа айтыңыз.

Мәтіннің аты-табиғат табиғат сөзін сен қалай түсінесін? табиғатқа жата ма?

Үндестік заңы үндесім (үндестік) заңы —  буын  не  сөз  құрамындағыдауысты,  дауыссыз  дыбыстардыңбір әуезбен айтылуы. тілде сөздің құрамындағы дыбыстарды (дауысты, дауыссыз) ұйыстырып,бүтін  сөз етіп тұратынлингвистикалық  құбылыс. ондай құбылыс туыстас тілдер тобына ғана тән. үндестік заң дыбыстарды алдымен буынға (егер сөз бір буынды болса), содан кейін буындарды сөзге (егер сөз екі не көп буынды болса) біріктіреді. үндестік заңы  қазақ тілінің  іргелі заңдылығы болғандықтан, оның ықпалы тілдегі дыбыстардың айтылымы мен естілімінде басым болады. осы тұрғыдан дыбыстар төрт топқа бөлінеді: 1) жуан езулік әуез дәйекшесіз ([]) беріледі. мысалы, ата, қызық, алыс, т.б.; 2) тік таяқша ([]) жіңішке езулік әуезді: мыс., әже, егін, бірлік, т.б.; 3) дөңгелекше () жуан еріндік әуезді: мыс., қол, бұрұм, орұн, т.б.; 4) тік таяқша мен дөңгелекше () жіңішке еріндік әуезді көрсетеді: мыс., күн, көлүк, түлкү. буын не сөздің үндесім әуезі сол буын не сөз құрамындағы дыбыстардың жасалымы өзара үйлескен, естілімі өзара үндескен тіркесін құрайды. дәстүрлі қазақ тілтанымындағы (түркологияда)  фонетика  ережеде үндестік заңын дауыстылардың үндесуі деп түсіндіріп келсе, қазақ тілінде тек дауыстылар ғана үндеседі, ал дауыссыздар көрші дауыстының ықпалында болады делінген. сонымен қатар дыбыстардың бір-біріне ықпалын дасингармонизм  заңдылығына жатқызып келді. дауыссыз дыбыстардың арасындағы  ілгерінді ықпал  бойынша (мысалы, әліпби-әліппи, құр қалу-құрғалу, көкбет-көкпет, т.б.) алдыңғы дауыссыз кейінгі дауыссыздың айтылымына (артикуляциясына) әсерін дауыссыздардың сингармонизмі деп атайды. зерттеу нәтижесінде сөз құрамындағы дыбыстардыңжуан-жіңішке,  еріндік-езулік  болып айтылуы сөз  просодикасынабайланыстылығын көрсетеді. қазақ тілінің сөз просодикасы үндесім болғандықтан, ол сөз құрамындағы дауысты, дауыссыз дыбыстарға бірдей тең ықпал етеді.

Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, соқыр, мылқау, танымас тірі жанды. үсті-басы ақ қырау, түсі суық, басқан жері сықырлап, келіп қалды. дем алысы – үскірік, аяз бен қар, кәрі құдаң – қыс келіп, әлек салды. ұшпадай бөркін киген оқшырайтып, аязбенен қызарып ажарланды. бұлттай қасы жауып екі көзін, басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды. борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда, алты қанат ақ орда үй шайқалды. әуес көріп жүгірген жас , беті-қолы домбығып, үсік шалды. шидем мен тон қабаттап киген малшы бет қарауға теріс айналды. қар тепкенге қажымыс қайран жылқы титығы құруына аз-ақ қалды. қыспен бірге тұмсығын салды қасқыр, малшыларым, қор қылма итке малды. соныға малды жайып, күзетіңдер, ұйқы өлтірмес, қайрат қыл, бұз қамалды! ит жегенше қондыбай, қанай жесін, құр жібер мына антұрған кәрі шалды.