Аяз би Жаманұлы — қазақ халқының ежелден елге аты мәшһүр болған, аты аңызға айналып кеткен ақылгөй абыз, шешен, биі. Оның есімі бүгінгі ұрпаққа "Аяз би" ертегісі мен "Аяз би әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл" дейтін қанатты нақыл сөз арқылы сақталып жеткен. Аяз бидің ғұмырнамасы жөнінде әр түрлі дерек бар. Майқы би Ман баласының шежіресін жазған Шапырашты Қазыбек бек Тауасарұлы өзінің "Түп-түқияннан өзіме дейін" ("Жалын", 1993 ж.) дейтін кітабында Аяз биді және оның серігі Құмырсқа батырды "Майқы би дәуірінде өмір сүрген, Майқы Манұлының оң жағында отыратын сенімді ақылгөй билері еді", — деп жазады. Сонда бұл дерек бойынша Аяз би хижра жыл санауынан 711 жылы бұрын туып, 800 жылы дүниеден өткен, Майқы Манұлының замандасы, тұстас боп шығады. Ал зерттеуші Балтабай Адамбайұлының "Алтын Сандық" атты (1989 ж.) кітабындағы шағын мөліметте Аяз би — Хиуа хандығы дәуірінде өмір сүрген тарихи адам деп, оны ХӀ-ХӀӀ ғасырға жатқызады. Бұл - әлі тереңірек зерттеуді қажет ететін мәселе. Аяз бидің қандай би болғаны, адамгершілік қадір-қасиеті жөнінде қазақ энңиклопедиясында былай жазылған: "Бұрынғы қойшы, кедей Аяз өзінің ақылдылығы, даналығы арқасында уәзір болады. Ол Мадан ханның бірнеше сынынан өтеді. Оған шөп жаманы — қоға, құс жаманы — сауысқан екенін дәлелдеп береді. Ханның тұлпарының сиырға, өзінің қара халыққа шатыстығын айырады. Шартты жұмбағын шешіп, бай қызы Меңді сұлуға үйленеді, ханның күншіл, ақылсыз қырық уәзірін өлімнен қүтқарады. Аяздың даналығын, достыққа адалдығын, сертке беріктігін, қайырымдылығын, әділдігін Мадан мойындап, халық қалап, оны хан етіп көтереді".[1] Майқы би өзінің төңірегіне ақылды, дана, би, шешендерді, батыр, балгер, көріпкел әулиелерді көп жинап, олармен ақылдасып отырады. Майқының Әндір, Мәді деген аспан әлемін, жұлдыздар сырын болжайтын білімпаздары болған. Олар аспанға, жұлдыздарға қарап, мал-шаруа жайын, егіншілікке қолайлы мерзімді күні бұрын болжап, халыққа пайдасын тигізеді. Ал Аяз би сияқты дана билеріне өзінің оң жағынан орын береді екен. Аяз бидің Құмырска деген әрі би, әрі батыр жан серігі болыпты. Қайда барса да екеуі жұбын жазбай жүреді. Ол екеуі Майқы бидің сілтеуімен қазылық кұрып, көбінесе ел мен ел арасындағы елшілік, бітімгершілікпен айналысады. Сондықтан да Майқы би Аяз би мен Құмырсқаға көбінесе арқа сүйеп, оларға сенеді екен.[1] Ол екеуімен Майқы би халық тағдыры, ел жағдайы, шаруа қамы жөнінде жиі-жиі ақылдасып, ой-пікір алысып отырады. Кейде дәл жауап айта алмай, шалыс басқан заматта оларға ескерту жасап түзеп, бағыт беріп жібереді екен. Бір жолы ол екеуі жарыса сөйлеп, Майқының алдын кес-кестей беріпті, сонда Майқы би оларға былай депті: Билер бүгін Майқының алдын кесесің, Ертең жұрттың төбесін тесесің. Майқының да айтатын кебі бар, Айтуға аузының да ебі бар. Хан сөзінің қашанда бәрі дұрыс, Әзір сөзімде болмас бүрыс, Ақылым алжыған жоқ, Ондайды болжағам жоқ, Орынсыз ауыз ашсаң, Екі би басарсың шоқ. Аяз би әліңді біл, Құмырсқа жолыңды біл. Ел арасында "Аяз би әліңді біл, Құмырсқа жолыңды біл" деген нақыл сөз содан қалса керек.
Объяснение:
осы дұрыс мен осыны жаздым
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Сочинение на казахском про бауржана момұшалы
Она названа в честь известного ученого Галилео Галилея, который очень любил проводить интересные опыты для объяснения непонятных явлений. Впервые передача вышла на экраны в 2007 году. Изначально ее длительность была около получаса. Однако с 2009 года после реконструкции студии и декораций она увеличилась вдвое. Ведущий «Галилео» — Александр Пушной. Мне кажется, что никто лучшего его не смог бы вести этот проект. Этот человек с несколькими высшими образованиями может доказать зрителям «Галилео», что наука, учеба и образование – это не так занудно и скучно, как многие привыкли думать.
Посещая различные производства и лаборатории, создатели «Галилео» не вникают в суть проблемы, а просто немного раскрывают тайны обычных на первый взгляд профессий и вещей.
Каждый выпуск программы это:
— несколько научно-популярных сюжетов из различных областей науки.
— доступные и ясные ответы на «детские» вопросы: «Как зубную пасту делают разноцветной, и почему ее нельзя есть?», » Почему трава зеленая, а небо голубое?», «Почему сахар сладкий, а не соленый?», «Как делают сыр?», «Из чего делают крабовые палочки?», «Как делают конфеты?»,»Почему птицы летают, а люди — нет?»,»Почему в микроволновую печь нельзя класть столовые приборы?» и так далее.
— различные эксперименты, которые прямо в студии проводит ведущий.
Сюжеты для этой телепередачи снимаются в России, в Европе, в Японии, в Америке, в Африке, в Антарктиде и еще во многих странах по всему миру.
Задача этого проекта – преподнести зрителю кучу научной информации в удивительной форме, которая позволит эту информацию легко усвоить и не заставит заснуть с первых минут эфира.
Просматривая эту передачу вместе с детьми, взрослые, наконец-то, смогут не только доступно ответить на бесконечные детские «почему?», но и существенно расширить свой кругозор и узнать много интересного и до сих пор неизвестного.
Очень обстоятельно, интересно и подробно, но совсем не скучно, без особого употребления научных терминов, понятным для основной аудитории языком и доступными примерами авторы «Галилео» стараются рассказать и показать, как устроен окружающий мир. Причем не в общих чертах, а на примере совершенно конкретных явлений и вещей, встречающихся в повседневной жизни. Потому что совершенно неожиданные вопросы могут вызывать самые привычные предметы.
Девиз «Галилео», который звучит в конце каждого эфира: «Этот мир интереснее, чем вам кажется!».Я очень хочу,чтобы моя семья и все мои друзья смотрели эту передачу и узнавали много нового о мире,в котором мы живем,о вещах, которые нас окружают.