Диалог про школьную форму на казахском

Арнайы мектеп үлгісі болған дұрыс деп ойлаймын. Менің ойымша барлық оқушылар мектеп қабырғасында киімі жағынан ешбір айырмашылықсыз, тең сезінеді, сондықтан оның ойы киімге бөлінбей, тек сабақты ойлайды. Іш пыстыруға еш қатысы жоқ.

Киімде сен өзіңнен не елестетесің және өзіңе қалай жатқаныңды анықтауға болады. Иә, киім сен кім екенін басқаларға айта алады. Ол сенің адалдық, тұрақтылық, жоғары адамгершілік нормалары туралы айта алады. Ал, батылдық пен наразылық туралы айқайлай алады. Ол тану белгісі ретінде қызмет етеді. Кейбір жасөспірімдер киім киеді, киім киеді а-ля панк немесе, керісінше, белгілі модельерлердің қымбат заттары. Оның басқа киімдері қарама-қарсы жыныстың назарын өзіне тартады немесе олар бар қарағанда үлкен көрінгісі келеді.

Сән әлемі» десе, бұл әлем кеше ғана пайда болып, жер жүзіне тарағандай болып елестейді. Себебі бүгінгі ауызекі тілдегі «мода» ұғымы заман ағымымен қоса жылжып, жа­ңа­рып отыру дегенді білдіреді. Дегенмен біле білсек, «сән­дік», «сәндену» деген ұғымдар сонау тас дәуірінде Еу­ро­пада пайда болған. Ер адамдар пілдердің, мүйіз­­тұмсықтардың, сусиырлардың тісі мен жүндерінен әртүрлі әшекей бұйымдар жасап, мойындарына тағып, терісін оң иыққа жамылып жүруді ең алғашқы сән түріне айналдырған. Франция мен Италияның су­рет­шілері «сәндік» іздеп, гильдиялар мен цехтар ашып, өмірге «сән әлемі» келген. Франция, Италия, Англия, Ис­па­ния, Америка сынды елдерде уақыт оздырмай, жыл­дам дамып отырған «мода» 1900 жылдары болашақ Кеңес үкіметінің қол астында болған елдерге де жетеді. Қазіргі атағы жер жаратын Поль Пуаре мен Кристиан Диор да сол 1903-1905 жылдары жарық көрген. Ал Коко Шанельдің «кіш­кентай қара көйлек» ұғымы 1926 жылы пайда болған. Әри­не, айта берсек, Бруно Банани, Викторияс Сикреттің дә­уірі басталғалы біраз болды. Ал қазақстандық «мода» жайлы не білеміз?

Кейбір деректерге сүйенсек, қазақ басылымдары «сән», «мода» және «подиум» деген сөздерді 1913 жыл­дар­дың өзінде пайдалана бастаған. Бірақ бұл кезеңде қа­зақ жеріне нық орнай қоймаған «сән әлемі» қазірде ресми түр­де 1947 жылы келген делінеді.