Сочинение на казахском языке на тему менің сүйікті ақыным магжан жумабаев

Менің сүйіктім ақыным-Мағжан Жұмабаев.Ол кісі тала азап шеккен,бірақ еш мойымаған.Әрине,өз сүйікті ақының болғандықтан оның өмірбаянын біндетті түрде білуің шарт!Мен Мағжан Жұмабаев туралы қысқы қысқа өмірбаянын білемін!
Мағжан Жұмабаев 1893 жылы Солтүстік Қазақстан облысының бүгінде өз есімімен аталатын ауылында орташа ғана дәулеті бар отбасында дүниеге келеді. Әуелі ауыл молдасынан, содан соң ауылдағы мұғалімнен оқып, сауатын ашады. 1905-1910 жылдары Қызылжар (Петропавл) қаласындағы медреседе оқиды. Медреседе бірқатар шығыс тілдерінен дәріс алады, шығыс ақындарының жырларымен танысады. Өзі де әдебиетпен шұғылданады. 1910 жылдың күзінде Уфаға келіп, осындағы Ғалия медресесіне түсіп білімін молайтады. 1913-1917 жылдары Омбыдағы мұғалімдер семинариясында оқиды. Міне осы менің сүйікті ақыным туралы кішкенеде болсын білдіңіздер!

Қалау рай

Етістіктің қалау райы іс иесінің қимылды, іс-әрекетті қалауын, соған ынтасын, ниетін білдіреді де, белгілі жолдармен жасалады. Мысалы: Менің оқығым келеді. Ол үйіне жетсе игі еді. Не де болса шынын айтқайсың. Берілген мысалдардағы оқығым келеді, жетсе игі еді, айтқайсың деген етістіктер іс иесінің (мен) оқу іс-әрекетін, (ол) үйіне жету кимылын, (сен) айту іс-әрекетін қалау мәнін, соған ынтасын білдіріп тұр.

Қалау рай мынадай жолдармен жасалады.

1. Етістіктің негізгі және туынды түбіріне немесе етіс және болымсыз етістік тұлғасына -ғы, -гі, -қы, -кі жұрнағы жалғанып, оған тәуелдік жалғауы үстеледі де, кел көмекші етістігімен тіркеледі. Кел көмекші етістігіне есімше, көсемше жұрнақтары жалғанып, әр түрлі шақ мәнінде III жақта қолданыла береді. Мысалы: (менің) бар-ғы-м кел-ді, (-еді, -іпті, -ген, -ер), (сенің) бар-ғы-ң кел-еді, (-ді, -пті, -ген, -ер), (сіздің) бар-ғы-ңыз кел-ер, (-ді, -іпті, -ген, -ер), (оның) бар-ғы-сы кел-іпті (-ді, -ген, -еді, -ер) (біздің) кет-кі-міз кел-ген (-ді, -еді, -ер, -іпті), (сендердің) кет-кі-лерің кел-ді. Демек, калау райдың бұл түрі тәуелдік жалғауы жалғанып жіктеледі.

2. Шартты рай тұлғасына (-са, -се) игі еді сөздерінің жіктеліп келген түрімен тіркеседі. Мысалы: (мен) алсам игі еді, (сен) алсаң игі еді, (сіз) алсаңыз игі еді, (ол) алса игі еді.

3. Етістіктің негізгі және туынды түбіріне, етіс және болымсыз етістік тұлғаларына -ғай, -гей, -қай, -кей жұрнағы жалғанып, жіктеліп келіп жасалады. Мысалы: (мен) бар-ғай-мын, (сен) бар-ғай-сың, (сіз) бар-ғай-сыз, (ол) бар-ғай. Кейде -ғай, -гей, -қай, -кей тұлғалы етістік жіктеліп келген еді көмекші етістігімен тіркесіп келіп те қалау рай жасалады. Мысалы: (мен) бар-ғай едім, (сен) барғай едің, (сіз) барғай едіңіз, (ол) барғай еді.

Қалау райдың бұл жасалу жолы сирек кездеседі.

Қалау райдың жіктелу үлгісі.

«Ел көркі – мал, өзен көркі – тал»

Бұл өмірде барлық тірі жанның өз орыны, атқаратын қызметі бар. Адамдар мен жануарлар және өсімдіктер бәрі бір-бірімен байларысты.

Адамдарды алатын болсақ: жануарлар мен өсімдіктер жоқ болса адамның күні не болар еді? Адамдар немен қоректенер еді! Адамдар жануарлар сияқты бір-бірін яғни, мықтылары әлсіздерін жей алмайды. Тірі ағзалар бірін-бірімен байланысты деген сөзге тағы бір дәлел осы.

Ал енді жануарларға келетін болсақ, жануарлар өсімдіксіз қалай өмір сүрер еді? Жыртқыш жануарлар әлсіздерін жеп өмір суре алсада, өсімдікпен қоректенетін жануарлар өмірін жалғастырмас еді.

Өмір алма кезек жалғасып өтіп жатыр. Әр қайсы өз рөлін сомдап жатыр. Бірі туылса, бірі өліп жатыр. Жануарлардың тым азайып немесе көбейіп кетпеуінің сыры осыда. Адамдар үй жануарларын жемесе, олар көбейіп кетер еді, немесе жыртқыш жануарлар қоян сияқты әлсіздерін жемесе қояндар көбейіп кетер еді. Жәндіктерменде солай оларда тым көбеймейді себебі оларды құстар азық қылады. Сондықтан "Ел көркі мал, өзен көркі тал" деп атап кеткен.

Объяснение: