Составить диалог на тему күз нужно !

Күз келді.Күн суыды.Жапырақтар сарғайып,айналамыз сары алтындай. Құстар жылы жаққа ұша бастады.Адамдар жылы киіне бастады.Күн қысқарып,түн ұзарды.Маған күз мезгілі ұнайды,себебі менің туылған күнім күзде.

Кезекшілік туралы диалог құрастыру.

Алтынай: Бүгін сыныпта Әлібек, Ханшайым және сен кезекшілік етесіңдер. Ұмытып кетпеңдер.

Алдияр: Есіме салғанын дұрыс болды, мен сабақтан соң үйге қайтып бір шаруаларымды істеймін деп жоспар құрып отырсам ...

Алтынай: Орындықтардың барлығын көтеріп қойыңдар. Ханшайым шаң сүртіп, гүлдерге су құяр.  

Алдияр: Жақсы, әрине бәрін реттеп жинастырып кетеміз.

Алтынай: Тақтаны да сүртіп қоюды ұмытпаңдар. Келесі ауысымға таза болып дайын тұрсын.

Алдияр: Жақсы, терезені ашып кетейік пе?

Алтынай: Жоқ, дала жел болып тұр. Ашып кетпеңдер, сынып қалып жүрер. Абай болыңдар.

Алдияр: Уайымдама. Бәрін жинап, дұрыстап кетеміз.

ССалалас құрмалас сөйлем - құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты тұлғада келіп , өзара бір-бірімен тең дәрежеде байланысқан құрмаластың түрі. Салаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен бағынбай, тең дәрежеде байланысып, баяндауыштары тиянақты келіп жай сөйлемдерді жеке – жеке қолдануға болады.

Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады.

1.   Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады.

2.   Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады.

   Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар.

   Қарсылық мәнді  бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар.

    Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар;

   Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар.

   Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар.

3.   Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері .

Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді :

1.   Ыңғайлас салалас.

2   Қарсылықты салалс.

3.                  Себеп – салдар салалас.

4.                  Ілектес салалас.

5.   Талғаулы салалас.

6.    Кезектес салалас.